BRÜT VE NET MAAŞ HESAPLAMASI: 2025 ASGARİ ÜCRET VE KESİNTİLERİ

Brüt ve Net Maaş Hakkında

Çalışanlar için maaş bordrosunu doğru anlamak, gelir planlaması açısından büyük önem taşır. Özellikle brüt maaş ve net maaş kavramları, işverenin çalışana sunduğu toplam maliyet ile çalışanın eline geçen net geliri ayırt edebilmek adına kritik öneme sahiptir. Brüt maaş; SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi yasal kesintiler yapılmadan önceki tutarı ifade ederken, net maaş bu kesintiler sonrası çalışanın cebine giren gerçek gelir anlamına gelir.

2025 yılı itibarıyla asgari brüt ücret ve net maaş hesaplamaları yeniden gündeme gelmiştir. Vergi oranları, sigorta primleri ve maaş dilimleri gibi birçok değişken, brüt maaş ile net maaş arasındaki farkı doğrudan etkiler. Bu yazıda brüt maaş nasıl hesaplanır, net maaş nasıl bulunur ve hangi yasal kesintiler uygulanır gibi sorulara detaylı yanıtlar bulabilirsiniz. Özellikle brüt maaş üzerinden yapılan SGK ve işsizlik sigortası kesintileri, çalışanların toplam kazancını önemli ölçüde etkileyen unsurlar arasında yer alır.

Brüt Maaş Ne Demektir?

İş yaşamında sıkça karşılaşılan “brüt” ve “net” maaş kavramları, çalışanların kazançlarını doğru anlamaları açısından büyük önem taşır. Bu iki terimi net bir şekilde kavramak, gelir planlaması yaparken oldukça faydalıdır.

Brüt Kavramı Ne Anlama Gelir?

“Brüt” ifadesi, herhangi bir yasal kesintiye uğramamış olan, yani tam tutarı ifade eden bir kelimedir. İş dünyasında ise genellikle maaşlar için kullanılır ve çalışanın elde ettiği toplam geliri temsil eder.

Brüt Maaş Tanımı

Brüt maaş, bir çalışanın bir ay boyunca hak ettiği toplam ücreti, yani herhangi bir vergi veya sosyal güvenlik kesintisi yapılmadan önceki tutarı ifade eder. Brüt ücretin hesaplanmasında damga vergisi, SGK primi, işsizlik sigortası ve gelir vergisi gibi kalemler dikkate alınır. Tüm bu kesintiler brüt maaş üzerinden hesaplanır ve bu maaş, işverenin çalışana sunduğu toplam maliyeti yansıtır.

Net Maaş Nedir?

Net maaş, çalışanın ay sonunda eline geçen, yani fiilen aldığı ücrettir. Brüt maaş üzerinden yapılan zorunlu vergi ve prim kesintilerinin ardından kalan tutar, çalışanın net gelirini oluşturur. Bu nedenle net maaş, çalışan açısından en gerçekçi gelirdir.

Brüt ve Net Maaş Arasındaki Fark

Brüt ve net maaş arasındaki temel fark, yasal kesintilerdir. İşverenin çalışana sunduğu ücret brüt maaş iken, bu miktardan SGK primi, gelir vergisi ve diğer yasal yükümlülükler çıkarıldığında net maaş ortaya çıkar. Yani çalışanın eline geçen tutar, brüt maaştan yapılan kesintiler sonrası kalan net miktardır.

2025 Yılı Brüt Asgari Ücret Ne Kadar?

2025 yılı itibarıyla asgari brüt maaş 26.005,50 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutardan yapılan yasal kesintiler sonrasında işçinin eline geçen net maaş ise 22.104,67 TL’dir. Kesintiler arasında 3.640,77 TL SGK primi, 260,06 TL ise işsizlik sigortası primi olarak ayrılmaktadır.

Brüt Maaş Nasıl Hesaplanır?

Brüt maaşın belirlenmesi için aşağıdaki adımlar izlenir:

Net Gelirin Tespiti: Çalışanın eline geçen net maaşın belirlenmesi ilk adımdır.
SGK ve İşsizlik Primleri: Net maaş esas alınarak, yürürlükteki yasal oranlara göre sosyal güvenlik ve işsizlik primleri hesaplanır.
Gelir ve Damga Vergisi: Gelir vergisi çalışanın dahil olduğu vergi dilimine göre belirlenirken, damga vergisi brüt maaşın belli bir oranı üzerinden hesaplanır.
Toplam Brüt Ücret: Yukarıdaki kesintiler net maaşa eklenerek brüt maaş ortaya çıkar.

Net Maaş Hesaplama Yöntemi

Net maaşın hesaplanmasında şu kesinti oranları dikkate alınır:

SGK Primi: Brüt maaşın %14’ü kadar kesinti yapılır.
İşsizlik Sigortası Primi: Brüt ücretin %1’i oranında kesilir.
Gelir Vergisi Matrahı: Brüt maaştan SGK ve işsizlik sigortası primi düşüldükten sonra kalan tutar, vergi matrahını oluşturur.

