İŞYERİNDE KAVGA EDEN İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKARILMASI MÜMKÜN MÜ?
İşçinin İşyerinde Kavga Etmesi
Bir çalışanın kavga etmesi nedeniyle işten çıkarılıp çıkarılamayacağını değerlendirebilmek için öncelikle şu üç soruya yanıt vermek gerekir: İşçi kimle kavga etti? Kavga nerede gerçekleşti? Kavganın işverene etkisi ne oldu?
İşyerinde kavga edilmesi, özellikle birden fazla çalışanın olaya karışması, işverenlerin en çok kaçındığı durumlardan biridir. Ancak hayatın olağan akışı içinde, iş ortamında da zaman zaman tartışmaların kavgaya dönüşmesi mümkündür. Hatta bazı durumlarda işçi, işyeri dışında da kavga edebilir. Peki, böyle bir durumda kavga eden işçi işten çıkarılabilir mi?
İşyerinde çalışanlar arasında çıkan kavgalar, hem çalışma düzenini bozması hem de iş ilişkilerinde güveni sarsması nedeniyle haklı nedenle fesih sebeplerinin başında gelir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-d maddesi, işçinin işverenin başka bir işçisine sataşmasını veya kavga etmesini, işveren açısından tazminatsız fesih hakkı doğuran haller arasında sayar. Ancak bu süreçte eşit işlem borcu ilkesi büyük önem taşır. İşveren, kavgaya karışan tüm taraflar hakkında aynı disiplin sürecini işletmeli ve farklı muamelede bulunmamalıdır. Kavgayı kimin başlattığı net olarak belirlenemese bile, karşılıklı fiili saldırı durumunda her iki tarafın da iş akdi haklı nedenle feshedilebilir.
Yargıtay kararlarında da vurgulandığı üzere, olay sonrası yapılan soruşturmada tarafların birbirlerine fiziksel müdahalede bulunduğu tespit edilirse, kimin önce başlattığının kesin olarak ortaya konması fesih hakkını ortadan kaldırmaz. Önemli olan, işverenin olay sonrası adil ve eşit bir tutum sergilemesi, her iki işçiyi de disiplin kuruluna sevk ederek hukuka uygun bir fesih gerçekleştirmesidir. Böyle bir durumda işçilerin kıdem tazminatı veya ihbar tazminatı talep etme hakkı bulunmaz. Ancak meşru savunma kapsamında kalan ve amacı aşmayan müdahaleler, haklı fesih sebebi oluşturmayabilir; bu nedenle her olay, kendi özel koşulları içinde değerlendirilmelidir.
İşçinin İşyerindeki Başka Bir İşçiyle Kavga Etmesi?
Burada işten çıkarılmadan kasıt, işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanmasıdır. Bu durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı alamaz. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-d maddesi uyarınca, çalışanın işverenin başka bir işçisine sataşması veya kavga etmesi, haklı fesih nedenidir. Dolayısıyla, işverenin bu maddeye dayanarak fesih yapabilmesi için kavganın, aynı işverene bağlı başka bir çalışanla yaşanmış olması gerekir. Yargıtay kararlarında da bu duruma ilişkin çok sayıda örnek bulunmaktadır.
İşçinin Nerede Kavga Ettiği Önemli mi?
Kavga işyerinde ya da işyeri dışında meydana gelebilir. İşyerinde yaşanan bir kavga, ister başka bir çalışanla ister üçüncü kişilerle olsun, çoğunlukla haklı fesih sebebi sayılır. Ancak işyeri dışında gerçekleşen kavgalarda durum farklıdır.
Kavganın İşverene Etkisi Önemli mi?
Eğer kavga işyeri sınırları içinde olmuşsa, işveren başka bir sebep aramadan, yalnızca bu olay nedeniyle işçiyi işten çıkarabilir. Ancak kavga işyeri dışında yaşanmışsa, fesih için bu olayın işyerine olumsuz bir yansımasının olması gerekir. Mesai saatleri dışında ve işyeri sınırlarının dışında gerçekleşen kavgalar, işverene zarar vermediği sürece haklı nedenle fesih gerekçesi olamaz.
