Devamsızlıktan Çıkış Nedir? İşçi, Hangi Hallerde Devamsızlıktan İşten Çıkarılabilir?

Giriş

İş hayatında işçilerin belirli hak ve yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerden biri de işyerine düzenli olarak devam etmektir. Ancak bazı durumlarda işçilerin işe devam etmemesi, işveren açısından haklı bir fesih sebebi olabilir. İş Kanunu'na göre belirli şartlar altında işveren, işçinin devamsızlığını gerekçe göstererek iş sözleşmesini feshedebilir. Bu durumda işçi, bazı haklarını kaybedebilirken, işverenin de bu süreci hukuka uygun bir şekilde yürütmesi gerekmektedir. Peki, devamsızlıktan çıkış nedir? İşçi hangi durumlarda devamsızlıktan işten çıkarılabilir? Bu makalede, İş Kanunu kapsamında devamsızlıktan çıkışın ne olduğu, işverenin hangi hallerde işçiyi bu sebeple işten çıkarabileceği ve işçinin hakları ele alınacaktır.

1. Devamsızlıktan Çıkışın Tanımı ve Hukuki Dayanağı

Devamsızlıktan çıkış, işçinin işyerine üst üste belirli bir süre boyunca haklı bir neden göstermeksizin gelmemesi nedeniyle işverenin iş akdini feshetmesidir. İş Kanunu’nun 25/II-g maddesi uyarınca, işçinin aralıksız iki iş günü, bir ay içinde toplam üç iş günü veya tatilden sonraki iki iş günü izinsiz ve mazeretsiz devamsızlık yapması durumunda işverenin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetme hakkı doğar.

Bu düzenleme, işverenin işleyişini koruma altına alırken, işçinin de iş yerine düzenli devam etme yükümlülüğünü vurgulamaktadır. İşverenin devamsızlıktan dolayı işten çıkarma işlemini gerçekleştirebilmesi için belirli prosedürlere uyması gerekir. Öncelikle işçiye devamsızlık yaptığı günler için ihtar çekilmeli ve savunması alınmalıdır. Eğer işçi geçerli bir mazeret sunamazsa, işveren iş sözleşmesini tazminatsız olarak sona erdirebilir.

Ancak, işçinin devamsızlık yapmasının haklı bir sebebi varsa (örneğin sağlık raporu, mücbir sebepler veya işverenin işçiyi zor durumda bırakması gibi) bu durumda işverenin feshi haksız duruma düşebilir. İşverenin, işçinin devamsızlık yapmasını belgeleyerek ispat yükümlülüğüne sahip olduğu unutulmamalıdır. Aksi takdirde, işçi işe iade davası açabilir ve haklarını talep edebilir.

2. İşçinin Haklı Nedenle Devamsızlığı ve İşverenin Sorumluluğu

Her devamsızlık, işten çıkarma gerekçesi oluşturmaz. İşçinin haklı bir sebebi olması durumunda, devamsızlık işveren tarafından işten çıkarma gerekçesi olarak kullanılamaz. İşçinin haklı nedenle devamsızlık yapabileceği bazı durumlar şu şekildedir:

Sağlık nedenleriyle doktor raporu alması,
İşyerinde mobbing ya da kötü muameleye maruz kalması,
Ücretinin zamanında ödenmemesi,
İşyerinde iş güvenliği ve sağlığının tehdit altında olması,
Ailevi ve zorunlu durumlar nedeniyle işe devam edememesi.

İşçi, devamsızlık sebebini belgeleyerek işverene sunmak zorundadır. Aksi takdirde, işveren iş akdini feshetme hakkına sahip olabilir. İşveren, işçinin devamsızlık yaptığı günlere ilişkin detaylı bir kayıt tutmalı ve işçiden savunma istemelidir. Eğer işveren işçiye ihtarname göndermeden doğrudan iş sözleşmesini feshederse, işçi hukuki yollara başvurarak haklarını arayabilir. Bu durumda, işçinin işe iade davası açma hakkı da doğabilir.

