• 23 /  February 2024

İstifa Eden İşçinin Hakları

İstifa eden işçinin hakları kanunda korunmaktadır. İstifa eden işçi, kendi isteğiyle işten ayrılan işçidir. Bu işçiler iş sözleşmesini.tek.taraflı olarak sona erdirmektedir. İstifa eden işçi kıdem tazminatı gibi.bazı haklara sahiptir. Ancak, istifa eden işçinin ihbar.süresi bildirmeden işten ayrılması halinde.ihbar tazminatı vermesi gerekebilir. Dolayısıyla işçi bazen haklı nedenle.bazen de nedensiz olarak işçi bırakmış.olabilir. Bu durumlar onun haklarına.kavuşmasını etkileyebilir. Makalemizde istifa eden işçi hakları, istifa eden işçi hangi tazminatları alabilir hususları üzerinde durulacaktır.

 

1.İşçinin İstifası Nasıl Olmalıdır?

İstifa eden işçinin hakları istifanın nedeni doğru bir şekilde belirtildiğinde korunacaktır. İşçi, istifa dilekçesi yazıp işverene.ulaştırınca iş sözleşmesi sona ermiş olur. Dilekçesinde istifasının nedenini.belirtmişse, işçi bununla bağlı olacaktır. Çünkü, istifa nedeni.daha sonra değiştirilemeyeceğinden, dilekçesinde belirteceği.sebepleri dikkatli yazmalıdır. Dolayısıyla yanlış.istifa gerekçeleri nedeniyle işçi.alacağı bazı haklarına kavuşamayabilir.

İşçi istifa dilekçesine.koşullu, şartlı ifadeler yazarsa bu geçerli.olmayacaktır. Buna göre işçinin “fazla çalışma alacağımın.ve UBGT ücretlerimin verilmesi.koşuluyla istifamın kabulü” vb. şartlar.yazmış olabilir. Ancak bu gibi şart belirten istifalar.geçerli olmayacaktır. İşçi dilekçe yazarken şart koymuş.ve işveren de bunu kabul etmiş olabilir. Ancak bu istifa.olmayacak, ikale olarak bilinen sözleşmenin iki taraflı.sona ermesi olacaktır. Dolayısıyla istifa, işçinin kendi isteğiyle işten ayrılması.iken ikale ise karşılıklı anlaşma.ile iş sözleşmesini sona erdirmedir.

 

2. İşe Başlarken İmzalı Boş Kağıt.İmzalaması İstifa Yerine Geçer mi?

İstifa eden işçinin hakları boş kağıt imzalanması durumunda ispat edilirse korunmaktadır. İşverenler, işe alırken ya da çalıştıkları.sürelerde, işçilerden.imzalı boş kağıt almaktadır. İşverenlerin yaptığı bu durum.iş hukukunda geçerli değildir.  İşverenin, daha en başında boş kağıt ya da.istifa dilekçesi verdiği işçiler.bu durumu ispat edebilir. Bunu ispat etmesi halinde.iş sözleşmesini işçi sona erdirmiş.olmayacaktır. Dolayısıyla bu durumda.istifa etmiş olmayacaktır. İşçi işverenin bu şekilde bir.uygulama yaptığını ispat ederse, sözleşmeyi işveren sona.erdirmiş olacaktır. Böylece şartları varsa.istifa eden işçi hakları neyse onu alacaktır. Örneğin istifa eden işçi kıdem.tazminatı alabilir. Aynı şekilde istifa eden işçinin.ihbar  süresine uyarak ihbar tazminatını.alabilmesi de mümkün olacaktır.

 

3. İstifa Eden İşçinin Haklı Nedenleri

İstifa eden işçinin hakları istifa nedenlerine göre değişiklik gösterebilmektedir. İş Kanununa göre haklı.neden olan haller yazılıdır. Bunlar sağlık.nedenleri, ahlak ve iyiniyet.kurallarıyla bağdaşmayan haller.ve zorlayıcı nedenlerdir. Örneğin;

1. İşçi, işyerinde.sağlığına yönelik önemli riskler altında.olabilir. Bu hallerde haklı nedenle.istifa edebilir.
2. İşçinin devamlı muhatabı.olduğu işveren yahut işyerinde çalışan.başka bir işçi, işi yapmasını.engelleyecek nitelikte bulaşıcı bir hastalığa.tutulmuş olabilir. Bu hallerde de işçi, haklı nedenle.işi bırakabilir.