Bununla birlikte, kavga işyerine taşınır, taraflar olayı iş ortamına yansıtır veya işverenin kurumsal itibarı bu olaydan etkilenirse, işçilerin tazminatsız çıkarılması mümkün olabilir. Yine, işyeri dışında üçüncü kişilerle yaşanan kavgalar da ancak işyerine olumsuz etkisi varsa fesih sebebi oluşturur.
Kavga Eden İşçilere Eşit Davranma
İşyerinde kavga olaylarında genellikle birden fazla çalışan taraf olur. İşveren, haklı bir gerekçe olmadan yalnızca bir çalışana yaptırım uygulayıp diğerini korursa, fesih sürecinde haksız duruma düşebilir.
Örnek Olaylar
İşçi A, mesai sonrası trafikte tanımadığı B şahsıyla tartışıp kavga ederse ve bu olayın işyerine etkisi olmazsa, haklı nedenle fesih yapılamaz.
İşçi A, hafta tatilinde işyerinden arkadaşı C ile halı saha maçında kavga ederse ve işyerine olumsuz etkisi yoksa yine tazminatsız fesih mümkün değildir.
İşçi A, yıllık iznindeyken işyeri logosu ve markası taşıyan kıyafetle futbol maçına gider, kavga eder ve bu olay medyaya yansırsa, işverenin itibarı zedelenmiş sayılabilir. Ancak bunun için zararın objektif olarak ortaya konması gerekir.
Kavga Eden İki İşçiden Birinin Yeniden İşe Alınması Diğerine Tazminat veya İşe İade Hakkı Kazandırır mı?
İşyerinde meydana gelen bir kavga sonrası, olaya karışan tüm işçilerin iş akdinin haklı nedenle feshedilmesi gerekir. Bu durum, eşit işlem borcu kapsamında hem kavgayı başlatan hem de karşılık veren çalışanların işten çıkarılmasını gerektirir. Haklı nedenle fesih halinde işçilerin tazminat talebi veya işe iade davası açma hakkı bulunmamaktadır.
Aradan belirli bir süre geçtikten sonra işverenin, eski çalışanlardan birini yeniden işe alıp diğerini almaması halinde ayrımcılık iddiası gündeme gelebilir. Ancak, işverenin yeniden işe alım sürecinde eşit davranma yükümlülüğü yasal olarak zorunlu değildir. Eğer geçmiş döneme ilişkin tazminat ödemesi söz konusu olursa, bu durumda işe alınmayan diğer işçi de tazminata hak kazanabilir.
Bununla birlikte, yeniden işe alma kararı değerlendirilirken geçen zamanın uzunluğu, işverenin tecrübeli eski çalışanından yararlanma ihtiyacı, önceki döneme ait tazminat hakkının doğmamış olması gibi unsurlar dikkate alınır. Bu şartlar altında, kavgaya karışan işçilerden sadece birinin işe geri alınması, genellikle işverenin yönetim hakkı çerçevesinde değerlendirilir.
Sonuç olarak, haklı nedenle feshedilen iş akdi sonrasında, işverenin bir işçiyi tekrar işe başlatmasında yasal bir engel bulunmamaktadır. Ancak bu durum, diğer işçiye otomatik olarak tazminat ya da işe iade hakkı sağlamaz.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı
İşyerinde kavga eden iki işçinin iş akitlerinin haklı nedenle feshedilmesi durumunda, kavgayı kimin başlattığının tespit edilememesi her iki işçi açısından da kıdem ve ihbar tazminatı hakkı doğurmaz. Somut olayda işveren, olay sonrası soruşturma yaparak her iki işçiyi disiplin kuruluna sevk etmiş ve iş sözleşmelerini 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-d maddesi uyarınca feshetmiş, böylece eşit işlem borcuna uygun davranmıştır.
Mahkeme ilk aşamada davacının kavgaya sebebiyet vermediğini kabul ederek tazminat ödenmesine karar vermişse de, Yargıtay, dosya kapsamındaki tanık beyanları ve olayın gelişiminde karşılıklı fiili saldırının bulunduğu tespitine dayanarak bu kararı bozmuştur. Kararda ayrıca, meşru savunma durumunda olan işçinin davranışlarının haklı fesih kapsamına girmeyeceği belirtilmiş, ancak somut olayda bu şartlar oluşmadığından fesih haklı bulunmuş ve davacının tazminat talepleri reddedilmiştir.
