EVLAT EDİNME ŞARTLARI - KARDEŞ KARDEŞİ EVLAT EDİNEBİLİR Mİ?

upload/bayram_tatili_ucreti_hafta_tatili_9.png

Evlat edinme, biyolojik bağ bulunmasa da çocukla hukuki ve duygusal bir ilişki kurmayı mümkün kılan bir yöntemdir. Evli çiftler veya bireyler, yasal koşullar sağlandığında bir çocuğu evlat edinerek ona ebeveynlik yapabilir. Bu süreçte amaç, çocuğun yüksek yararı gözetilerek güvenli, sevgi dolu ve destekleyici bir aile ortamı sunmaktır.

Evlat edinme ilişkisi, biyolojik olmayan ancak yasal olarak ebeveyn-çocuk bağını kuran özel bir bağdır. Yasal süreçler sonucunda çocuk, evlat edinenin soyadını alır, aynı zamanda mirasçılık hakkı kazanır. Evlat edinen kişi, çocuğun bakımını ve eğitimini üstlenmişse, bu bağ daha sağlam hale gelir.

Evlat edinmek için;

Evli çiftler evlat edinmek isterse, 5 yıllık evlilik süresini tamamlamış olmalı ya da her iki çift 30 yaşını doldurmuş olmalı,
Tek başına evlat edinmek isteyen kişinin, 30 yaşını doldurmuş olması gerekir.
Evlat edinilecek çocuk 18 yaşından küçükse, en az 1 yıl bakılıp eğitilmiş olmalıdır.
Evlat edinen kişi ile çocuğun, en az 18 yaş farkı olması gerekir.
Ana-baba rızası (veya vesayet kurumunun onayı) alınmalıdır.
Ayırt etme gücüne sahip küçüklerin rızası da gereklidir.

Evlat Edinme Şartları

Evlat edinmenin gerçekleşebilmesi için şu koşulların sağlanması gerekir:

Evlat edinenin çocuğa en az 1 yıl süreyle bakıp eğitmiş olması,
Evlat edinen ile çocuk arasında en az 18 yaş fark olması,
Evlilik birliği içinde evlat edinilecekse çiftin en az 5 yıldır evli olması veya her ikisinin de 30 yaşını doldurmuş olması,
Ana ve babanın rızasının alınması (bazı durumlarda Türk Medeni Kanunu istisnalar içerir).
Ayırt etme gücüne sahip çocuğun rızasının alınması,
Evlat edinmenin çocuğun yararına olması,

Evlat edinme işlemleri sırasında küçüklerin ya da kısıtlıların evlat edinilmesine yönelik farklı yasal prosedürler uygulanır. İşlem tamamlandığında çocuk, evlat edinenin hukuki çocuğu haline gelir.

Evlat edinilen çocuk, evlat edinenin mirasçısı olur ve onun soyadını taşır. Evlat edinen talep ederse çocuğun ismini de değiştirebilir. Ergin bireylerin evlat edinilmesi hâlinde soyadı değişikliği isteğe bağlıdır.

Evlilik İçinde Ortak Evlat Edinme - Evlat Edinmede Eş Rızası Gerekir Mi?

Eşler birlikte evlat edindiğinde, çocuk nüfus kaydında her iki ebeveynin adıyla yer alır. Bu bilgiler ve evlat edinme kararı, mahkeme hükmü olmadan veya evlatlık istemediği sürece üçüncü kişilerle paylaşılmaz.

Evlat edinme kararı, evlat edinenin ikamet ettiği yer Aile Mahkemesi tarafından verilir. Mahkeme, çocuğun ve evlat edinenin durumunu, sosyal ve ekonomik koşullarını, aile yapısını detaylı şekilde değerlendirir. Evli çiftler, evlat edinme işlemini kural olarak birlikte gerçekleştirmelidir. TMK 306. maddeye göre, ancak belirli istisnai durumlarda –örneğin bir eşin çocuğunun evlat edinilmesi gibi– tek taraflı evlat edinme mümkündür. Bu durumlarda diğer eşin rızası aranmayabilir (TMK m.307/2-3).

