• 26 /  February 2024

Yurt Dışı Boşanma Kararının Türkiye’de Geçerliliği

Yurt dışı mahkemelerinden alınan boşanma kararının Türkiye’de tanınması için nüfus müdürlüğüne gidilerek tescil işleminin yapılması yeterlidir. Kural olarak, yabancı mahkemeden alınan kararların tanınması için Türk Mahkemelerinden tanıma ve tenfiz kararı alınması gerekir. Ancak, Nüfus Hizmetleri Kanununun 27/ A maddesine göre yabancı mahkeme boşanma kararları yönünden nüfus müdürlüğü de tanıma işlemleri yapabilmektedir. Böylece nüfus müdürlüklerince verilen kararların Türkiye’de mahkeme kararı gibi geçerli olması sağlanmıştır. Dolayısıyla yabancı boşanma kararının nüfusa işlenmesi halinde yurt dışı boşanma davası sonucu alınan boşanma kararı Türkiye’de geçerli olacaktır. Makalemizde yurt dışında boşanmanın tanınması ve geçerli hale gelmesi üzerinde durulacaktır.

 

1. Yurt dışından Alınan Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınma ve Tenfizi

Yabancı mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olması için Türk Mahkemelerine müracaat edilmesi.ve tanıma ve tenfiz hükmü alınmalıdır. Ancak ülkemizde 2018 yılında bir düzenleme yapılmıştır.ve yurt dışında boşanmanın tanınması için mahkemeye müracaat koşulu kaldırılmıştır. Buna göre yurt dışından alınan bir boşanma kararı kanun.ve yönetmelikteki koşulları varsa nüfus müdürlüğü tarafından kütüğe tescille tanınabilir. Dolayısıyla boşanma kararı dışındaki yurt dışı mahkemelerinin verdiği kararların tanınması için.halen.Türk mahkemelerinden tanıma tenfiz kararları alınmalıdır.

Yabancı mahkeme kararının ülkemizde tanınması için bazı koşulların bulunması gerekir. Öncelikle, tarafların boşanmasına karar veren ülke.ile Türkiye arasında karşılıklılık anlaşması bulunmalıdır. Buna göre herhangi bir ülkeden alınan boşanma kararı karşılıklılık anlaşması yoksa.Türkiye’de geçerli olmamaktadır. Türkiye ile karşılıklılık anlaşması bulunan ülkelerden alınan boşanma kararları Türkiye’de tanınabilir. Bunun yanı sıra yurt dışı boşanma davası sonucunda verilen bir boşanma kararı bulunmalıdır. Yani boşanma kararını yabancı ülkenin mahkemesinin vermesi gerekmektedir. Aksi halde idari makamlarca verilen boşanma kararları ülkemizde tanınsa dahi,.boşanmanın sonuçlarından olan nafaka hükümlerinin uygulanması mümkün olmamaktadır.

 

2. Yurt Dışı Boşanma Kararına Yönelik Tanıma ve Tenfiz Davasını Açmadan Boşanma Kararı Türkiye’de Geçerli Olur mu?

Yurt dışında verilen bir kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için.bazı hukuki prosedürlerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunun için ilk yol yabancı mahkeme kararının Türk Mahkemelerince tanınması ve tenfiz edilmesidir. Ancak, Nüfus Hizmetleri Kanununun 27/A maddesine göre yabancı mahkeme boşanma kararlarına yönelik nüfus müdürlüğü de tanıma işlemleri yapabilmektedir.

Nüfus Hizmetleri Kanunu md. 27/A’da, yurt dışında boşanmanın tanınması için nüfus müdürlüğünce nasıl kayıt yapılacağı belirtilmiştir. Buna göre yurt dışında alınan boşanma kararının mahkemeye gitmeden Türkiye’de geçerli olması mümkündür. Böylece yurt dışından alınan boşanma kararının nüfus kütüğünde tesciliyle boşanma kararı Türkiye’de geçerli olacaktır. Bu kapsamda evliliğin iptali, butlanı ya da mevcut olmadığının tespiti hakkında yurt dışından alınan kararlar da nüfus kütüğünde tescille Türkiye’de geçerli olacaktır.

 

3. Boşanma, Evliliğin Butlanı, İptal Kararlarının Nüfus Kütüğünde Tescil Edilmesi

Evliliğin iptali, butlanı ve yurt dışında boşanmanın tanınması için nüfus kütüğünde tescili başvurusunun yapılabileceği yerler;

 

1. Yurt dışındaki kişilerin dış temsilciliklere giderek,
2. Türkiye’de taraflardan birisinin yerleşim yerinde bulunan nüfus müdürlüğüne giderek,
3. Kişinin yurt içinde yerleşimi bulunmuyorsa, bazı illerde bulunan müdürlüklere giderek başvuru yapabilmesi mümkündür. (Adana,.Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır,.Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir,.Kayseri, Konya, Kahramanmaraş,.Samsun, Siirt, Sivas, Trabzon,.Şanlıurfa, Van)

 

4. Yurt Dışı Boşanma Kararının Nüfus Kütüğünde Tescil Başvurusunda İstenen Belgeler

Nüfus Hizmetleri Kanununa göre nüfus kütüğünde tescil başvurusunda aşağıdaki belgeler başvuru formunda olmalıdır.

