

9. Yargı Paketi Neler Getirecek – Ceza İndirimi ve Genel Af Olacak Mı?
Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) dün itibariyle sunulan 9. Yargı Paketi, hukuk sisteminde çeşitli reformlar ve yenilikler getirmeyi amaçlayan bazı düzenlemeler içermektedir. 9. yargı paketinde genel af, ceza indirimi ya da iyi hal indirimi konularına yer verilmedi. Bunun yerine paketteki düzenlemeler şunlar oldu;
⦁ Türk Ceza Kanununda yer alan hakaret suçuna ilişkin düzenleme,
⦁ CMK Kapsamında yer alan uzlaştırma konusundaki değişiklik,
⦁ Kadınlar için soyadı düzenlemesi,
⦁ Arabuluculuk hakkındaki yenilikler
⦁ TMSF' nin kayyum atanmasına ilişkin düzenlemeler,
⦁ Türk Medeni Kanunu kapsamında bazı yeni düzenlemeler,
⦁ Yediemin otoparklarındaki sahiplerinin teslim almadığı araçların satışına ilişkin düzenlemeler,
⦁ Hakim ve Savcı Yardımcılığı Mülakatına çağrılacak adayların sayısına ilişkin düzenleme,
⦁ İdari Yargılama Usulü Kanununda yapılan değişiklikler.
Makalede yer alan uzlaştırma konusunda ayrıntılı makalemize ulaşmak için bu linke tıklayabilirsiniz.
1. ANNENİN SOYBAĞININ REDDİ DAVASI AÇMA HAKKI
Yargı paketindeki düzenlemeye göre bundan böyle AYM’ nin iptaline konu kararına göre hareket edilerek annenin soybağının reddi davası açma hakkı olacak.
Türk Medeni Kanunu'na göre, babalık karinesine göre çocuk evlilik içinde doğmuşsa, kocanın çocuğun babası olduğu varsayılır. Ancak, bazı durumlarda bu karineye itiraz edilmesi gerekebilir. Soybağının reddi davası, bu itirazın yargı yoluyla gerçekleştirilmesi sürecidir.
Davayı açma süresi, çocuğun doğumundan itibaren bir yıl olarak belirlenmiştir. Bu davada, genellikle biyolojik babalık testi gibi bilimsel kanıtlara başvurulur. Dolayısıyla anne bu davayı açarak çocuğun soybağının reddini talep edebilecek.
2. HAKARET SUÇUNA İLİŞKİN DÜZENLEME
TCK’nın 125. maddesinde yer alan hakaret suçu şikayet olması koşuluyla soruşturma ve kovuşturma usulüne tabidir. Bu suçlar açısından hakaret suçunun işlendiği tarih itibariyle iki yıldan sonra şikayet hakkı düşecek.
Ses, yazı ya da görüntülü olarak hakaret suçunun işlenmesi halinde, bu fiiller uzlaştırma kapsamında olmayacak. Bunun yanı sıra uzlaşma teklifi alan şüpheli/mağdur ya da suçtan zarar gören 7 gün içerisinde kararını bildirmelidir. Aksi halde kararını bildirmediği takdirde teklif reddedilmiş olacaktır.
3. UZLAŞTIRMACI KONUSUNDAKİ DÜZENLEMELER
Uzlaştırmacının hukuk fakültesini bitirmiş olması gerekir. Buna göre Bakanlığın belirlediği uzlaştırmacı listesinde yer alan hukukçulardan seçim yapılacak.
Uzlaşma sağlanınca, uzlaşma sırasında belirlenemeyen ya da daha sonra meydana gelen zararların dışında kalan, soruşturmaya konu fiilden dolayı tazminat isteminde bulunulamayacak.
Uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde, sanık edimini yerine getirdiğinde dava düşürülecektir. Edim daha sonraki bir tarihte yerine getirilecekse, taksitler halinde ödenecekse ya da sürekliliği söz konusu olursa durma kararı verilecek. Bu sürede zamanaşımı işlemeyecek. Uzlaşma tutanağındaki düzenlemelere uyulmaması durumunda mahkeme, yargılamanın devamına karar verecektir.
4. KADINLAR YALNIZCA BEKARLIK SOYADINI KULLANABİLECEK
9. yargı paketiyle gelecek değişiklikler arasında kadınların kendi soyadlarını kullanmasının yasal dayanağa kavuşması da var. Bilindiği üzere Anayasa Mahkemesi geçtiğimiz yıl, kadınların evlilik öncesindeki soyadlarını kullanmasına engel olan bir hükmü eşitlik ilkesine aykırı bulup iptal etmişti. Buna göre kadınların evlilik sonrasında, önceki soyadlarını kullanmalarına ilişkin durum yasalaşmış olacak.
Paketle birlikte 2 soyadı kullanan kadınların yalnızca kendi soyadlarını kullanma hakkı olacak.
Düzenlemeye göre kadınlar evlilikleriyle birlikte artık erkeklerin soyadını alma mecburiyetinde kalmayacak. Çünkü günümüzde kadınlar evlendiklerinde otomatik olarak erkeklerin soyadlarını almakta ancak bu kapsamda geçmişte önemli eleştiriler bulunmaktaydı.