3. İşverenin Devamsızlık Nedeniyle İşten Çıkarma Süreci

İşverenin devamsızlık nedeniyle işçiyi işten çıkarması belirli prosedürlere tabidir. İşveren, hukuka uygun bir süreç izlemek zorundadır, aksi takdirde işçinin işe iade davası açması ve tazminat haklarını talep etmesi mümkün olabilir.

İşverenin uygulaması gereken adımlar şunlardır:

İşçinin devamsızlık yaptığı günleri tespit etmek ve kayıt altına almak.
İşçiye ihtarname göndererek devamsızlık nedenini açıklamasını istemek.
İşçinin geçerli bir sebep sunamaması halinde iş sözleşmesini feshetmek.
Fesih bildirimini yazılı olarak işçiye iletmek.

Bu adımların eksiksiz uygulanması, işverenin hukuki sorumluluklardan kaçınmasını sağlar. Eğer işveren, işçiyi haksız yere devamsızlık nedeniyle işten çıkarırsa, işçi iş mahkemesine başvurarak haklarını talep edebilir.

4. Devamsızlık Nedeniyle İşten Çıkarılan İşçinin Hakları

Devamsızlık nedeniyle işten çıkarılan işçi bazı haklarını kaybedebilir. İşverenin haklı nedenle işten çıkarma yapması durumunda, işçiye kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmez. Ancak, işçinin haklı sebeplerle devamsızlık yaptığı ispatlanırsa, bu durumda işçi tazminat haklarını talep edebilir.

İşçi, haksız fesih iddiasıyla işe iade davası açabilir ve işine geri dönme hakkı kazanabilir. Ayrıca, işverenin usule aykırı bir şekilde işten çıkarması durumunda, işçi haksız fesih tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını talep edebilir. İşçi, fazla mesai alacakları, kullanılmayan yıllık izin ücretleri ve diğer işçilik haklarını işverenden isteyebilir.

5. İşçinin Devamsızlıktan Dolayı İşsizlik Maaşı Alma Hakkı

İşsizlik maaşı alabilmek için işten çıkış sebebinin işçinin kusurundan kaynaklanmaması gerekmektedir. Devamsızlık nedeniyle işten çıkarılan bir işçi, işsizlik maaşı alamaz. Ancak işçi, işverenin haksız bir fesih yaptığını ispat ederse, işsizlik maaşı alma hakkı doğabilir.

İşçi, devamsızlık yapmasının haklı sebeplere dayandığını kanıtlarsa ve iş mahkemesinde işe iade davası kazanırsa, işsizlik maaşı alabilir. Bu nedenle, işten çıkarılan işçilerin mutlaka hukuki haklarını araştırmaları ve gerektiğinde dava açmaları önerilir.

6. İşçinin Devamsızlık Nedeniyle İşten Haklı Olarak Ayrılması Durumu

İşçiler, işverenin sözleşmeye aykırı davranışları nedeniyle işten haklı nedenle ayrılabilir ve kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai gibi haklarını talep edebilir. Örneğin, işveren ücretleri düzenli ödemezse, işyerinde mobbing uygularsa veya işçinin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atarsa, işçi iş akdini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda işçi, kıdem tazminatına hak kazanır ve işsizlik maaşı alabilir. Ancak, hak kaybına uğramamak için fesih sürecini hukuka uygun şekilde yürütmek önemlidir.

Sonuç

İş Kanunu kapsamında devamsızlıktan işten çıkarılma süreci hem işveren hem de işçi açısından dikkat edilmesi gereken bir konudur. İşçinin haklarını kaybetmemesi için devamsızlık yapma sebeplerini belgelendirmesi ve işverenin de hukuka uygun bir fesih süreci yürütmesi gerekmektedir. İşçi, haksız yere işten çıkarıldığını düşünüyorsa, hukuki yollara başvurarak kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve diğer işçilik haklarını talep edebilir. Bu nedenle, işçilerin haklarını bilmesi ve gerektiğinde hukuki destek alması büyük önem taşımaktadır.