İşveren, daha işe başlamadan.önce, işçiyi bazı durumlar hakkında.bilgi vermelidir. İşte yahut işyerinde olası tehlikeler.karşısında işçiyi uyarmalıdır. Bu hallerde işçi, süresi dolmasını.beklemeden, sözleşmeyi sona erdirebilir.  Böylece işçinin.kıdem tazminatı talep hakkı olacaktır.

İşçi aşağıdaki hallerde.haklı nedenle işten çıkabilir. Dolayısıyla işçi.bu hallerde istifa ederse kıdem.tazminatı alabilir. Bunlar;

 

1. İşveren, işçiye yahut.aile üyelerinden birisine hakaret.eder, sataşır, tehdit ve gözdağı.vermişse,
2. İşveren, işçiye, kanuna.aykırı bir işi yaptırmak isterse,
3. İşçiye karşı cinsel.taciz fiili varsa.
4. İşyerindeki başka.bir işçi.yahut başka bir kimsenin işçiye.yönelik tacizi varsa.
5. İşveren, işe başlarken, işçiye, işin.esaslı noktalarına ilişkin.bilgi vermelidir. İşçiye, gerçekten var olmayan.bilgiler vermesi sonucu işçiyi.yanıltabilir. Böylece işçi haklı nedenle istifa ederek kıdem.tazminatını alacaktır.
6. İşyerinde bir haftadan.fazla süreyle işin durması sonucunu.doğuran zorlayıcı sebepler olabilir. Bu hallerde de.işçi haklı sebeple yapabilir. Örneğin deprem olması, işyerinin.önemli bir zarara uğraması.gibi sebepler.

 

4. İstifa Eden İşçi Hangi Tazminatları Alabilir

4.1. İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

İstifa eden işçi hakları.arasında kıdem tazminatı da bulunmaktadır. Kural olarak istifa eden işçi kıdem tazminatı.alamaz. Ancak bazı durumlarda.en az 1 yıllık çalışması bulunan.istifa eden işçi de kıdem tazminatı alabilir. Buna göre;

1. Erkek işçiler, askerlik.görevinden dolayı kendi isteğiyle işten çıkabilir. Bu durumda, işçi e-devlet.üzerinden yahut askerlik şubelerinden.sülüs belgesi almalıdır. Bunun üzerine, istifa ettiğini.bildirerek, işverene yazılı olarak vermelidir. Askerlik hizmetinin bedelli olması.nedeniyle dahi işçi istifa edebilir. Bu durumlarda istifa eden işçi kıdem.tazminatını alır.
2. İşçi emeklilik hakkına.kavuşması nedeniyle istifa edebilir. Bu durumda da kıdem.tazminatını alabilir.
3. Kadın işçi evlilik tarihi.itibariyle bir yıl içerisinde evlilik durumunu.öne sürerek işten ayrılmış olabilir. Bu durumda İş Kanunu md. 24’te yazan.durumları belirterek iş sözleşmesini.sona erdirebilir. Dolayısıyla bu şekilde kendi isteğiyle işten çıkarsa.kıdem tazminatını alacaktır.

Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi, Kanundaki haklı bir nedene dayalı.olarak işinden ayrıldığını öne sürmelidir. İşçi bu şekilde, kıdem tazminatı.alabilecektir. Ancak, herhangi bir neden.göstermeksizin istifa eden işçi kıdem tazminatı alamayacaktır. Bunun yanı sıra.işinden ayrılacağı konusunda, haklı bir nedeni yoksa, işverene.yazılı bir bildirim yapmalıdır. Aksi halde, bu bildirimi yapmaması.durumunda, işçi ihbar tazminatı ödemelidir.