Evlat Edinmede Dikkate Alınan Kriterler

Evlat edinenin ekonomik ve sosyal yaşamı,
Aile ilişkileri ve alt soyun görüşleri,
Evlat edinme kararına yönelten gerekçeler,
Uzmanların hazırladığı sosyal inceleme raporları dikkate alınır.

Süreçte yapılacak hatalı işlemler ya da eksiklikler, zaman ve hak kaybına yol açabileceğinden bir aile hukuku avukatının desteği faydalı olacaktır.

Küçüklerin Evlat Edinilmesi

Küçüklerin evlat edinilmesi için çocuğun yararının gözetilmesi ve en az 1 yıl bakılıp eğitilmiş olması şarttır. Eşler birlikte başvuru yapmadıkça, evli olmayan kişiler ortak evlat edinme yapamaz.

Eşler 5 yıldır evliyse veya 30 yaşını doldurmuşlarsa birlikte evlat edinebilir. Evli eşlerden biri, diğer eşin önceki evliliğinden olan çocuğunu da belirli koşullar dahilinde evlat edinebilir.

Tek başına evlat edinme mümkündür ancak kişinin 30 yaşını geçmiş olması gerekir. Ayrıca eşlerden birinin ayırt etme gücünün olmaması ya da uzun süredir ayrı yaşanması gibi durumlarda da tek başına evlat edinme yapılabilir.

Çocuğun annesi ve babasının rızası yazılı ve sözlü olarak alınır. Bu rızanın verilebilmesi için çocuğun doğumundan itibaren 6 hafta geçmiş olması gerekir. Anne ve baba ilk rızalarını geri alabilir ancak ikinci kez rıza verildiyse bu karar artık geri alınamaz.

Anne ya da babanın kimliğinin bilinmemesi, uzun süredir bulunamaması, sürekli ayırt etme gücünden yoksun olması ya da çocuğa karşı yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumlarında rızalarına ihtiyaç duyulmaz.

Ergin veya Kısıtlıların Evlat Edinilmesi

Ergin ya da kısıtlı bireyin evlat edinilmesi için en az 5 yıl bakılmış ve eğitilmiş olması gerekir. Ayrıca evlat edinenin alt soyunun açık rızası ve evli ise eşinin onayı şarttır.

Koruyucu Aile ile Evlat Edinme Arasındaki Farklar

Koruyucu aile, çocuğun biyolojik ailesinin geçici olarak bakım veremediği durumlarda devreye girer. Koruyucu ailelerde çocuk nüfus kaydında biyolojik aileye ait bilgiler yer alır, miras hakkı ve soyadı devri söz konusu değildir.

Evlat edinmede ise çocuk, yeni ailesinin soyadını alır ve mirasçısı olur. Koruyucu aileye bakım giderleri için devlet desteği sağlanırken, evlat edinenler bu yükümlülüğü tamamen üstlenir.

Yabancı Ülkede Evlat Edinme

Lahey Evlat Edinme Sözleşmesi kapsamında, çocuk kendi ülkesinde evlat edindirilemiyorsa, sözleşmeye taraf bir ülkede bu işlem gerçekleştirilebilir. Çocuğun yerleştirileceği ülkeye götürülmeden önce 1 yıl boyunca bakım ve eğitim süreçleri tamamlanmalıdır. Yetkili makamın izni olmadan bu süre zarfında çocuğun ikamet yeri değiştirilemez.

Evlat Edinme Dava Dilekçesi

Evlat edinme için açılacak davalarda Aile Mahkemesi’ne sunulacak dilekçede, evlat edinilmek istenen çocukla ilgili bilgiler, ebeveynlerin kimlikleri ve tüm destekleyici belgeler yer almalıdır. Mahkeme dilekçeyi ve eklerini inceledikten sonra karar verir.

Evlat Edinme İçin Nereye Başvurulur?

