![upload/askerlik_borclanmasi_1.[6].png](upload/askerlik_borclanmasi_1.[6].png)
HAFTASONU TATİLİ YILLIK İZİN SÜRESİNDEN DÜŞÜLMEZ
Hafta Tatili ve Yıllık İzin Uygulamalarında İşçinin Hakları
4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde düzenlenen yıllık izin ve hafta tatili hakları, işçinin hem sosyal yaşamını hem de iş verimliliğini korumaya yönelik temel güvenceler arasında yer alır. İşçinin haftalık dinlenme süresi olan hafta tatili, yıllık izin süresinden düşülmez ve bu kural, işçinin izin hakkının eksiksiz korunmasını sağlar. Özellikle cumartesi ve pazar günleri gibi iş günü olmayan tatiller, izin hesabına dahil edilmeden sadece fiilen çalışılan günler üzerinden yıllık izin düşülür. Bu uygulama sayesinde işçi, yasal hakkı olan izin süresini gerçek anlamda dinlenerek geçirebilir.
Yıllık izne çıkmadan önce ücretin peşin ödenmesi zorunluluğu, işverenin sorumlulukları arasında yer alırken; aksi durumda işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir. Hafta tatilinin çalışılmadan geçirilmesi, izin günlerinin doğru hesaplanması ve bordro kayıtlarının yasal mevzuata uygun düzenlenmesi, işçi-işveren ilişkilerinde hem hukuki hem de pratik anlamda büyük önem taşır. İş Kanunu’nda belirtilen bu ayrıntılar, yıllık izin süresi, hafta tatili uygulamaları ve işçinin kıdem tazminatı hakkı gibi konularda işverenlerin dikkatli olmasını gerektirir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. maddesi uyarınca, işçi haftalık yedi günlük zaman dilimi içerisinde altı gün çalıştıktan sonra, kesintisiz en az 24 saatlik hafta tatili hakkı elde eder. Bu düzenleme, işçinin dinlenme hakkını güvence altına alır.
Bununla birlikte, hafta tatiline ilişkin uygulamalar bireysel iş sözleşmeleri ya da toplu iş sözleşmeleriyle farklı şekilde düzenlenebilir. Ancak bu sözleşmesel hükümler, yasal zorunluluğu ortadan kaldırmaz.
İş Kanunu’na göre hafta tatili mutlaka kesintisiz şekilde verilmelidir. Dolayısıyla işçinin hafta tatili gününde sadece birkaç saat dahi çalıştırılması, bu hakkın tam anlamıyla kullandırılmadığını gösterir ve usule aykırı bir durum teşkil eder.
Hafta tatilinin verilip verilmediğini ispat yükü işçiye aittir. İşçi, bu iddiasını desteklemek için işyeri kayıtları, giriş-çıkış belgeleri, yazışmalar ve tanık beyanları gibi delillere başvurabilir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesinin 5. fıkrasına göre, yıllık ücretli izne rastlayan hafta tatili günleri ile ulusal bayram ve genel tatil günleri yıllık izin süresinden düşülmez. Bu günler izin hesabına dahil edilmez.
Bu doğrultuda, örneğin 21 günlük yıllık izne ayrılan bir işçinin bu döneme denk gelen üç adet hafta tatili günü düşülerek, fiilen 18 gün yıllık izin kullandığı kabul edilir.
Eğer toplu iş sözleşmesi veya bireysel sözleşmeyle cumartesi günü de tatil günü olarak açıkça belirlenmişse, bu durumda cumartesi günü de hafta tatiline dahil edilir. Böylece hem cumartesi hem de pazar günü yıllık izinden mahsup edilebilir mi sorusu gündeme gelir.
Yargıtay’ın güncel içtihatlarına göre, cumartesi günü de açıkça hafta tatili olarak tanımlanmışsa, bu günler de yıllık izin süresinden düşülür. Örneğin, 21 günlük yıllık izin kullanan bir işçi için cumartesi ve pazar günleri toplamda 6 gün olarak mahsup edilirse, işçinin fiilen 15 gün izin yaptığı kabul edilir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, cumartesi gününün sadece sözleşmeyle belirlenmiş bir “akdi tatil günü” değil, doğrudan “hafta tatili günü” olarak tanımlanmış olmasıdır. Aksi halde cumartesi gününün yıllık izinden düşülmesi hukuka uygun olmaz.