İşçinin, kıdem tazminatını alabilmesi için.iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi gerekir. İşçinin tek taraflı feshinde.haklı neden olan durumlar kanunda yazmaktadır. İş Kanunu md. 24’te işçinin haklı sebeple.iş sözleşmesinin derhal feshi.detaylı olarak vardır.

 

4.1.1. İstifa Eden İşçinin Kıdem Tazminatı Alabileceği Haller

İşçi, bazı durumlar varsa.istifa ederek kıdem tazminatını alabilecektir. Bunlar örnek mahiyetinde olup.bunlar dışında da başka nedenler olabilir.

 

1. Ücretlerini ve diğer işçilik alacaklarını.uygun bir şekilde alamamışsa.
2. Ücret ve alacaklı eksik.yatmış yahut hiç yatmamışsa.
3. SGK ödemeleri gerçek tutarlar.dikkate alınmadan hesaplanmışsa.
4. Haberi olmadan SGK’ dan giriş.çıkışın yapılmışsa.
5. İşçiye fazladan çalıştığı mesai ücretleri yatırılmamışsa,
6. İşçiye, hakkı olmasına.karşın UBGT günlerinde mesai yaptırılmışsa.
7. İşçinin, kıdem tazminatı alamaması.için işveren zorlamışsa.

Bireyler, iş yaşamları boyunca süregelen.çalışmaları neticesinde yıllarca biriktirmiş oldukları.alacaklarından kendi rızalarıyla vazgeçemeyecektir. Yargıtay bazı durumlarda, işçinin kendi isteğiyle istifa etmediğini.bazı bulgularla ortaya koymaktadır. Örneğin, yerleşik içtihatlarında.işinden ayrılmasının işverenin zorlama sonucu.olduğunu belirtmektedir. Yerel Mahkeme, Yargıtay’ın içtihatları ve yasada bulunan.haklı nedenleri incelemektedir. Buna göre somut olayın özellikleri.yani iş, işçi ve işyerinin durumuna bakmaktadır. Mahkeme başka durumlarda.da işçi lehine yorum yapabilir. Böylece kendi isteğiyle işten çıktında işçi kıdem tazminatı alabilecektir.

 

4.1.2. İstifa Eden İşçi Kıdem Tazminatını Nasıl Alır?

Kıdem tazminatı işçilik alacaklarındandır. Bu nedenle işçi işçilik alacaklarına.ilişkin dava açmalıdır. Fakat, işçi ve işveren, işçilik alacağı ve tazminatlarına.yönelik uyuşmazlıklar için öncelikle arabuluculuğa gitmelidir. Arabuluculukta, dava açmalarına.gerek kalmadan çözüm bulabileceklerdir. Arabuluculuk koşulundan dolayı.kıdem tazminatı hakkı bulunan işçi, doğrudan dava açamaz.

Taraflar, dava açmadan önce arabulucuya başvurduklarında.çözüm bulamayabilir. Bu durumda işverenin yerleşim yeri.yahut işin yapıldığı yerdeki.iş mahkemelerinde dava açmalıdırlar. İş sözleşmesini işçi sona erdirdiğinde,.bu tarihten başlayarak, 5 yıllık zamanaşımı.bulunmaktadır. Bu süre içerisinde,.işçilik alacağı davasını açmalıdır.

 

5. İstifa eden işçi ihbar tazminatı Alabilir mi?

İstifa eden işçinin ihbar süresi.kuralına uymaması durumunda işverene, ihbar tazminatı.vermesi gerekebilir. İşçinin haklı bir nedeni yoksa.ya da işten ayrılacağını işverene önceden bildirmeze,.ihbar tazminatını ödemelidir. Dolayısıla işçi aniden işten ayrıldığında.bu tazminatı ödemek zorunda kalacaktır.

İşçinin, tek yanlı feshi,.işin niteliği veya yasadan kaynaklanmayan.ya da işverenle anlaşmadığı durumlarda.söz konusu olur. İşçi ya da işveren, belirsiz süreli iş sözleşmesini,.haklı bir nedene dayanmadan.da feshedebilir..Ancak bu durumda haksız fesih olacaktır.  Aşağıdaki hallerde.işçi diğer koşulları da varsa kıdem tazminatı.ve ihbar tazminatını da alabilecektir.