Türk Medeni Kanunu'nda yapılan değişikliklerle birlikte, evlat edinme işlemleri artık yalnızca kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla gerçekleştirilebilmektedir. Eski sistemde evlat edinme, izin kararı ve sözleşme olmak üzere iki aşamalıydı; ancak yeni düzenlemeyle süreç daha yargısal bir boyuta taşınmıştır (TMK m.315).

Evlat edinmek isteyen kişi veya eşler, ikamet ettikleri yerin Aile Mahkemesi’ne başvurarak dava açmalıdır. Eğer söz konusu yerleşim yerinde Aile Mahkemesi bulunmuyorsa, görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olup bu mahkeme Aile Mahkemesi sıfatıyla davayı yürütmektedir.

Bekâr Biri Evlat Edinebilir Mi?

Türk Medeni Kanunu'na göre evli olmayan kişiler, 30 yaşını doldurmuş olmaları şartıyla tek başlarına çocuk evlat edinebilirler (TMK m.307). Ancak bekar bireylerin birlikte evlat edinme hakkı bulunmamaktadır.

Ana-Baba Rızası Nasıl Alınır?

Evlat edinme işleminde çocuğun anne ve babasının izni esastır. Bu rıza, mahkeme huzurunda, yazılı veya sözlü beyanla ve tutanakla alınır. Ancak bu izin, doğumdan itibaren en erken altı hafta sonra verilebilir. Ana-baba bilinmiyor ya da çocuğa yeterli özen gösterilmiyorsa, mahkeme rızanın aranıp aranmayacağına karar verir.

Evlat Edinme Başvurusu Ve Rızası Geri Alınabilir Mi?

Evlat edinen kişi, karar kesinleşmeden önce başvurusunu geri çekebilir. Aynı şekilde, ayırt etme gücüne sahip küçük veya ergin de mahkeme kararına kadar verdiği rızayı geri alabilir. Ancak ikinci kez verilen rıza, TMK’ya göre kesin kabul edilmektedir.

Evlat Edinme Davasında Hangi Araştırmalar Yapılır?

Mahkeme, evlat edinme davası sırasında kapsamlı bir sosyal inceleme yapar. Tarafların kişilik özellikleri, ekonomik durumu, evlat edinme nedenleri, ev ortamı ve taraflar arası ilişki analiz edilir. Gerektiğinde uzman görüşü de alınır. Evlat edinenin varsa altsoyu da değerlendirmeye dahil edilir.

Evlatlık İlişkisi Kaldırılabilir mi?

Evlatlık ilişkisi, ciddi nedenler varsa mahkeme kararıyla sona erdirilebilir. Ancak sadece usule ilişkin eksiklikler veya evlatlığın yüksek yararına aykırı olmayan durumlar sebebiyle bu ilişki sona erdirilmez.

Kardeşin Kardeşi Evlat Edinmesi Mümkün Mü?

Türk Medeni Kanunu’nda kardeşin kardeşi evlat edinmesine dair açık bir düzenleme bulunmamakla birlikte, bu konuya ilişkin yargı kararları önemli bir yol gösterici niteliği taşımaktadır. Hukuki boşluk gibi görünen bu alanda, uygulamaya yön veren içtihatlar, kardeşler arasında evlat edinmenin mümkün olduğunu göstermektedir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 1988/3284 Esas, 1998/4073 Karar sayılı içtihadında “kardeşin kardeşi evlat edinebileceğine kanuni bir engelin bulunmadığı” açık bir şekilde belirtilmiştir. Bu karar, evlat edinme hukukuna dair tereddütleri büyük ölçüde ortadan kaldırarak, kardeşler arasında da evlat edinme ilişkisinin kurulabileceğini ortaya koymuştur.