1. İşçinin Yıllık İzin Süresi Hakkı
İş Kanunu’na göre işçilerin yıllık izin hakları, işyerindeki kıdemlerine göre belirlenir. Bu kapsamda 1 yıldan 5 yıla kadar çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arası çalışanlar 20 gün, 15 yılı aşanlar ise 26 gün ücretli yıllık izin hakkına sahiptir. Bu süreler, işçinin dinlenme hakkını korumak amacıyla yasal güvence altına alınmıştır.
Yıllık izin süresi, işçinin iş gücü verimliliğini artırmak, fiziksel ve zihinsel olarak yenilenmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. İşverenler bu izinleri eksiksiz ve zamanında kullandırmakla yükümlüdür. İzin süresi boyunca işçiye herhangi bir iş yükü verilmemeli ve kesintisiz dinlenme sağlanmalıdır.
Yıllık izin hakkı, işverenle işçi arasında yapılacak bireysel ya da toplu iş sözleşmeleriyle artırılabilir, ancak yasal alt sınırların altında olamaz. Bu nedenle işçilerin çalışma sürelerine göre sahip oldukları izin hakkı, toplu sözleşmelerle daha da avantajlı hale getirilebilir.
2. Yıllık İzin Günleri Haftalık Tatil Günlerinden Sayılmaz
İşçinin kullandığı yıllık izin süreleri, yalnızca hafta içi iş günleri üzerinden hesaplanır. Yani hafta sonu tatili ya da resmi tatil günleri, yıllık izin süresinden düşülmez. Bu durum, işçinin izin hakkının tam anlamıyla kullanılmasını ve eksiksiz dinlenmesini sağlamak içindir.
Örneğin, pazartesi günü izne çıkan bir işçi için cumartesi ve pazar günleri izin süresine dahil edilmez. Bu düzenleme, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesiyle açıkça belirtilmiştir. Böylece işçi 14 gün yıllık izne çıktığında, aslında hafta tatilleri de dahil toplamda daha uzun süre dinlenmiş olur.
Bu uygulama, işçinin hem yasal hakkını kaybetmemesi hem de tatil süresinin verimli geçmesini sağlar. Aynı zamanda işverenin de yasal sorumluluklarını doğru şekilde yerine getirmesi açısından önemlidir.
3. Hafta Tatilinde Çalışmasan Bile Süre İşlemeye Devam Eder
İşçi hafta tatilinde fiilen çalışmasa bile, bu günler çalışılmış gibi değerlendirilir. Bu yaklaşım, işçinin tatil hakkını korumaya yönelik olup işverenin bu sürede çalıştırmamasını da teşvik eder. İşçinin hafta tatilinde dinlenmesi anayasal bir hak olarak tanımlanmıştır.
İşverenin, hafta tatilinde işçiye iş yaptırması halinde, fazla çalışma veya izin ihlali söz konusu olur. Bu gibi durumlarda işçi hem hafta tatili ücretine hem de fazla mesai ücretine hak kazanabilir. Bu hakların korunması, iş hukukunun temel taşlarından biridir.
Ayrıca işveren, işçiyi hafta tatilinde dinlendirmez ve bu günleri izin gibi gösterirse, bu hukuka aykırı olur ve işçi bu gerekçeyle haklı nedenle fesih yaparak kıdem tazminatına hak kazanabilir.
4. Cuma Günü Alınan İzin, 2 Günlük Yıllık İzin Sayılmaz
İşçi sadece cuma günü için izin talep ettiyse, bu izin yalnızca o günü kapsar. Cumartesi ve pazar günleri zaten hafta tatili olduğundan, bu günler yıllık izin süresine dahil edilmez. Dolayısıyla cuma günü izin alan bir işçinin yıllık izninden sadece 1 gün düşülür.
Bu durum, işçinin izin hakkının gereksiz şekilde azaltılmasını önler. Hafta tatilleri işçinin doğal dinlenme süresi olarak kabul edildiği için, yıllık izne dahil edilmemesi adaletli bir uygulamadır. Bu sayede işçi, çalışmadığı günler nedeniyle izin kaybına uğramaz.
Yıllık izin planlaması yapılırken bu tür detaylara dikkat edilmesi, hem işçi hem de işveren açısından sorunsuz bir çalışma düzeni sağlar. İşyeri uygulamaları ve bordro kayıtları bu prensipler doğrultusunda hazırlanmalıdır.
5. 14 Günlük İzin, Hafta Tatiliyle 16 Gün Tatil Demektir
İşçi, 14 günlük yıllık izne ayrıldığında bu süreye denk gelen hafta tatili günleri izin süresine dahil edilmez. Bu durumda, örneğin iki hafta tatili de bu döneme denk gelirse, toplamda 16 günlük fiili tatil süresi oluşur.