Brüt Maaştan Yapılan Kesintiler

Brüt ücret üzerinden yapılan başlıca kesintiler şunlardır:

SGK Primi (%14): Zorunlu sosyal güvenlik kesintisidir.
İşsizlik Sigortası (%1): İşsizlik durumunda sigorta hakkı için yapılan kesintidir.
Gelir Vergisi: SGK ve işsizlik priminden sonra kalan tutardan, çalışanın vergi dilimine göre hesaplanır.
Damga Vergisi (%0,759): Brüt maaş üzerinden sabit oranla alınan bir vergidir.
Net Maaş: Yukarıdaki tüm kalemlerin düşülmesiyle kalan, çalışanın eline geçen gerçek tutardır.

Gelir Vergisi Dilimleri (2025)

Gelir vergisi dilimleri yıllık kazanca göre aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

İlk 45.000 TL’ye kadar: %10
Sonraki 45.000 TL için: %20
Takip eden 120.000 TL için: %25
Ardından gelen 190.000 TL için: %30
400.000 TL ve üzeri için: %37

Brüt Maaş Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Brüt maaş nedir?

Brüt maaş, çalışanın vergi ve yasal kesintiler yapılmadan önce işverenden hak ettiği toplam ücrettir. Bu tutar, SGK primi, işsizlik sigortası, gelir ve damga vergisi gibi kesintileri içerir.

2. Net maaş ne anlama gelir?

Net maaş, çalışanın ay sonunda fiilen eline geçen ücretidir. Brüt maaştan yapılan tüm yasal ve zorunlu kesintilerin ardından kalan tutar net maaş olarak adlandırılır.

3. Brüt maaştan hangi kesintiler yapılır?

Brüt maaştan SGK işçi primi (%14), işsizlik sigortası primi (%1), gelir vergisi ve damga vergisi (%0,759) gibi yasal kesintiler yapılır. Bu kesintiler net maaşı belirler.

4. Net maaş nasıl hesaplanır?

Net maaş, brüt maaştan SGK primi ve işsizlik sigortası priminin düşülmesiyle başlayan süreçte gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanarak bulunur. Kalan tutar net maaştır.

5. 2025 yılı asgari brüt maaş ne kadar?

2025 yılı için belirlenen brüt asgari ücret 26.005,50 TL’dir. Bu tutar üzerinden yasal kesintiler yapılarak net asgari ücret hesaplanır.

6. 2025 net asgari ücret ne kadar?

2025 yılında işçilerin eline geçen net asgari ücret 22.104,67 TL’dir. Bu rakam, SGK ve işsizlik sigortası kesintileri sonrası oluşur.

7. SGK işçi primi nedir?

SGK işçi primi, sosyal güvenlik sistemine katkı amacıyla brüt maaşın %14’ü oranında kesilen zorunlu bir primdir. Emeklilik ve sağlık gibi sosyal haklar için gereklidir.

8. İşsizlik sigortası primi nasıl hesaplanır?

İşsizlik sigortası primi, brüt maaşın %1’i oranında kesilir. Çalışanın işsiz kalması durumunda işsizlik maaşı alabilmesi için bu prim ödenmiş olmalıdır.

9. Gelir vergisi nasıl hesaplanır?

Gelir vergisi, brüt maaştan SGK ve işsizlik primi çıkarıldıktan sonra kalan matrah üzerinden ilgili gelir vergisi dilimlerine göre belirlenir.

10. Damga vergisi oranı nedir?

Damga vergisi, brüt maaş üzerinden %0,759 oranında alınır. Bu kesinti her ay sabit oranla uygulanır.

11. Brüt maaş ile net maaş arasında ne kadar fark olur?

Aradaki fark, çalışanın gelir dilimine ve brüt maaş miktarına göre değişir. Kesintiler arttıkça net maaşla brüt maaş arasındaki fark büyür.

12. Brüt maaş mı yüksek olur net maaş mı?

Brüt maaş her zaman net maaştan yüksektir çünkü içinde vergi ve diğer yasal kesintiler henüz yapılmamıştır.

13. İşveren net maaşı mı brüt maaşı mı öder?

İşveren, çalışana brüt maaşı ödemeyi taahhüt eder. Ancak bu tutardan yasal kesintiler düşülerek çalışanın eline net maaş geçer.

14. Asgari ücrette vergi kesintisi yapılır mı?

1 Ocak 2022 itibarıyla asgari ücretten gelir ve damga vergisi kesintisi kaldırılmıştır. Ancak SGK ve işsizlik primi devam eder.

15. Net maaş brüt maaşa nasıl çevrilir?

Net maaşa SGK, işsizlik primi, gelir vergisi ve damga vergisi kalemleri eklenerek brüt maaş hesaplanabilir. Bu işlem tersten yapılan bir hesaplamadır.

