11. YARGI PAKETİ MECLİSTEN GEÇTİ, ERKEN TAHLİYE, DENETİMLİ SERBESTLİĞE AYRILMA VE DİĞER DÜZENLEMELER
11. YARGI PAKETİ MECLİSTEN GEÇTİ
11. Yargı Paketi, ceza adalet sistemini daha etkin, caydırıcı ve toplumsal ihtiyaçlara duyarlı hâle getirmeyi amaçlayan kapsamlı bir düzenlemedir. Özellikle çocukların korunması, örgütlü suçlarla mücadele, bilişim ve iletişim araçlarının kötüye kullanımının önlenmesi gibi alanlarda önemli değişiklikler getirilmiştir.
11. Yargı Paketi, ceza hukuku ve yargılama sisteminde uzun süredir tartışılan sorunlara güncel, kapsamlı ve caydırıcı çözümler getiren önemli bir reform niteliği taşımaktadır. Çocukların suçta kullanılmasından örgütlü suçlara, trafikte şiddetten bilişim yoluyla dolandırıcılığa, silah kullanımından hakaret ve tehdit suçlarına kadar geniş bir alanda ceza artırımları, yeni suç tanımları ve önleyici tedbirler öngörülmüştür. Böylece kamu güvenliği, toplumsal huzur ve mağdur hakları merkeze alınarak cezasızlık algısının önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
11. Yargı Paketi, sadece suç sonrası cezalandırmayı değil; suçun önlenmesini, risklerin azaltılmasını ve adalete erişimin kolaylaştırılmasını esas alan bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Sonuç olarak bu paket, ceza adaleti sisteminde daha güçlü, daha güvenli ve daha öngörülebilir bir yapının oluşturulmasına yönelik önemli bir adım olarak öne çıkmaktadır.
KOVİD-19 DÜZENLEMESİ” VE DENETİMLİ SERBESTLİKTE ERKEN AYRILMA KAPSAMININ GENİŞLEMESİ
Kamuoyunda “Kovid-19 düzenlemesi” olarak bilinen; kapalı cezaevinden açık cezaevine, açık cezaevinden de denetimli serbestlik uygulamasına daha erken ayrılmayı sağlayan düzenlemenin kapsamı genişletiliyor ve 31 Temmuz 2023 ve öncesi suç işleyenleri de kapsıyor.
Terör ve örgütlü suçlar ile alt soy/üst soy/kardeş/eş/boşanılan eş/kadın/çocuk/beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak kişiye karşı kasten öldürme, cinsel saldırı ve çocuğun cinsel istismarı hariç olmak üzere;
31 Temmuz 2023 ve öncesi suçlardan kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlülerden toplam cezası 10 yıldan az olanlar 1 ay, 10 yıl ve üzeri olanlar 3 ay kapalıda kaldıktan sonra ve açık cezaevine ayrılmasına 3 yıl veya daha az süre kalmışsa, şartlar oluştuğu tarihte açık cezaevine ayrılabilecek.
Açık cezaevinde olan hükümlüler de talepleri halinde en az 3 ay açıkta kalmış olmak şartıyla, denetimli serbestlikten 3 yıl erken yararlanacak. Uyum düzenlemesi de yapılacak. Deprem nedeniyle bina veya yapıların yıkılması/çökmesi/hasar alması sonucu meydana gelen öldürme suçları kapsam dışında kalacak.
GSS PRİM BORÇLARINDA SİLME: 1 OCAK 2016 ÖNCESİ
Kanuna göre, 1 Ocak 2016 tarihinden önceye ait olup ödenmemiş genel sağlık sigortası (GSS) primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na geçici hüküm ekleniyor; hükmün yayımlandığı tarihe kadar bu dönemler için ödenen primler iade/mahsup edilmeyecek.
ÇOCUKLARIN SUÇTA KULLANILMASINA KARŞI AĞIR YAPTIRIMLAR
Yeni düzenlemeyle, çocukların suçta araç olarak kullanılması hâlinde, örgüt yöneticileri ve failleri açısından ceza artırımı getirilmiştir. Çocuğun suça sürüklenmesi artık sadece ahlaki değil, ağır bir cezai sorumluluk doğuran bir durum olarak ele alınmaktadır.
Bu kapsamda örgüt kurma, yönetme ve üyelik suçlarında ceza alt sınırları yükseltilmiş; çocukların kullanılması durumunda yarı oranında ceza artışı öngörülmüştür. Böylece çocukları suça iten yapıların önüne geçilmesi hedeflenmektedir.
Toplumsal açıdan bakıldığında bu düzenleme, çocukların korunması ilkesini güçlendirmekte ve suç örgütlerinin en zayıf halkayı kullanarak sistemden faydalanmasının önünü kesmektedir. Çocukların geleceğinin güvence altına alınması, yargı paketinin en temel amaçlarından biridir.