İşyerinde Kavga ve Haklı Nedenle Fesih Hakkında Sıkça Sorulan 30 Soru ve Yanıtları
1. İşyerinde kavga eden işçi tazminatsız işten çıkarılabilir mi?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II-d maddesi uyarınca, işyerinde kavga eden işçi, işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı kapsamında tazminatsız olarak işten çıkarılabilir. Bu durumda işçi, kıdem ve ihbar tazminatı talep edemez.
2. Kavgayı kimin başlattığı belli değilse fesih geçerli olur mu?
Kavganın kimin başlattığının net olarak belirlenememesi, karşılıklı fiili saldırı varsa fesih hakkını ortadan kaldırmaz. İşveren, eşit işlem borcu gereği kavgaya karışan tüm işçilerin iş akdini haklı nedenle feshedebilir.
3. Eşit işlem borcu işyerinde kavga durumunda nasıl uygulanır?
Eşit işlem borcu, işverenin benzer durumda olan işçilere aynı muameleyi yapma yükümlülüğüdür. Kavga eden işçilerden sadece birini işten çıkarıp diğerini çıkarmamak, haklı fesih hakkını zayıflatır ve hukuka aykırılık oluşturabilir.
4. İşyerinde kavga eden işçi kıdem tazminatı alabilir mi?
Haklı nedenle fesih halinde işçi kıdem tazminatı alamaz. İşyerinde kavga eden ve bu nedenle iş akdi feshedilen işçi, tazminat talep edemez.
5. İşyerinde kavga eden işçi ihbar tazminatı alabilir mi?
Haklı nedenle fesihte ihbar süresi uygulanmaz. Bu nedenle işyerinde kavga eden işçi, ihbar tazminatına hak kazanamaz.
6. İşyerinde kavga eden işçinin işe iade hakkı var mı?
Haklı nedenle fesihte işçi işe iade davası açsa bile, kavga fiili sabit ise işe iade talebi reddedilir. Mahkeme, işverenin fesih gerekçesini haklı bulur.
7. İşyerinde kavga eden işçiye disiplin cezası verilebilir mi?
İşveren, olayı fesihle sonuçlandırmak yerine uyarı, kınama, ücret kesintisi gibi disiplin cezaları da uygulayabilir. Ancak bu, işverenin takdir yetkisine bağlıdır.
8. Kavga işyeri dışında olursa işten çıkarma olur mu?
Kavga işyeri dışında gerçekleşmişse, bu olayın işyerine olumsuz etkisi varsa işveren haklı nedenle fesih yapabilir. Etki yoksa fesih geçerli olmayabilir.
9. İşveren kavga eden işçiyi hemen mi işten çıkarmalıdır?
Haklı nedenle fesih için İş Kanunu’na göre olayın öğrenildiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde işlem yapılmalıdır. Bu süre geçirilirse fesih tazminatlı hale gelir.
10. Kavga eden işçi savunma yapmadan işten çıkarılabilir mi?
4857 sayılı İş Kanunu’na göre haklı nedenle fesihte savunma alma zorunluluğu olmasa da, işverenin usule uygun olarak savunma alması hukuki güvence açısından önemlidir.
11. Kavga sırasında meşru savunma yapan işçi işten çıkarılabilir mi?
Meşru savunma halinde, işçinin amacı aşmayan müdahaleleri haklı fesih sebebi sayılmaz. Ancak saldırının ötesine geçilirse fesih geçerli olur.
12. Kavga eden işçilerin tamamı işten çıkarılmak zorunda mı?
Eşit işlem borcu gereği, kavgaya fiilen katılan tüm işçiler hakkında aynı işlem yapılmalıdır. Aksi halde fesih hukuka aykırı hale gelebilir.
13. İşyerinde kavga eden işçi başka bir pozisyonda çalışmaya devam edebilir mi?