Bu uygulama, işçilerin yasal haklarını eksiksiz şekilde kullanabilmesini sağlar. İşverenlerin izin planlaması yaparken bu süreleri göz önünde bulundurması, yasal ihlalleri önlemek açısından önemlidir. Tatil süresine hafta sonu dahil edilmemesi, dinlenmenin süresini artırır.
Özellikle uzun yıllık izinlerde, hafta tatili günlerinin hesap dışı bırakılması, işçiye psikolojik ve fiziksel olarak daha verimli bir dinlenme olanağı tanır. Bu da iş gücünün korunmasına katkı sağlar.
6. Cumaya İzin Alan, Cumartesi Çalışmak Zorundadır
İşçi haftada 6 gün çalışıyor ve sadece pazar günü tatil yapıyorsa, cuma günü yıllık izne ayrılması halinde cumartesi günü çalışmakla yükümlüdür. Aksi takdirde, izinsiz işe gelmeme durumu söz konusu olur ve bu disiplin yaptırımı doğurabilir.
Bu uygulama, izin kullanımında doğru planlama yapılması gerektiğini gösterir. İşçi ve işveren, hafta tatilinin ne gün olduğunu ve yıllık iznin bu düzene nasıl etki edeceğini önceden netleştirmelidir. Sözleşmelerde ve yıllık izin formlarında bu konular açıkça belirtilmelidir.
İşçinin çalışmadığı bir günü izin olarak göstermesi veya işverenin bu günü izinden düşmesi hukuka aykırıdır. Bu tür yanlış uygulamalar, işçi-işveren arasında ihtilaf doğurabileceğinden önceden doğru bilgilendirme önemlidir.
7. Yıllık İzin Öncesi Ücret Peşin Ödenmelidir
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, yıllık izne ayrılan işçiye bu sürede hak ettiği ücret, izne çıkmadan önce peşin olarak ödenmelidir. Bu ödeme, işçinin izin süresi boyunca maddi sıkıntı yaşamadan dinlenmesini sağlamak amacı taşır.
İşverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi, iş hukuku açısından ciddi bir ihlaldir. İşçi, peşin ücret ödemesi yapılmadığı takdirde bu durumu haklı fesih sebebi sayabilir ve iş sözleşmesini sona erdirebilir. Böyle bir durumda işçi kıdem tazminatına da hak kazanır.
Bu nedenle işverenler, izin planlaması sırasında sadece süreyi değil, ücretin zamanında ödenmesini de dikkate almalıdır. Bordro ve muhasebe kayıtları bu yükümlülüğe uygun şekilde hazırlanmalıdır.
8. Ücreti Ödenmeyen İşçi Haklı Fesih Yapabilir
İşveren, yıllık izne çıkan işçiye hak ettiği izne ait ücretini zamanında ödemezse, bu durum işçi açısından iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi anlamına gelir. Bu tür fesihlerde işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
Haklı fesih, işçinin yasal haklarını koruma adına başvurabileceği önemli bir araçtır. Ücretin eksik ya da geç ödenmesi, işçinin yaşamını doğrudan etkilediğinden bu durum Yargıtay içtihatlarında da haklı sebep olarak kabul edilir.
İşverenin bu tür ihlallerden kaçınması için ücret ödeme tarihleri, bordro kesintileri ve izin planlamaları dikkatli şekilde yapılmalıdır. İşçinin bu hakkı kullanması, hem yasal güvencesini hem de ekonomik güvenliğini sağlar.
Haftasonunun İzin Süresinden Sayılmayacağı Konusunda Sıkça Sorulan Sorular
1. Hafta tatili nedir ve işçiye nasıl uygulanır?
Hafta tatili, işçinin 7 günlük çalışma süresi içinde en az 24 saat kesintisiz dinlenme hakkıdır. Bu süre, işçinin bedensel ve zihinsel olarak yenilenmesini sağlamak amacıyla yasal güvence altına alınmıştır. Genellikle pazar günü olarak uygulanmakla birlikte, farklı günler de tercih edilebilir.
2. Hafta tatili günü yıllık izinden sayılır mı?
Hayır, hafta tatili günü yıllık izin süresinden düşülmez. Yıllık izin yalnızca iş günü olan günleri kapsar; hafta tatili ve resmi tatiller izin süresine dahil edilmez. Bu uygulama işçinin dinlenme hakkını korumayı amaçlar.
3. İşçi cumartesi ve pazar günleri çalışmıyorsa bu günler izinden düşülür mü?
