Giriş

Çalışma hayatında işçilerin en temel haklarından biri, sağlıklarını koruma ve sürdürme hakkıdır. İş ilişkisi devam ederken, işçinin sağlığını olumsuz etkileyen durumlar meydana gelebilir. İş Kanunu, işçiye sağlık sebepleriyle iş sözleşmesini feshetme hakkı tanımaktadır. İşçinin bu hakkı kullanarak işten ayrılması halinde, kıdem tazminatı başta olmak üzere bazı yasal haklardan yararlanması mümkündür. Bu makalede, işçilerin sağlık sebeplerine dayanarak iş sözleşmesini feshetme hakları, bu fesih işleminin hukuki dayanakları ve doğuracağı sonuçlar ayrıntılı şekilde ele alınacaktır.

---

1. İşçinin Sağlık Sebepleriyle Fesih Hakkının Hukuki Dayanağı

İşçilerin sağlık sebepleriyle iş sözleşmesini feshetme hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinin (I) bendinde düzenlenmiştir. Buna göre, işçinin sağlığını tehlikeye düşüren nedenler bulunuyorsa veya işveren, işçinin sağlığını korumak için gerekli önlemleri almıyorsa, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu maddede özellikle şu durumlar öne çıkmaktadır:

• İşçinin yaptığı iş, sağlık durumu açısından tehlike arz ediyorsa,

• İşyerindeki çalışma koşulları işçinin sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyorsa,

• İşveren, işçiyi sağlık açısından riskli bir ortamda çalışmaya zorluyorsa.

Bu gibi durumlar işçinin işten ayrılmasını haklı kılmakta ve kıdem tazminatı alma hakkı doğurmaktadır.

---

2. İşçinin Sağlık Sebepleriyle Fesih Yapabileceği Durumlar

Sağlık sebebiyle iş sözleşmesinin feshi, çeşitli hallerde gündeme gelebilir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:

---

a) İşin İşçinin Sağlığına Zararlı Hale Gelmesi

İşçinin yaptığı iş, zamanla sağlığını tehdit eder hale gelebilir. Örneğin;

• Ağır kimyasallara maruz kalma,

• Sürekli olarak gürültülü bir ortamda çalışmak,

• Tozlu veya zehirli maddelere maruz kalmak.

Bu gibi durumlar işçinin sağlık durumunu olumsuz etkileyebilir ve doktor raporu ile belgelendirildiğinde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

---

b) İşyerindeki Çalışma Koşullarının Sağlıksız Olması

İşyerinde hijyen kurallarına uyulmaması, havalandırmanın yetersiz olması gibi nedenlerle işçinin sağlığı tehlikeye girebilir. İşverenin bu tür sağlıksız koşulları düzeltmemesi halinde, işçi fesih hakkını kullanabilir.

---

c) İşverenin Sağlık Önlemlerini Almaması

İşverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almaması da fesih sebebi olabilir. Örneğin;

• Koruyucu ekipmanların temin edilmemesi,

• İşçilerin sağlık kontrollerinin yapılmaması,

• İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınmaması.

Bu gibi ihmaller nedeniyle işçinin sağlığı risk altına girerse, işçi işten ayrılabilir.

---

3. Sağlık Sebebiyle İşten Ayrılan İşçinin Hakları

Sağlık nedeniyle işten ayrılan işçiye tanınan bazı haklar vardır. Bu haklar şunlardır:

a) Kıdem Tazminatı

Sağlık nedeniyle iş sözleşmesini fesheden işçi, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Ancak bunun için en az 1 yıl aynı işyerinde çalışmış olması gerekmektedir.

b) Kullanılmamış Yıllık İzin Ücretleri

İşçinin işten ayrıldığı tarihe kadar hak ettiği ancak kullanmadığı yıllık izinleri varsa, bunların ücreti kendisine ödenmelidir.

c) Fazla Mesai, Prim ve Diğer Alacaklar

İşçi, çalıştığı süre boyunca hak ettiği fazla mesai ücretleri, primler ve diğer mali haklarını da talep edebilir.

---

4. Sağlık Sebebiyle Fesihte Usul

İşçinin sağlık nedeniyle iş sözleşmesini feshederken bazı usullere dikkat etmesi gerekmektedir:

a) Doktor Raporu Alınması

İşçinin sağlık sebebiyle işten ayrılabilmesi için öncelikle sağlık durumunu gösteren bir doktor raporu alması tavsiye edilir. Bu rapor, işin veya işyerinin sağlık açısından tehlikeli olduğunu kanıtlamalıdır.

b) İşverene Yazılı Bildirim Yapılması

İşçi, fesih hakkını kullanırken işverene yazılı bir bildirim yapmalıdır. Bu bildirimde fesih sebebi açıkça belirtilmeli ve mümkünse doktor raporu eklenmelidir.

c) Tazminat ve Hak Taleplerinin Takibi

İşveren, işçinin haklarını ödemekte direnir ya da eksik ödeme yaparsa, işçi yasal yollara başvurabilir. İşçi, arabulucuya başvurarak veya dava açarak kıdem tazminatı ve diğer alacaklarını talep edebilir.

---

5. İşverenin Sorumlulukları ve Yükümlülükleri

İşveren, işçinin sağlık koşullarını sağlamak ve güvenli bir çalışma ortamı sunmakla yükümlüdür. İşverenin yerine getirmesi gereken bazı sorumluluklar şunlardır:

• İşçiye düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak,

• Çalışma ortamını sağlık açısından güvenli hale getirmek,

• İşçiye gerekli koruyucu ekipmanları temin etmek,

• Meslek hastalıklarını önlemek için gerekli önlemleri almak.

İşveren bu yükümlülükleri ihmal ederse, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve tazminat talep edebilir.

---

Sonuç

İşçiler, sağlıklarını tehlikeye atan koşullarda çalışmaya zorlanamazlar. 4857 sayılı İş Kanunu, işçilere sağlık sebepleriyle iş sözleşmesini feshetme hakkı tanımaktadır. İşçi, işin veya işyerinin sağlığını olumsuz etkilediğini kanıtlarsa, kıdem tazminatı da dahil olmak üzere tüm yasal haklarını alarak işten ayrılabilir. Ancak bu sürecin doğru şekilde yürütülmesi için doktor raporu alınması ve fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması önemlidir. İşverenin sağlık koşullarını ihmal etmesi durumunda işçi yasal yollarla haklarını arayabilir ve iş güvencesini koruyabilir.