Nitekim yerel mahkemelerde verilen kararlarda da benzer yönde değerlendirmelere yer verilmektedir. Örneğin, Büyükçekmece 2. Aile Mahkemesi’nin bir kararında; evlat edinen ve evlatlığın, baba bir anne ayrı kardeş oldukları, uzun yıllardır aynı evde birlikte yaşadıkları, evli olmayan davacının bekar kardeşi tarafından bakıldığı, aralarında bir baba-kız ilişkisi oluştuğu, evlat edinme şartlarının tamamının oluştuğu belirtilmiş ve evlat edinme talebi kabul edilmiştir. Mahkeme; tarafların uzun süreli birlikte yaşamına, bakım ilişkisine ve tarafların karşılıklı rızasına dikkat çekerek bu evlat edinme ilişkisinin hukuka ve tarafların yararına uygun olduğuna hükmetmiştir.

Bu tür kararlar göstermektedir ki, evlat edinme yalnızca biyolojik bağın olmadığı durumlarda değil, aynı zamanda aile içinde de, örneğin kardeşler arasında da uygulanabilmektedir. Bu durumda, evlat edinilen kardeş yasal olarak evlat edinen kardeşin çocuğu statüsüne geçmekte ve bu bağlamda miras hakkı da kazanmaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular

Evlat edinme işlemi için hangi mahkemeye başvurulmalıdır?
Evlat edinme davası, evlat edinecek kişinin yerleşim yerindeki Aile Mahkemesinde açılır. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemesi Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya bakar.
Evli olmayan bir kişi evlat edinebilir mi?
Evet, Türk Medeni Kanunu’na göre 30 yaşını doldurmuş bekar bir kişi, evlat edinme şartlarını sağladığı takdirde tek başına evlat edinebilir.
Evli çiftler tek başına evlat edinebilir mi?
Genel kural olarak evli kişiler birlikte evlat edinmek zorundadır. Ancak bazı istisnai durumlarda eşlerden biri tek başına evlat edinebilir.
Evlat edinmede çocuğun yaşı önemli midir?
Evet. 18 yaşından küçük çocukların evlat edinilmesiyle ilgili özel şartlar vardır. Ayrıca çocuğun evlat edinenden en az 18 yaş küçük olması da aranan bir şarttır.
Evlat edinilecek çocuğun rızası gerekli mi?
Eğer çocuk ayırt etme gücüne sahipse, onun da rızası gereklidir. Bu rıza mahkeme huzurunda alınır.
Anne ve babanın rızası olmadan evlat edinme mümkün mü?
Bazı istisnai durumlarda, örneğin ebeveynlerin çocuğa gerekli ilgiyi göstermemesi halinde mahkeme, anne baba rızasını aramadan evlat edinmeye karar verebilir.
Evlat edinme süreci ne kadar sürer?
Evlat edinme süresi dosyanın niteliğine göre değişebilir, ancak genellikle birkaç ay ile bir yıl arasında tamamlanır.
Evlat edinme işlemi için avukat tutmak zorunlu mudur?
Avukat tutmak zorunlu değildir, ancak hukuki sürecin daha sağlıklı ilerlemesi için avukat desteği önerilir.
Evlat edinilen çocuk evlat edinenin soyadını alır mı?
Evet. Mahkeme kararı ile evlat edinilen çocuk, evlat edinenin soyadını alır.
Evlat edinilen çocuk mirasçı olur mu?
Evet. Evlat edinilen çocuk, evlat edinenin yasal mirasçısı olur.
Evlat edinme başvurusu geri çekilebilir mi?
Mahkeme kararı kesinleşmeden önce evlat edinme başvurusu geri çekilebilir.
Evlatlık ilişkisinin sona erdirilmesi mümkün müdür?
Evet. Ancak çok ciddi gerekçeler olmalı ve evlatlığın yararı bu kararı gerektirmelidir.
Evlat edinilen kişinin evli olması süreci etkiler mi?
Evet. Evli bir kişinin evlat edinilebilmesi için eşinin de rızası gerekir.
Yabancı uyruklu biri Türk çocuğu evlat edinebilir mi?