5. ARABULUCULUK HAKKINDAKİ YENİLİKLER
9. Yargı Paketi ile birlikte Arabuluculuk Kanunu kapsamında bazı değişiklikler yapılıyor.
Düzenlemelerden ilki yazılı sınavsız arabuluculuk siciline kayıt olacaktır. Buna göre arabuluculuk eğitimini bitiren ve 20 yıllık mesleki kıdemi bulunanlar sınavsız olarak arabuluculuk siciline kaydedilecektir.
Arabuluculuk konusundaki düzenlemeler arasında tescil talebi ve bunun yerine getirilmesine ilişkin olacaktır. Buna göre arabuluculuk anlaşma belgesinin tarafları, belgeye icra edilebilirlik şerhinin konulması sonrasında, tapuya giderek tescil talep edebilecek.
Tapu bu talep üzerine, mevzuattaki düzenlemelere bakarak inceleme ve değerlendirme yapacak. Bunun ardından senet düzenlemeden anlaşma belgesinin taraflarından birisinin tescil talebini yerine getirecektir.
Arabuluculuk anlaşma belgesinin taraflarından birisinin hiçbir geçerli mazereti olmadan toplantılardan birisine katılmaması nedeniyle arabuluculuk faaliyeti sona ermektedir. Bu durumda toplantıya iştirak etmeyen taraf, son tutanakta gösterilmektedir.
Toplantıya katılmayan ve faaliyetin sona ermesine neden olan taraf, kısmen ya da tamamen haklı olsa dahi, diğer tarafın sorumlu tutulacağı yargılama giderlerinin ½ ‘si kadar sorumlu olacaktır. Bunun yanı sıra toplantıya katılmayan ve karşı tarafa yüklenecek yargılama giderinin yarısını ödemek zorunda kalacak olan taraf, lehinde vekalet ücretinin yarısını ödemekle de yükümlü olacak. Bu vekalet ücret Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde belirtilmektedir.
6. YEDİEMİN OTOPARKLARINDAKİ SAHİPLERİNİN TESLİM ALMADIĞI ARAÇLARIN SATIŞINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
Düzenlemeyle birlikte yediemin otoparklarına alınan araçların satışları daha kolay hale getirilecek. Karayolları Trafik Kanununa göre trafikten yasaklanıp el konulan araçlar yedi emin parklarında bekletilmektedir. Bundan böyle bu araçların sahiplerince teslim alınmamışsa ya da sahiplerine ulaşılamamışsa, satışları daha kolay hale getirilecek. Bu uygulamayla araçların ekonomiye kazandırılması sağlanacak.
7. HAKİM VE SAVCI YARDIMCILIĞI MÜLAKATINA ÇAĞRILACAK ADAYLARIN SAYISINA İLİŞKİN DÜZENLEME
Yeni yargı paketinde hakim ve savcı yardımcılığı mülakatına çağrılacak adayların sayısına ilişkin düzenleme de yer alıyor. Buna göre söz konusu mülakatlara çağrılacakların sayısı ve sınav ilanında gösterilecek kadro sayısı iki katından bir katına indirilecektir. Bunun yanı sıra haki ve savcı adaylarına mülakatlarda sorulacaklar arasında milletler arası genel ve özel hukuk soruları ile ticaret hukuku konuları da girecek.
8. İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda bazı değişiklikler yapıldı. İdari yargı mahkemelerinde tek hakimli davalar ve duruşmasız görülebilen davaların dava tarihindeki parasal sınırları dikkate alınacak. Bu parasal sınırlar göz önüne alınarak davalar tek ya da heyet halinde görülecek.
Buna göre 31 bin Türk lirasını aşmayan bazı dava ya da işlemler üzerine gidilen iptal davaları sonrasında verilen mahkeme kararları kesin nitelikte olacaktır. Dolayısıyla bu kararlara karşı istinaf yoluna gidilemeyecek.
Aynı kanunda değişik, yapılarak konusu 920 bin Türk lirasından çok vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında başvurulan davalar ile konusu 270 bin Türk lirasını aşan, 920 bin Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan ve istinaf yolunda kaldırma kararı üzerine yeniden karar verilen davalar aleyhine temyiz yolu açık olacaktır. İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda belirtilen parasal sınırlar, her yıl Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298'inci maddesi hükümleri uyarınca belirlenen ve ilan edilen yeniden değerleme oranında takvim yılı başından itibaren artırılmak suretiyle uygulanacaktır.
Böylece tespit edilen bu sınırların 1000 Türk lirasını aşmayan kısımları göz önünde bulundurulmayacak. Duruşma yapılmasının zorunlu olduğu davaların belirlenmesinde davanın açıldığı tarih; istinaf veya temyiz yoluna başvurulabilecek kararların belirlenmesinde ise ilk derece mahkemesi veya bölge idare mahkemesi tarafından nihai kararın verildiği tarih esas alınacak. Ancak, nihai karar tarihinden sonra parasal sınırların artması, bölge idare mahkemesinin kaldırma veya Danıştay'ın bozma kararı üzerine yeniden görülen davalarda uygulanmayacak.
Resim alt başlıkları
9. Yargı Paketi Neler Getirecek – Ceza İndirimi ve Genel Af Olacak Mı? Yargı paketi, Ceza muhakemesi kanunu, yargı reformu, kişisel verilerin korunması, KVKK