SİLAH YA DA KURUSIKI TABANCA İLE ATEŞ ETME VE KAMU GÜVENLİĞİNİ TEHDİT EDEN SUÇLAR
Meskun mahalde ateş etme ve kurusıkı silahlarla işlenen fiiller artık daha ağır yaptırımlarla karşılanacaktır. Yeni düzenleme, bu tür eylemlerin toplumda korku ve panik yaratma etkisini dikkate alarak ceza miktarlarını yükseltmiştir.
Kurusıkı silahlar da dâhil olmak üzere, ses ve fişek atabilen silahların kullanımı sonucu oluşan tehlike nedeniyle hapis cezası öngörülmesi, “zararsız” olarak görülen bu fiillerin aslında ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğini ortaya koymaktadır.
Bu düzenleme ile kamu güvenliğini tehdit eden davranışlara karşı önleyici ceza hukuku anlayışı güçlendirilmiş, özellikle düğün, asker uğurlaması gibi toplu alanlarda yaşanan can kayıplarının önüne geçilmesi amaçlanmıştır.
TRAFİKTE ŞİDDET VE YOL KESME SUÇLARINDA CAYDIRICILIK
Trafikte yol kesme, araç durdurma ve sürücülere yönelik saldırılar artık bağımsız bir suç olarak daha ağır cezalarla düzenlenmiştir. Bu fiiller, basit bir tartışma değil, kamu düzenini bozan eylemler olarak kabul edilmektedir.
Yeni düzenleme ile yol kesme suçunda hapis cezası ayrı bir suç haline getirilmiş, özellikle silahla veya birden fazla kişiyle işlenmesi hâlinde cezalar daha da ağırlaştırılmıştır. Trafik güvenliğinin sağlanması, sadece sürücüler için değil, tüm toplum için önemlidir.
Bu değişiklikler sayesinde trafikte yaşanan şiddet olaylarının azalması, vatandaşların kendini daha güvende hissetmesi ve “trafikte adalet” algısının güçlenmesi hedeflenmektedir.
GSM HATLARI, DOLANDIRICILIK VE BANKA GÜVENLİĞİ
GSM hatlarının yalnızca kimlik doğrulamasıyla alınabilmesi ve bir kişiye verilecek hat sayısına sınırlama getirilmesi, telefon dolandırıcılığının önlenmesine yönelik önemli bir adımdır. Özellikle yaşlı ve savunmasız kişilerin korunması amaçlanmaktadır.
Banka ve finans kuruluşları açısından da yeni yükümlülükler getirilmiştir. Şüpheli işlemlerde hesapların askıya alınması ve belirli sürelerle denetlenmesi, suç gelirlerinin hızlı şekilde sistem dışına çıkarılmasını engellemeyi hedefler.
Bu düzenleme, bilişim suçları ve finansal dolandırıcılık ile mücadelede önleyici hukuk yaklaşımını güçlendirmekte, vatandaşın hem telefon hem de banka güvenliğini artırmaktadır.
HAKARET, TEHDİT VE AİLE İÇİ ŞİDDETTE KAPSAM GENİŞLEMESİ
Yüze karşı veya gıyapta hakaret suçları ile tehdit fiilleri artık daha geniş kapsamda ele alınmaktadır. Özellikle dijital ortamda işlenen hakaret ve tehdit suçları, mağdur açısından ciddi psikolojik sonuçlar doğurduğu için düzenleme kapsamına alınmıştır.
Aile içi şiddet, ısrarlı takip ve kadına karşı suçlarda tutuklama ve koruma tedbirleri daha etkin hâle getirilmiştir. Failin mağdura yaklaşmasını engelleyen önlemler güçlendirilmiştir.
Bu değişiklikler, ceza hukukunun sadece cezalandırıcı değil, koruyucu işlevini de öne çıkararak mağdur haklarını merkezine alan bir yaklaşım sunmaktadır.
ESNAF VE SANATKÂRLARDA FİYAT TARİFELERİ: ONAY, İTİRAZ VE UZLAŞMA KOMİSYONU
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nda; esnaf ve sanatkârların mal/hizmet fiyat tarifeleri odalarca hazırlanacak, odanın mensubu olduğu Birlik yönetim kurulu tarife sunumundan sonra 30 gün içinde onaylayacak veya reddedecek. Ticaret Bakanlığının görüşüne tabi tarifelerde 30 günlük süre, Bakanlığa görüş talebinin iletildiği gün duracak; görüş Birliğe iletilince süre kaldığı yerden devam edecek. Onaylanan tarife mülki amirlik, belediye ve odaya 7 gün içinde bildirilecek; itiraz olmazsa 15 gün sonra yürürlüğe girecek. Tarifeler azami hadleri gösterecek.