Evet, ancak bu durumda uluslararası hukuk kuralları da devreye girer ve süreç daha karmaşık hale gelir.
Evlat edinilen çocuk başka biri tarafından yeniden evlat edinilebilir mi?
Hayır, evlatlık ilişkisi kurulmuşsa, yalnızca evlat edinenin eşi çocuğu birlikte evlat edinebilir.
Evlat edinmede mali durum dikkate alınır mı?
Evet. Mahkeme, çocuğun bakımı için yeterli maddi imkana sahip olunup olunmadığını değerlendirir.
Evlat edinme işlemi noter huzurunda yapılabilir mi?
Hayır. Evlat edinme yalnızca mahkeme kararıyla mümkündür.
Üvey çocuğun evlat edinilmesi mümkün müdür?
Evet. Eşlerden biri, diğer eşin çocuğunu evlat edinebilir.
Evlat edinilecek çocukla aynı evde yaşamak zorunlu mu?
Genel olarak bir yıl boyunca birlikte yaşanmış ve çocuğun eğitilmiş olması şarttır.
Evlat edinmede kurum onayı ne zaman gerekir?
Çocuk bir kurumda kalıyorsa, kurum tarafından atanan vasînin onayı gereklidir.
Ergin bir kişi evlat edinilebilir mi?
Evet. Ancak bu durumda farklı şartlar devreye girer, örneğin uzun süreli bakım ve birlikte yaşam gibi.
Evlat edinmede sağlık raporu gerekir mi?
Mahkeme, evlat edinenin veya çocuğun sağlık durumunu öğrenmek için sağlık raporu talep edebilir.
Evlat edinmede eğitim düzeyi önemli midir?
Mahkeme, evlat edinenin çocuğu eğitebilme yeteneğini değerlendirirken eğitim düzeyini de dikkate alabilir.
Evlat edinilen çocuk eski ailesiyle bağını sürdürür mü?
Evlatlık ilişkisi kurulduğunda, biyolojik aileyle olan yasal bağlar sona erer.
Evlat edinmede çocuğun kardeşlerinin durumu dikkate alınır mı?
Evet. Özellikle kardeşlerin birbirinden ayrılmaması çocuğun yararı açısından önemlidir.
Evlat edinme süreci gizli mi yürütülür?
Mahkeme süreci gizlilik esasına dayanır ve özel hayatın korunması gözetilir.
Evlat edinme kararına itiraz edilebilir mi?
Mahkeme kararlarına karşı kanun yolları açıktır. Taraflar gerekçeli karara itiraz edebilir.
Evlat edinmede çocuk psikolojisi değerlendirilir mi?
Evet. Uzman psikologların raporları ve sosyal inceleme raporları bu konuda belirleyici olabilir.
Akrabanın çocuğu evlat edinilebilir mi?
Genel kural evlat edinilecek kişiyle hısımlık olmamasıdır. Ancak eşin çocuğu bu kurala istisnadır.
Evlat edinme işleminde hangi belgeler gereklidir?
Nüfus kayıt örneği, gelir belgesi, sağlık raporu, ikametgah ve adli sicil kaydı gibi belgeler genellikle gereklidir.

Avukat Desteği Zorunlu Mu?

Yasal olarak evlat edinme davası avukatsız yürütülebilir. Ancak evlat edinme şartlarının eksiksiz şekilde karşılandığından emin olmak, işlemlerin usulüne uygun biçimde tamamlanmasını sağlamak ve mahkeme sürecinde olumsuz bir karar çıkmaması için bir avukattan hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.

Sonuç

Evlat edinme kararı ile birlikte evlat edinen, çocuğun tüm hak ve sorumluluklarını üstlenir. Evlatlık, evlat edinenin soyadını alır ve onun yasal mirasçısı olur. Ayrıca aile kütükleri arasında bağ kurulur. Evlat edinen isterse çocuğa yeni bir isim de verebilir.

Evlat edinme; hukuki, sosyal ve psikolojik boyutları olan, hem evlat edinen hem de evlat edinilen açısından ciddi sonuçlar doğuran bir süreçtir. Bu sürecin sağlıklı işlemesi ve çocuğun üstün yararının korunması için her adım dikkatle atılmalı, gerekli durumlarda uzman desteğine başvurulmalıdır.