İŞ YERİNDE KALP KRİZİ GEÇİRMEK İŞ KAZASI SAYILIR MI?
İş Yerinde Kalp Krizi Geçirmek İş Kazası Sayılır mı?
Günümüzde çalışanların karşılaştığı sağlık sorunları arasında en ciddi olanlardan biri kalp krizidir. Özellikle yoğun iş temposu, stresli çalışma koşulları ve yetersiz iş sağlığı önlemleri, kalp krizini tetikleyen başlıca faktörler arasında yer almaktadır. Peki, çalışan bir kişinin iş yerinde ya da görev başında kalp krizi geçirmesi durumunda bu olay hukuken iş kazası sayılır mı? Bu sorunun yanıtı, yalnızca tıbbi değil, aynı zamanda sosyal güvenlik hukuku açısından da büyük önem taşımaktadır.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) uygulamaları ve Yargıtay içtihatları, iş yerinde meydana gelen kalp krizlerini belirli koşullar altında iş kazası kapsamında değerlendirmektedir. Bu durum hem SGK'dan alınacak sağlık yardımları ve ödenekler hem de işverenin hukuki sorumluluğu açısından önemli sonuçlar doğurur. Kalp krizinin iş kazası olarak tanınması, aynı zamanda işçinin yakınlarının tazminat talep etme hakkı, SGK'nın devreye girmesi ve işverenin yükümlülükleri gibi pek çok yönü de beraberinde getirir. Bu yazıda, kalp krizinin iş kazası olarak kabul edilme şartlarını, işverenin sorumluluğunu ve tazminat sürecini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Kalp Krizi İş Kazası Sayılır mı?
Kalp krizi, kalbin yeterli oksijen ve besin alamaması sonucu kalp kasının hasar görmesiyle oluşan tıbbi bir durumdur. Her ne kadar dışarıdan bakıldığında bir “kaza” gibi görünmese de, çalışanın iş yerinde ya da işin yürütülmesi sırasında kalp krizi geçirmesi durumunda bu olay, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve yargı içtihatları kapsamında iş kazası olarak değerlendirilebilmektedir.
Kalp krizinin iş kazası sayılması için herhangi bir üçüncü kişinin ihmali ya da kusuru şart değildir. İş yerinde gerçekleşen kalp krizleri, işçinin bireysel sağlık durumu nedeniyle yaşanmış olsa bile, SGK uygulamalarına göre iş kazası kabul edilmektedir. Bu yaklaşım, özellikle Yargıtay kararları ve SGK Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2016/21 sayılı Genelgesi ile netlik kazanmıştır. Genelgede, sigortalının iş yerinde kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetmesi veya bedensel zarar görmesi halinde olayın iş kazası kapsamında değerlendirileceği açıkça belirtilmiştir.
Kalp Krizi Geçiren İşçinin Tazminat Hakkı Var mı?
Her olay iş kazası sayılsa da, bu durum her zaman tazminat hakkı doğurmaz. İş yerinde yaşanan bir kalp krizinden sonra işçi hayatını kaybederse ya da bedensel zarar oluşursa, hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat talep edebilmesi belirli şartlara bağlıdır. Özellikle işverenin gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alıp almadığı bu noktada kritik önem taşır.
İş yerinde kalp krizi geçiren bir işçi, SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri ya da sağlık hizmetleri desteği alabilir. Eğer iş kazası sonucu ölüm meydana gelmişse, işçinin yakınları işverene karşı “destekten yoksun kalma tazminatı” adı altında dava açabilir. Bu tür davalar İş Mahkemelerinde görülür ve çoğu zaman SGK da taraf olarak sürece dahil olur.
Kalp Krizinin İş Kazası Sayılabilmesi İçin Gerekli Koşullar
Bir kalp krizinin iş kazası olarak kabul edilebilmesi için öncelikle olayın, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesi kapsamındaki durumlardan birinde gerçekleşmiş olması gerekir. Ayrıca işçinin, aynı kanunun 4. maddesi gereği sigortalı statüsünde bulunması şarttır.
Yargıtay kararlarında, belediye adına çalışan bir sigortalının, iş anında geçirdiği kalp krizinin iş kazası olarak sayılabilmesi için ek bir şart aranmadığına dikkat çekilmektedir. Yani işçinin hizmet akdine bağlı olarak görevde bulunduğu sırada yaşanan kalp krizi, doğrudan iş kazası sayılır.
İşveren Kalp Krizi Durumunda Sorumlu Olur mu?