Belediye veya en büyük mülki amirin itiraz ettiği ya da Bakanlığın olumsuz görüş verdiği tarifeler, 15 gün içinde uzlaşma komisyonunda değerlendirilip nihai karara bağlanacak. Uzlaşma komisyonu; mülki amir veya görevlendireceği yardımcısının başkanlığında, ticaret il müdürlüğü, defterdarlık, belediye, ticaret ve sanayi/ticaret odası ile esnaf odaları birliği temsilcilerinden oluşacak. Komisyon, maliyetler, ortalama kâr marjları ve Orta Vadeli Program’daki enflasyon hedeflerini dikkate alarak değerlendirme yapacak; tarife nihai karardan sonra yürürlüğe girecek. Bakanlığın görüşüne tabi tarifeler ve süreç usul-esasları yönetmelikle belirlenecek.
KONU HAKKINDA SIKÇA SORULAN SURLAR
1. 11. Yargı Paketi nedir ve neyi amaçlamaktadır?
11. Yargı Paketi, ceza adalet sisteminde caydırıcılığı artırmayı, cezasızlık algısını azaltmayı ve kamu güvenliğini güçlendirmeyi amaçlayan kapsamlı bir yasal düzenlemedir. Paket, suçların önlenmesi, mağdur haklarının korunması ve yargılamaların hızlandırılması hedefleri doğrultusunda hazırlanmıştır.
2. 11. Yargı Paketi ne zaman yürürlüğe girecek?
11. Yargı Paketi, Resmî Gazete’de yayımlanmasının ardından yürürlüğe girecektir. Bazı hükümler için farklı yürürlük tarihleri öngörülmüş olup uygulama aşamasında bu tarihler dikkate alınacaktır.
3. Çocukların suçta kullanılması halinde ne değişti?
Yeni düzenleme ile çocukların suçta araç olarak kullanılması durumunda failler ve örgüt yöneticileri açısından daha ağır cezalar öngörülmüştür. Bu durum, ceza artırımı nedeni sayılarak çocukların korunması ön plana çıkarılmıştır.
4. Örgütlü suçlarda cezalar artırıldı mı?
Evet, örgüt kurma, yönetme ve örgüte üye olma suçlarında ceza alt sınırları yükseltilmiştir. Özellikle suçun süreklilik göstermesi ve çocukların kullanılması hâlinde cezalar daha da ağırlaşmaktadır.
5. Meskun mahalde ateş etmenin cezası nedir?
Meskun mahalde ateş etme suçu artık daha ağır yaptırımlara tabidir. Kurusıkı silahlar da dâhil olmak üzere bu fiiller hapis cezası kapsamında değerlendirilerek toplum güvenliği esas alınmıştır.
6. Kurusıkı silah kullanımı suç sayılıyor mu?
Evet, ses ve fişek atabilen kurusıkı silahların kamu güvenliğini tehlikeye sokacak şekilde kullanılması suç kapsamına alınmış ve hapis cezası öngörülmüştür.
7. Trafikte yol kesmenin cezası arttı mı?
Trafikte yol kesme, araç durdurma ve sürücülere yönelik saldırılar için cezalar önemli ölçüde artırılmıştır. Bu fiiller kamu düzenini bozduğu için bağımsız suç olarak düzenlenmiştir.
8. Trafikte şiddet suçlarında hangi yaptırımlar uygulanacak?
Trafikte şiddet içeren davranışlar hapis cezası ile cezalandırılabilecek, silahlı veya birden fazla kişiyle işlenmesi hâlinde ceza daha da ağırlaştırılacaktır.
9. GSM hatlarıyla ilgili yeni kurallar nelerdir?
GSM hatları yalnızca kimlik doğrulamasıyla alınabilecek ve bir kişiye tanımlanabilecek hat sayısına sınırlama getirilecektir. Amaç telefon dolandırıcılığını önlemektir.
10. Telefon dolandırıcılığına karşı hangi önlemler getirildi?
Şüpheli GSM hatlarının askıya alınması, banka hesaplarıyla eş zamanlı denetim yapılması ve dolandırıcılıkta kullanılan hatların hızlı şekilde kapatılması gibi önleyici tedbirler getirilmiştir.
11. Banka hesaplarıyla ilgili düzenleme var mı?
Evet, suçtan elde edilen gelirlerin tespit edilmesi hâlinde banka hesaplarına geçici bloke konulabilecek ve belirli sürelerle denetim yapılacaktır.
12. Hakaret suçlarında kapsam genişledi mi?
Yüze karşı veya gıyapta işlenen hakaret suçları ile dijital ortamda yapılan hakaretler daha geniş kapsamda ele alınarak ceza uygulamaları netleştirilmiştir.