Kavga nedeniyle güven ilişkisi zedelenmişse işveren, işçiyi başka pozisyona kaydırmak yerine iş akdini haklı nedenle feshedebilir.
14. İşveren, kavga eden işçiyi affedip sonra işten çıkarabilir mi?
İşveren, kavga olayını öğrendikten sonra affeder veya işlem yapmazsa, sonradan bu olayı haklı fesih gerekçesi yapamaz.
15. Kavga eden işçi istifa ederse tazminat alabilir mi?
Kendi isteğiyle istifa eden işçi, haklı fesih şartları oluşmadıkça tazminat alamaz. Kavga, istifa eden işçiye tazminat hakkı kazandırmaz.
16. Kavga eden işçi tutanak tutulmadan işten çıkarılabilir mi?
Olayın ispatı için tutanak tutulması önemlidir. Tutanak olmadan fesih yapılırsa, işçi feshe itiraz ederek haklarını talep edebilir.
17. Kavga eden işçi olayı mahkemeye taşıyabilir mi?
İşçi, feshi haksız buluyorsa dava açabilir. Ancak mahkeme, olayı deliller ve tanık ifadeleriyle değerlendirir.
18. Kavga eden işçiye ceza davası açılır mı?
Fiili saldırı veya yaralama varsa, olay adli boyuta taşınabilir ve ceza davası açılabilir. Bu durum işten çıkarma sürecinden bağımsızdır.
19. İşyerinde kavga olayında tanık beyanı önemli midir?
Tanık beyanları, olayın tespiti ve kimin fiilen kavgaya karıştığının belirlenmesi açısından çok önemlidir.
20. Kavga eden işçi işe geri dönerse diğer işçi hak talep edebilir mi?
Aradan uzun zaman geçtikten sonra işverenin bir işçiyi geri alması, diğer işçiye otomatik olarak tazminat veya işe iade hakkı vermez.
21. Kavga eden işçi işe iade davasını kazanabilir mi?
Olayın haklı fesih sebebi olmadığı kanıtlanırsa, işçi işe iade davasını kazanabilir. Ancak kavga sabitse bu ihtimal düşüktür.
22. Kavga eden işçiye kıdem tazminatı ödenirse ne olur?
İşveren, haklı nedenle fesih yerine geçerli nedenle fesih yaparsa, kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
23. İşyerinde kavga olayında kamera kayıtları delil olur mu?
Evet, güvenlik kamerası kayıtları kavganın tespiti ve tarafların davranışlarının belirlenmesinde önemli delillerdir.
24. Kavga eden işçinin siciline işlenir mi?
İşten çıkarma nedeni, işçinin çalışma geçmişinde yer alabilir. Bu durum ileride iş başvurularında olumsuz etki yaratabilir.
25. İşveren kavga eden işçiyi başka şubeye gönderebilir mi?
Taraflar arasındaki güven zedelenmişse, işverenin fesih hakkı saklıdır. Ancak işçi onay verirse başka şubede görevlendirme yapılabilir.
26. Kavga eden işçi rapor alırsa fesih ertelenir mi?
Olay sonrası rapor alınması fesih süresini durdurmaz. İşveren, yasal süre içinde fesih işlemini yapmalıdır.
27. Kavga eden işçiye hakaret eden işçi de işten çıkarılır mı?
Hakaret, tek başına da haklı fesih sebebidir. Kavga olmasa bile hakaret eden işçinin iş akdi feshedilebilir.
28. Kavga eden işçinin savunması dikkate alınmazsa ne olur?
Savunma hakkının ihlal edilmesi, fesih sürecinde hukuka aykırılık oluşturabilir ve işçi lehine sonuç doğurabilir.
29. İşyerinde kavga eden taşeron işçisi de tazminatsız çıkarılabilir mi?
Taşeron işçisi de İş Kanunu hükümlerine tabidir. Kavga haklı fesih sebebi sayılırsa tazminatsız çıkarılabilir.
30. Kavga eden işçi, olayı işverenin kışkırttığını kanıtlarsa ne olur?
Eğer işverenin kışkırtıcı davranışı ispatlanırsa, fesih haklı sayılamaz ve işçi tazminat hakkı kazanabilir.