İşverenin hukuki sorumluluğu, olayın oluş şekline ve alınan tedbirlere bağlıdır. Eğer işveren, çalışanının sağlık geçmişini dikkate almadan gerekli önlemleri almadıysa, örneğin işe giriş muayenesinde kalp krizi riski taşıyan bir işçiyi doktor kontrolüne göndermediyse, bu durum kusur olarak değerlendirilir. İşverenin kusuru, bilirkişi tarafından hazırlanacak detaylı raporlarla belirlenir.
Yargıtay içtihatlarına göre, bilirkişi heyetinde en az bir uzman doktor bulunması zorunludur. Aksi halde hazırlanan rapor eksik sayılır ve yerel mahkeme kararı bozulabilir. İşverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, kaçınılmazlık ilkesi gündeme gelir.
Kaçınılmazlık İlkesi Ne Anlama Gelir?
Kaçınılmazlık ilkesi, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 45. maddesinde yer almakta olup, bilimsel ve teknik tüm önlemlere rağmen kazanın önlenememiş olması hâlinde geçerlidir. Eğer işveren gerekli önlemleri almadıysa ve çalışan yine de kalp krizi geçirdiyse, bu durumda “kaçınılmazlık” iddiası kabul edilmez.
Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları
1. İş yerinde kalp krizi geçirmek iş kazası sayılır mı?
Evet, çalışan bir kişi iş yerinde ya da işin yürütümü sırasında kalp krizi geçirirse, bu durum SGK ve Yargıtay içtihatlarına göre iş kazası olarak kabul edilmektedir.
2. Kalp krizinin iş kazası sayılması için mutlaka dış bir etken mi olmalı?
Hayır, dış bir etkenin olması şart değildir. İş yerinde geçirilen kalp krizi, dış etkenden bağımsız olarak da iş kazası sayılabilir.
3. SGK, iş yerinde yaşanan kalp krizini nasıl değerlendirir?
SGK, kalp krizini "Kısa Vadeli Sigorta Kolları" kapsamında değerlendirir ve bu durumu iş kazası olarak kabul eder.
4. İş yerinde kalp krizi geçiren işçi SGK’dan hangi hakları talep edebilir?
İşçi, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri ve sağlık yardımları gibi SGK desteklerinden faydalanabilir.
5. Kalp krizi geçiren işçinin ailesi tazminat alabilir mi?
Eğer kalp krizi ölümle sonuçlanmışsa, işçinin mirasçıları destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir.
6. Kalp krizi geçiren işçi işverene dava açabilir mi?
Eğer işverenin ihmali söz konusuysa, işçi ya da yakınları işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.
7. Kalp krizinin iş kazası sayılması için sigortalı olmak şart mı?
Evet, 5510 sayılı Kanun’a göre iş kazası sayılabilmesi için işçinin sigortalı olması gerekir.
8. Kalp krizi geçiren işçinin tazminat alabilmesi için hangi şartlar aranır?
İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almadığının ispatlanması durumunda tazminat hakkı doğar.
9. Kalp krizi geçiren işçi çalışmaya devam edemezse ne olur?
İş göremezlik raporu verilirse, SGK tarafından sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilir.
10. İşveren, kalp krizinden tamamen sorumlu tutulur mu?
İşverenin sorumluluğu, olayın oluş biçimine, alınan önlemlere ve bilirkişi raporuna göre belirlenir.
11. Kalp krizinde işverenin kusuru nasıl belirlenir?
Kusur, uzman doktorun da yer aldığı bilirkişi heyeti tarafından teknik ve tıbbi açıdan değerlendirilir.
12. İşveren işe girişte sağlık raporu almazsa sorumlu olur mu?
Evet, işe girişte kalp krizi riski tespit edilip önlem alınmadıysa işverenin kusuru artar.
13. Kalp krizi meslek hastalığı sayılır mı?
Hayır, kalp krizi genel olarak meslek hastalığı değil, iş kazası kapsamında değerlendirilir.
14. Kalp krizi geçiren kişi işe dönebilir mi?
İşe dönüş, doktor raporuna ve sağlık durumuna göre değişir. SGK bu süreçte kontrol muayenesi talep edebilir.
15. Kalp krizi geçiren kişi rapor aldıysa maaşı kesilir mi?
Geçici iş göremezlik süresince maaş ödemesi yapılmaz ancak SGK tarafından ödenek verilir.
16. İş kazası sayılan kalp krizi SGK’ya nasıl bildirilir?
İşveren, olayı en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmekle yükümlüdür.
17. İşveren bildirimi yapmazsa ceza alır mı?