13. Tehdit suçlarında yeni düzenleme var mı?
Tehdit suçları, mağdur üzerindeki psikolojik etki dikkate alınarak daha ağır yaptırımlarla düzenlenmiş ve koruyucu tedbirler güçlendirilmiştir.
14. Aile içi şiddetle ilgili ne değişti?
Aile içi şiddet ve ısrarlı takip suçlarında koruma ve uzaklaştırma tedbirleri daha etkin hâle getirilmiş, mağdurun güvenliği önceliklendirilmiştir.
15. Kadına karşı suçlarda tutuklama kolaylaştı mı?
Kadına karşı şiddet ve tehdit içeren suçlarda tutuklama ve adli kontrol tedbirlerinin uygulanması kolaylaştırılarak caydırıcılık artırılmıştır.
16. İstinaf ve temyiz süreçlerinde değişiklik yapıldı mı?
Bölge adliye mahkemelerinin yetkileri genişletilmiş, bozma kararlarının kapsamı artırılarak yargılamaların daha hızlı sonuçlanması amaçlanmıştır.
17. Hangi davalar daha hızlı sonuçlanacak?
Ceza alt sınırı düşük olan bazı suçlarda asliye ceza mahkemelerinin yetkisi artırılarak dava sürelerinin kısaltılması hedeflenmiştir.
18. 11. Yargı Paketi cezasızlık algısını azaltır mı?
Getirilen ceza artışları ve yeni önleyici tedbirler sayesinde cezasızlık algısının önemli ölçüde azalması ve toplumda adalet duygusunun güçlenmesi beklenmektedir.
19. Bu düzenlemeler kimleri doğrudan ilgilendiriyor?
11. Yargı Paketi; vatandaşları, sürücüleri, GSM hattı kullanıcılarını, banka müşterilerini, mağdurları ve ceza yargılamasıyla muhatap olan herkesi doğrudan ilgilendirmektedir.
20. 11. Yargı Paketi genel olarak ne getiriyor?
Genel olarak 11. Yargı Paketi, daha güvenli bir toplum, daha hızlı işleyen bir yargı sistemi ve mağdur haklarını önceleyen modern bir ceza adaleti anlayışı getirmeyi amaçlamaktadır.
SONUÇ: 11. YARGI PAKETİ NE GETİRİYOR?
11. Yargı Paketi, ceza hukukunda caydırıcılığı artıran, mağdur haklarını güçlendiren ve suçla mücadelede teknolojiyi dikkate alan kapsamlı bir reform niteliğindedir. Özellikle çocuklar, kadınlar ve toplum güvenliği öncelikli alanlar olarak ele alınmıştır.
Getirilen düzenlemeler, günlük hayatta sık karşılaşılan suç tiplerine doğrudan çözüm üretmekte ve “cezasızlık algısı”nı azaltmayı hedeflemektedir. Bu yönüyle paket, sadece hukuki değil, toplumsal bir dönüşüm amacı da taşımaktadır.
11. Yargı Paketi, ceza hukuku alanında yapılan en kapsamlı düzenlemelerden biri olarak, suçla mücadelede caydırıcılığı artıran, mağdur odaklı ve kamu güvenliğini önceleyen bir yaklaşım ortaya koymaktadır. Çocukların suçta kullanılmasının ağır yaptırımlara bağlanması, silah ve ateş etme suçlarında ceza artışı, trafikte şiddet ve yol kesme fiillerinin bağımsız ve ağır suç olarak düzenlenmesi, toplumda sıkça karşılaşılan risklere doğrudan çözüm üretmektedir. Aynı zamanda bilişim suçları, telefon dolandırıcılığı ve banka güvenliği alanlarında getirilen önleyici tedbirler, ceza adaletinin yalnızca mahkeme salonlarında değil, günlük yaşamın her alanında etkili olmasını sağlamaktadır.
Yargılamanın hızlandırılması, istinaf ve temyiz süreçlerinin yeniden yapılandırılması ve mahkemelerin görev alanlarının dengelenmesiyle birlikte, adalete erişim daha öngörülebilir ve etkin hâle gelmiştir. Hakaret, tehdit, aile içi şiddet ve ısrarlı takip gibi suçlarda koruyucu ve önleyici mekanizmaların güçlendirilmesi ise mağdur haklarının ceza hukukunun merkezine yerleştirildiğini göstermektedir. Sonuç olarak 11. Yargı Paketi, cezasızlık algısını azaltan, toplumsal huzuru güçlendiren ve modern ceza adaleti anlayışını esas alan bütüncül bir reform olarak Türk hukuk sisteminde kalıcı bir etki yaratmayı hedeflemektedir.
Sonuç olarak 11. Yargı Paketi, daha güvenli bir toplum, daha hızlı bir yargı sistemi ve daha güçlü bir adalet anlayışı için atılmış önemli bir adımdır.