Sonuç: İşyerinde Kavga ve Haklı Nedenle Fesihte Dikkat Edilmesi Gerekenler
İşyerinde kavga, hem işyeri düzenini bozması hem de iş ilişkilerinde güven unsurunu zedelemesi nedeniyle 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında haklı nedenle fesih sebebi olarak düzenlenmiştir. Özellikle işverenin eşit işlem borcu ilkesine uygun hareket etmesi, kavgaya karışan tüm işçiler hakkında aynı disiplin sürecini işletmesi ve taraflar arasında ayrım yapmaması hukuki açıdan büyük önem taşır. Kavgayı kimin başlattığı net olarak tespit edilemese dahi, karşılıklı fiili saldırı bulunuyorsa işverenin tazminatsız fesih hakkı doğar. Ancak meşru savunma hallerinde, işçinin amacı aşmayan müdahaleleri haklı fesih kapsamına girmeyebilir.
İşçinin kavga etmesi durumunda işten çıkarma süreci, olayın yeri, tarafları ve işverene etkisine göre değişir:
-Kavga, işyeri sınırları içinde aynı işverene bağlı başka bir işçiyle yaşanmışsa, her iki işçi de tazminatsız çıkarılabilir.
-Kavga, yine işverenin başka bir çalışanıyla ama işyeri dışında yaşanmışsa, fesih için işyerine olumsuz etkisi şarttır.
-Kavga, üçüncü bir şahısla işyeri dışında olmuşsa, yine olumsuz etki aranır.
-İşçi, işyeri dışında kavga etmiş ve bu olayın işyerine etkisi olmamışsa, haklı nedenle derhal fesih yapılamaz.
Ayrıca, işverenin tazminatsız fesih hakkını kullanabilmesi için 6 iş günü içinde işlem yapması gerekir. Bu süre geçerse işçi, yalnızca tazminatları ödenerek veya ihbar süresi kullandırılarak işten çıkarılabilir.
Yargıtay kararları da göstermektedir ki, işyerinde kavga eden işçi için fesih süreci, delillerin doğru şekilde toplanması, tanık beyanlarının alınması ve olayın işyeri disiplin kurulunda değerlendirilmesiyle tamamlanmalıdır. İşverenin yasal süreler içinde fesih kararı alması, hukuki geçerlilik açısından zorunludur. Bu nedenle hem işverenlerin hem de işçilerin, işyerinde kavga durumunun doğuracağı hukuki sonuçları iyi bilmesi, olası tazminat kayıpları veya haksız fesih iddialarının önüne geçilmesini sağlar.
ÖRNEK İŞYERİNDE KAVGA TUTANAĞI
… / … / 20…
İŞYERİNDE KAVGA OLAY TUTANAĞI
İşyerimizde görev yapan …………………………… isimli çalışan ile ………………………… isimli çalışan, … / … / 20… tarihinde işyeri sınırları içerisinde kavga etmiş olup, olayın tüm ayrıntıları aşağıda belirtilmiştir. Bu tutanak, olayda adı geçen ve imzası bulunan kişiler tarafından düzenlenmiş ve kayıt altına alınmıştır.
İmza – İmza – İmza
Adı Soyadı – Adı Soyadı – Adı Soyadı
Unvan – Unvan – Unvan
Olayın Özeti:
Bu bölümde kavga olayının ayrıntılı biçimde açıklaması yapılacaktır. Olayın gerçekleşme şekli, tarafların görevleri, kavganın tarihi ve saati, tespitin kim tarafından yapıldığı ve diğer önemli bilgiler açıkça yazılmalıdır.
Tutanağın Düzenlendiği Yer:
İşyeri Adı / Adresi: ………………………………………
Tutanak Saati: ………………………………………
İşçi T.C. Kimlik No: ………………………………………
Not: Tutanakta imzası alınan kişilerden en az birinin olayın doğrudan tanığı olması önemlidir. Kavga eden işçi sayısı ikiden fazla ise, tüm tarafların isimleri tutanakta belirtilmelidir. İmzası alınan kişiler arasında kavga eden işçiler de yer alabilir.
Kaynak: Mimoza Hukuk Bürosu