Eğer işyerinde cumartesi ve pazar günleri tatil olarak kabul ediliyorsa, bu günler yıllık izin süresinden sayılmaz. Sadece iş günleri kadar yıllık izin düşülür, böylece işçi fiilen daha uzun süre tatil yapar.
4. Yıllık izne çıkan işçiye izin ücreti ne zaman ödenmelidir?
İş Kanunu’na göre, işçinin yıllık izne ayrıldığı tarihten önce izin süresine ait ücreti peşin olarak ödenmelidir. Aksi halde işçi haklı nedenle fesih yapabilir ve kıdem tazminatına hak kazanabilir.
5. İşçi cuma günü tek gün izin alırsa kaç gün yıllık izin düşer?
Sadece cuma günü için izin alan bir işçiden 1 gün yıllık izin düşülür. Cumartesi ve pazar günleri zaten tatil olduğu için izin süresine dahil edilmez.
6. Yıllık izin süresi nasıl hesaplanır?
Yıllık izin süresi, işçinin işyerindeki kıdemine göre belirlenir. 1-5 yıl arası çalışanlara 14 gün, 5-15 yıl arası çalışanlara 20 gün, 15 yıl ve üzeri çalışanlara ise en az 26 gün yıllık ücretli izin verilir.
7. Toplu iş sözleşmesi ile cumartesi tatil kabul edilirse bu gün izin süresinden düşülür mü?
Eğer cumartesi günü açıkça hafta tatili olarak belirlenmişse, bu gün de izin süresinden düşülmez.
8. İşveren yıllık izni bölerek kullandırabilir mi?
Yıllık izin, kural olarak kesintisiz kullandırılmalıdır. Ancak tarafların anlaşması hâlinde, izin bir bölümü en az 10 gün olmak kaydıyla parçalara ayrılabilir. Kalan süreler bölünerek kullanılabilir.
9. Hafta tatilinde çalıştırılan işçiye nasıl ödeme yapılır?
Hafta tatilinde çalıştırılan işçiye, çalıştığı gün için 1 günlük ücretine ek olarak en az bir günlük ek ücret ödenmelidir. Bu ödeme fazla çalışma kapsamında değerlendirilir.
10. Yıllık izin süresinde hastalanan işçinin durumu ne olur?
Yıllık izin sırasında hastalanan işçi, bunu raporla belgelediğinde, hastalık günleri yıllık izinden düşülmez. Bu günler yıllık izin süresinden bağımsız değerlendirilir.
11. Yıllık izin süresine denk gelen resmi tatil günleri ne olur?
Resmi tatil günleri yıllık izin süresinden sayılmaz. Örneğin, izne denk gelen bir bayram günü, izin süresine dahil edilmeden ekstra tatil olarak değerlendirilir.
12. Hafta tatili günlerinde işçi işe çağrılırsa ne yapabilir?
Hafta tatilinde çalışmaya zorlanan işçi, yazılı olarak bu durumu belgeleyebilir. Bu tekrar ederse işçi haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebilir.
13. İşveren yıllık izin vermek zorunda mı?
Evet, işveren işçinin yıllık izin talebini karşılamakla yükümlüdür. Bu hak devredilemez, paraya çevrilemez (işten ayrılma hariç) ve işçiye kullandırılmak zorundadır.
14. Yıllık izinlerin kullanılmaması halinde ne olur?
İşçi kullanmadığı yıllık izin haklarını ilerleyen yıllarda da kullanabilir. Ancak izinlerin zamanında kullanılmaması durumunda işverenin sorumluluğu doğar.
15. Hafta tatili kullandırılmayan işçi ne yapmalı?
Hafta tatili hakkı verilmediğinde işçi yazılı olarak bu durumu kayıt altına alabilir, arabulucuya başvurabilir veya dava açarak yasal haklarını talep edebilir.
16. Yıllık izin süresinde işçinin çalışması istenebilir mi?
Hayır. İşveren, işçiyi yıllık izin süresinde çalıştıramaz. Bu süre işçinin dinlenme hakkıdır ve çalışma yapılması yasaktır.
17. Hafta tatili pazar günü olmak zorunda mı?
Hayır. İşveren, hafta tatilini farklı bir güne de denk getirebilir. Önemli olan, işçiye haftada bir gün kesintisiz dinlenme verilmesidir.
18. Hafta tatili ücreti çalışılmasa da ödenir mi?
Evet. İşçi hafta tatilinde çalışmasa bile, o gün için günlük ücreti ödenmelidir. Bu yasal bir zorunluluktur.