 

1. Yabancı mahkemenin.verdiği kararın boşanma, evliliğin butlanı, iptali.ya da mevcut olmadığının tespiti hakkında olması gerekmektedir.
2. Yabancı mahkemenin verdiği kararın.kesinleşmiş olması gerekir. Tescili istenen yabancı mahkemenin kesinleşmiş kararının onaylı aslı ile noterce.ya da dış temsilcilikçe onaylı örnekleri olmalıdır. Bu yoksa boşanma kararını veren yabancı devletin mahkemesinin şerhinin bulunduğu Türkçe tercüme olmalıdır.
3. Yabancı mahkemenin kararı kesinleştirme şerhli değilse, o ülkenin kanunları uyarınca, kararın kesinleştiği konusunda onaylı belge.ya da yazının aslı ile noterce.ya da dış temsilcilikçe onaylı yahut boşanma kararını veren yabancı devletin mahkemesinin şerhinin bulunduğu Türkçe tercüme.
4. Tarafların kimliği ya da pasaport fotokopisi..Tarafların birisinin yabancı olması durumunda kimliği.ya da pasaportunun noterce onaylı tercümesi.
5. Tarafların vekili aracılığıyla yapacağı başvuruda noterce hazırlanmış fotoğraflı özel vekaletname aslı.yya da onaylı örnekleri.
6. Yurt dışı mahkemesinin verdiği kararlara ilişkin Türkiye mahkemelerince açılan.ve görülen dava dosyası bilgileri. Eğer mevcutsa kararların Türkiye mahkemeleri tarafından kesin hükme bağlanan kararların asılları.ya da fotokopileri, veyahut Türkiye mahkemelerinde halen görülen dava.veya tanımanın Türkiye mahkemeleri tarafından daha önce reddine ilişkin kararın bulunmadığı konusunda adli makamlar tarafından verilen belge.

 

5. Yurdışında Boşanan Eşler, Nüfus Kütüğüne Tescil İçin Tek Başlarına Başvuru Yapabilir mi?

Hakkında yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararı bulunan kişilerden birisi ölmüşse.veya yabancı olması durumunda Türk vatandaşı olan eş.ya da vekilinin müracaat edebilmesi mümkündür.

Yurt dışından alınan boşanma kararının taraflarının her ikisinin Türk olması.ya da çifte vatandaş olması halinde birlikte başvurmaları gerekir. Taraflardan birisi ölmüşse diğer tek başına başvurabilir. Ancak, tarafların birisi Türk değilse, Türk olan taraf yalnız başına müracaat edebilir.

Düzenlemeye göre ayrıca, tarafların Türkiye’ye gelememesi durumunda, vekilleri aracılığı ile başvuruda bulunabilmesi mümkün olmaktadır. Bu nedenle yurtdışında boşanan kişilerin kararı nüfus müdürlüğüne şahsen giderek tescil etmeleri zorunlu değildir. Tarafların avukatlarına vekaletname vererek yurt dışında boşanmanın tanınması  mümkün olacaktır.

 

6. Yabancı Mahkeme Boşanma Kararının Nüfus Kütüğü Tescili Başvurusunun Reddedilmesi

Kişilerin yurt dışındanki yabancı mahkemeden aldıkları karar, nüfus müdürlüğünde tescil işlemi sonrasında Türkiye’de geçerli olur. Böylece taraflar Türkiye’de boşanmış olacaktır.

Yurt dışında boşanmanın tanınması başvurusu, nüfus müdürlüğünce, bazı durumlarda kabul edilmeyebilir. Buna göre yabancı boşanma kararı;

1. Yurt dışı boşanma davası sonucu verilen boşanma kararına yönelik Türkiye’de açılmış ve halen görülen.ya da reddedilmiş bir dava varsa reddedilir.
2. Yabancı mahkeme kararı, Türk kamu düzenini açıkça ihlal ediyorsa reddedilir.

Nüfus müdürlüklerince yabancı boşanma kararının nüfusa işlenmesi başvurusu reddedilirse, taraflar kararın tanınması.ve tenfizi için Aile Mahkemesinde dava açabilir. Dolayısıyla nüfus müdürlüklerince verilen kararların ardından mahkemeye gidilebilir. Kendisine karşı tenfizi istenen tarafın Türkiye’deki yerleşim yerinde,.yerleşim yerinin olmaması halinde sakini olduğu yerde, bunun da olmaması durumunda İstanbul, İzmir, Ankara mahkemelerinin birisinde dava açılabilir.

 

7.Yabancı Mahkemelerden Verilen Nafaka ve Velayete İlişkin Türkiye Mahkemelerine Müracaat Edilmesi

Yurt dışında boşanmanın tanınması için bu kararın yabancı ülkenin mahkemesi tarafından verilmiş olması gerekmektedir. Aksi halde idari makamlarca verilen boşanma kararları ülkemizde tanınsa dahi, boşanmanın sonuçlarından olan nafaka hükümlerinin uygulanması mümkün olmamaktadır. Bu nedenle, yurt dışından alınan nafaka.ve velayete ilişkin kararların tenfizi için Türkiye mahkemelerine müracaat edilmesi gerekmektedir.

 

8. Yurt Dışı Boşanma Davası Sonucu Alınan Boşanma Kararının Türkiye’de Tanınması İşlemleri İçin Avukat Gerekli mi?

Ülkemizde yabancı mahkeme kararlarının tanınması işlemleri 3-4 ay civarında sürmektedir. Nüfus Hizmetleri Kanununa göre yabancı boşanma kararının nüfusa işlenmesi işlemleri için tarafların Türkiye’ye gelmeleri gerekli olmayıp vekillerine verecekleri vekâletnameyle tanıma işlemi yapılabilir. Bu nedenle yurt dışında boşanan kişilerin boşanma kararını nüfus müdürlüğüne şahsen giderek tescil ettirmeleri zorunlu değildir. Tarafların avukatlarına vekaletname vererek yurt dışından aldıkları boşanma kararını Türkiye’de tanıtabilmeleri mümkün olacaktır.