 

1. İşçi, İş Kanunu md. 24’e göre.haklı nedenle kendi.isteğiyle işten çıkarsa,
2. Kanunun 25. maddesine.göre işveren belirsiz süreli iş sözleşmesini.haksız feshederse,
3. İşveren haklı fesih.yapmasına rağmen bunu ispatlayamazsa.

 

6. İstifa Eden İşçinin İş Arama İzni Var mı?

İşçinin bildirimli fesih yapması.durumunda işçinin yeni iş arama izin hakkı.vardır. İşçi bu izin sürelerinde yeni.bir iş bulmaya çalışır. Bu izni, iş saatlerinde, o günün.ücretini tam alarak ve günde.en az 2 saat olarak.hak eder.  Dolayısıyla işçi o saatlerde çalışmış gibi.tam ücretini alır. İstifa eden işçinin ihbar süresi vermesiyle.işten ayrılması halidne, işverenin yeni iş arama izni vermesi.gerekmemektedir.

 

7. İşsizlik Maaşı Alabilir mi?

İstifa ede işçi hakları arasında işsizlik maaşı.da bulunmaktadır. Ancak bunun için.istifasında haklı bir nedeni olmalıdır. İşçi herhangi bir haklı nedeni.yoksa ve istifa etmişse,.işsizlik maaşı alamayacaktır. İşsizlik ödeneğini alması için işçinin.bazı şartları taşıması gerekir. Buna göre, geçen 3 yıl boyunca.600 gün işsizlik primi yatırmış olması, geçen.120 gündür iş sözleşmesiyle çalışmış olması gerekir. Ancak bu şartları taşısa.dahi gerekçesi olmayan işçinin işten ayrılma kodu.“03- İstifa” dır. Bu kodu alan işçi işsizlik ödeneği.alamamaktadır. Fakat işçi İş Kanunu md. 24’te yazan.haklı nedenlerden birisiyle istifa ederse,.işsizlik maaşını alacaktır. İşçi, haklı nedenle.istifa ettiğini ispat etmesi halinde.bu maaşı alabilir.

 

8. İstifa Sürecindeki İşçi İçin Avukat Yardımı Gerekir mi?

Uygulamada işverenler,.işe başlarken ya da çalıştığı sürelerde.işçiden boş kağıt ya da istifa dilekçesi almaktadır. Bu kağıtlar.şekli olarak boş ya da hazır.istifa dilekçesi şeklindedir. Bu durumda, işten ayrılmaya.ilişkin evrakların içeriği, gerçekte olması.gerekenle farklıdır. İşçinin bu durumu ispat etmesi.halinde yargı makamları bunları.dikkate almaktadır. İstifa eden işçi hangi tazminatları alabilir hususunda bir avukattan yardım alınabilir.

İstifa eden işçi hakları bulunmaktadır. Bu nedenle işçinin.istifa etmesinden önce veya sonrasında.bir avukata danışması gerekmektedir. Aksi durumda.birtakım hatalar yahut ihmali işlemler olabilir. Böylece de hak kayıpları yaşayabilir.

İşçi, tazminat haklarına.yahut ödenmeyen başkaca haklarına.basit usûl hatalarından dolayı.kavuşamayabilir Bu nedenle işçinin bir.avukat yardımından istifade etmesi.kendi yararına olacaktır. Böylece istifa eden işçi hangi tazminatları alabilir hususu daha titiz bir araştırmanın konusı olacaktır.

İşçinin istifa sürecinin hukuksal zeminde.ele alınması ve sürecin daha.etkili takibi açısından hukuk büromuzda.tecrübeli iş hukuku avukatları.çalışmalarına devam etmektedir. Bu konuya ilişkin.olarak hukuki yardım ihtiyacınızın.olması halinde hukuk büromuzla doğrudan.irtibat kurulması yeterli.olacaktır.