19. Yıllık izin hakkı devredilebilir mi?
Yıllık izin hakkı devredilemez. Başka bir işçiye devredilmesi veya satılması mümkün değildir. Ancak kullanılmayan izin süreleri bir sonraki yıla aktarılabilir.
20. Hafta tatilinde eğitim, seminer gibi faaliyetler zorunlu tutulabilir mi?
İşveren, hafta tatili günlerinde eğitim ya da toplantı gibi etkinliklere katılımı zorunlu tutamaz. Bu, dinlenme hakkının ihlali anlamına gelir.
21. İşveren yıllık izinleri kayıt altına almak zorunda mı?
Evet. İşveren, işçinin yıllık izinlerini izin kayıt belgesiyle belgelemek zorundadır. Bu belge hem işçi hem işveren tarafından imzalanmalıdır.
22. Kısmi süreli çalışanların hafta tatili hakkı var mı?
Evet, kısmi süreli çalışanlar da belirli bir süre çalıştıktan sonra hafta tatili ve yıllık izin haklarından yararlanabilir. Bu hak, haftalık çalışılan süreye bağlıdır.
23. İşten ayrılan işçinin kullanmadığı yıllık izinler ne olur?
İş sözleşmesi sona erdiğinde, kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti işçiye peşin olarak ödenir. Bu ücret kıdem tazminatına eklenerek hesaplanır.
24. Hafta tatili kaç saat olmalı?
Hafta tatili süresi en az 24 saat kesintisiz olmalıdır. Bu sürede işçi hiçbir şekilde çalıştırılmamalı, dinlenme hakkı tanınmalıdır.
25. İşçi hafta tatilinde başka bir işte çalışabilir mi?
Hafta tatili sırasında başka bir işyerinde çalışmak, işverenin onayı dışında mümkün değildir. Bu durum işveren açısından güven kaybı doğurabilir.
26. Yıllık izin hakkı işyeri değişince sıfırlanır mı?
Hayır, aynı işverene bağlı farklı işyerlerinde çalışan işçinin kıdemi birleşir ve yıllık izin hakkı korunur. Ancak farklı işverenlerde bu hak sıfırdan başlar.
27. Hafta tatili gününde izin verilirse, bu yıllık izinden sayılır mı?
Hayır. Hafta tatilinde işçiye izin verilmiş olsa bile, bu gün yıllık izin süresinden düşülmez. Hafta tatili doğal dinlenme hakkıdır.
28. İşçi hafta tatilinde mazeretsiz işe gelmezse sonuç ne olur?
Mazeretsiz işe gelmeme, devamsızlık sayılır ve disiplin cezasına neden olabilir. Ancak bu günün hafta tatili olup olmamasına göre değerlendirme yapılmalıdır.
29. Hafta tatili ücreti ödenmezse işçi ne yapabilir?
İşçi öncelikle işvereni yazılı olarak uyarabilir. Sorun çözülmezse arabulucuya başvurarak ya da dava açarak hafta tatili ücretini talep edebilir.
30. Hafta tatili ve yıllık izin aynı haftaya denk gelirse ne olur?
İşçinin yıllık izni sırasında denk gelen hafta tatili günleri izin süresine dahil edilmez. Bu günler ayrıca işçiye verilmiş tatil günleri olarak değerlendirilir.
Yıllık İzin ve Hafta Tatili Uygulamalarında İşçinin Yasal Güvenceleri
Yıllık izin ve hafta tatili uygulamaları, işçinin çalışma hayatında dinlenme ve sosyal yaşam dengesini sağlayan temel yasal haklardandır. 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, çalışılmasa dahi ücret ödenmesi gereken ve yıllık izin süresinden düşülmeyen bir gündür. İşçinin izin hakkını fiilen kullanabilmesi için hafta tatili ve resmi tatil günleri izin süresine dahil edilmeden hesaplama yapılır. Bu sayede işçi, hem yasal hakkını kaybetmez hem de daha uzun süre dinlenme olanağı elde eder.
İşverenler açısından ise yıllık izin planlaması, ücretlerin zamanında ödenmesi, hafta tatilinin ihlal edilmemesi ve kayıtların doğru tutulması büyük önem taşır. Aksi halde işçi, haklı nedenle iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. Özellikle cumartesi gününün “hafta tatili” olarak belirlenip belirlenmediği, izin süresinden düşülüp düşülmeyeceğini doğrudan etkileyen önemli bir ayrıntıdır. Bu nedenle, yıllık izin süresi, hafta tatili uygulamaları ve izin ücreti ödemeleri konusunda yasal düzenlemelere titizlikle uyulmalıdır.