16. Brüt maaş üzerinden fazla mesai nasıl hesaplanır?

Fazla mesai, brüt maaşın 225 saate bölünmesiyle bulunan saatlik ücretin %50 zamlı haliyle hesaplanır ve brüt ücrete eklenir.

17. Yıllık primler brüt maaşa dahil midir?

Evet, düzenli ödenen prim ve sosyal yardımlar brüt maaşa dahil edilebilir. Ancak bu uygulama iş sözleşmesine göre değişiklik gösterebilir.

18. Brüt maaşta yemek ve yol ücreti olur mu?

Eğer işveren tarafından sağlanan yemek ve yol yardımları düzenli ve bordroya dahilse, brüt maaş içinde yer alır.

19. Memurlar için brüt maaş hesaplaması farklı mı?

Evet, memurlar için brüt ve net maaş hesaplaması farklı yasal dayanaklara göre yapılır. Kamu personeli mevzuatı esas alınır.

20. Maaş bordrosunda brüt maaş görünür mü?

Evet, maaş bordrosunda brüt maaş, kesintiler ve net maaş ayrı ayrı gösterilmek zorundadır. Bu, çalışanın kazancını denetlemesi için önemlidir.

21. Gelir vergisi dilimleri nedir?

2025 yılı gelir vergisi dilimleri: İlk 45.000 TL için %10, sonraki 45.000 TL için %20, devamında %25, %30 ve %37 oranlarıyla kademeli şekilde artar.

22. Brüt maaş neden önemlidir?

Brüt maaş, işverenin çalışana maliyetini ve çalışanın sigorta primine esas kazancını belirler. Ayrıca tazminat ve emeklilik hesabında esas alınır.

23. İşveren brüt maaş üzerinden mi vergi öder?

Evet, işveren hem işçi adına hem de kendisi adına SGK primlerini brüt maaş üzerinden öder. Bu nedenle brüt tutar maliyet açısından önemlidir.

24. Asgari ücretin brüt olması ne demek?

Asgari ücretin brüt olması, devletin belirlediği en düşük ücretin vergi kesintisi yapılmadan önceki halini ifade eder. Net maaş bu tutardan düşülerek belirlenir.

25. Brüt maaşla kredi hesaplaması yapılabilir mi?

Bankalar genellikle net maaşı baz alır. Ancak brüt maaş bilgisi de ek gelir ve borçlanma kapasitesinin analizinde dikkate alınabilir.

26. Emeklilik hesaplamasında brüt mü net mi dikkate alınır?

Emeklilik için esas alınan kazanç brüt maaştır. SGK primleri brüt tutar üzerinden yatırıldığı için brüt kazanç önemlidir.

27. Brüt maaşta kesinti oranları değişebilir mi?

Kesinti oranları, yıllara ve mevzuata göre değişebilir. Özellikle gelir vergisi dilimleri her yıl yeniden belirlenebilir.

28. Brüt maaş yüksekse net maaş neden az olabilir?

Brüt maaş yükseldikçe gelir vergisi dilimi de artar. Bu da daha yüksek kesinti anlamına gelir ve net maaş artışı sınırlı kalabilir.

29. Brüt maaş üzerinden ne kadar tazminat alınır?

Kıdem ve ihbar tazminatı gibi hesaplamalar brüt maaş üzerinden yapılır. Bu nedenle brüt ücretin doğru belirlenmesi çok önemlidir.

30. Brüt maaş neden sözleşmelerde yer alır?

İş sözleşmelerinde brüt maaş belirtilir çünkü işverenin yükümlülüğü bu tutar üzerindendir. Tüm yasal kesintiler bu tutar üzerinden hesaplanır.

Sonuç

Brüt ve net maaş arasındaki farkı anlamak, çalışanlar için sadece bordro okumaktan öte, kazançlarını planlama ve haklarını bilme açısından son derece önemlidir. Brüt maaş üzerinden yapılan SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kesintiler, çalışanın net maaşını doğrudan etkiler. 2025 yılı asgari ücret detayları dikkate alındığında, çalışanların bu kalemleri yakından takip etmesi ve maaş hesaplamalarını doğru yapması gerekmektedir.

Maaş hesaplamalarında doğru bilgiye sahip olmak, yalnızca maaş dönemlerinde değil, fazla mesai, yıllık izin ücreti, tazminat hesabı ve emeklilik planlaması gibi kritik süreçlerde de avantaj sağlar. Brüt maaşın nasıl hesaplandığını ve hangi vergi oranlarının geçerli olduğunu bilmek, işverenle yapılan sözleşmelerin içeriğini daha iyi kavramaya da yardımcı olur. Bu nedenle brüt ve net maaşın kapsamını bilmek, her çalışan için temel bir finansal okuryazarlık konusudur.