Evet, zamanında bildirim yapılmaması halinde idari para cezası uygulanır.
18. Kalp krizinden dolayı açılan dava ne kadar sürer?
Bu davalar genellikle birkaç yıl sürebilir. Süre, bilirkişi raporları ve delil toplama sürecine bağlıdır.
19. Kalp krizinde kaçınılmazlık ilkesi nedir?
Kaçınılmazlık ilkesi, tüm önlemlere rağmen olayın engellenememesi halidir. Ancak işveren önlem almamışsa bu ilke geçerli olmaz.
20. SGK iş kazası tazminatı dışında ödeme yapar mı?
Evet, sürekli iş göremezlik geliri ve sağlık giderleri de SGK tarafından karşılanabilir.
21. Kalp krizi geçiren işçinin işe dönüş süreci nasıl olur?
Doktor kontrolü sonrası uygun görülürse işçi işe dönebilir; aksi halde malulen emeklilik süreci başlatılabilir.
22. Kalp krizi nedeniyle malulen emekli olunabilir mi?
Evet, çalışma gücünün %60’ını kaybettiğine dair sağlık raporu varsa, malulen emeklilik hakkı doğar.
23. Kalp krizi nedeniyle işten çıkarma yapılabilir mi?
İşveren, sürekli iş göremezlik durumunda sağlık raporuna dayanarak iş sözleşmesini feshedebilir.
24. İş kazası sonrası SGK’nın sunduğu sağlık yardımları nelerdir?
Hastane masrafları, ilaç giderleri, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri SGK tarafından karşılanır.
25. Kalp krizinde SGK ve işveren mahkemede birlikte sorumlu olur mu?
Evet, bazı davalarda SGK ve işveren birlikte davalı olarak gösterilebilir.
26. Kalp krizinde SGK tarafından yapılan ödeme işverenden tahsil edilir mi?
Eğer işveren kusurlu bulunursa, SGK yaptığı bazı ödemeleri rücu yoluyla geri alabilir.
27. Kalp krizi iş kazası olarak SGK kayıtlarına nasıl geçer?
İş kazası bildirimi sonrası SGK tarafından işlem yapılır ve kayıt altına alınır.
28. Kalp krizinden sonra işçinin yakınları hangi davayı açabilir?
Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat davası açabilirler.
29. İşverenin sigorta yükümlülüğü kalp krizinde etkili midir?
Evet, sigortasız çalıştırma veya eksik prim yatırma işverenin sorumluluğunu artırır.
30. Kalp krizinde alınan bilirkişi raporuna itiraz edilebilir mi?
Evet, rapora itiraz edilerek yeni bilirkişi heyeti atanması talep edilebilir.
Sonuç
Sonuç olarak, kalp krizinin iş yerinde meydana gelmesi durumunda olayın iş kazası olarak tanımlanması mümkündür. Ancak bu tanımlamanın ötesinde işverenin sorumluluğunun tespiti ve hak sahiplerinin tazminat alabilmesi, olayın tüm yönleriyle değerlendirilmesine bağlıdır. Bu tür durumlarda hem SGK süreçleri hem de İş Mahkemesi davaları titizlikle yürütülmelidir.
İş yerinde meydana gelen kalp krizi, her ne kadar beklenmeyen bir sağlık sorunu olsa da, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Yargıtay kararları doğrultusunda iş kazası olarak kabul edilmekte ve bu kapsamda birçok hukuki sonuç doğurmaktadır. Özellikle işçinin sigortalı olması, olayın işin yürütümü sırasında gerçekleşmesi ve SGK’ya zamanında bildirilmesi gibi kriterler bu süreçte belirleyici olmaktadır. Kalp krizi geçiren işçi veya mirasçıları, SGK’dan geçici ya da sürekli iş göremezlik ödeneği talep edebileceği gibi, işverenin ihmali varsa maddi ve manevi tazminat hakkını da kullanabilir.
Bu noktada işverenin, işe alım sürecinden itibaren çalışanlarının sağlık durumunu gözetmesi, gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alması büyük önem taşır. Aksi durumda hem hukuki hem de mali sorumluluk doğabilir. Kaçınılmazlık ilkesinin uygulanabilmesi için işverenin tüm yasal yükümlülüklerini yerine getirmiş olması gerekir. Sonuç olarak, iş yerinde yaşanan kalp krizi vakalarının doğru değerlendirilmesi, hem işçilerin mağduriyet yaşamaması hem de işverenlerin yasal yaptırımlarla karşılaşmaması açısından kritik bir konudur.
