Memurluktan çıkarma cezası, devlet memurunun işlediği fiil ve hallere göre, devlet memurluğundan çıkarılması anlamına gelir. Bu ceza, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinde düzenlenmiştir ve bir memurun görevine son verilmesi şeklinde uygulanır. Memurluktan çıkarma cezası, memurun kamu görevinden süresiz olarak çıkarılması ve bir daha devlet memurluğuna atanmaması anlamına gelir.

Disiplin soruşturmasının, usulüne uygun olarak ve zamanaşımı süreleri göz önünde bulundurularak yapılması gerekir. Memura, savunma hakkı tanınmalıdır. Soruşturma sonucunda hazırlanan rapor, disiplin kurulu tarafından değerlendirilmelidir.

Disiplin soruşturmasının başlatılması için zamanaşımı süresi 6 aydır.

Disiplin cezasının verilmesi için zamanaşımı süresi 2 yıldır.

Bu süreler içinde soruşturma başlatılmaz veya ceza verilmezse, ilgili disiplin suçu için ceza uygulanamaz hale gelir.

Devlet memurluğundan çıkarma cezası ve iptal davası hakkında daha ayrıntılı bilgi almak ve hukuki danışmanlık için Kartal Avukat hukuk büromuzdaki uzman avukatlarımızla bu linkten iletişime geçebilirsiniz.

1.MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINI GEREKTİREN FİİL VE HALLER

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesine göre, memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:
İdeolojik veya siyasi amaçlarla grev yapmak veya bu amaçlarla memurların iş bırakmalarına yahut iş yavaşlatmalarına iştirak etmek.
Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
Yetkili mercilerden izin almadan basına, haber ajanslarına, radyo ve televizyon gibi yayın organlarına bilgi veya demeç vermek.
Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak.
Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek.
Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin vermiş olduğu görev veya emirleri yapmamak.
Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelikte yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak.
Siyasi partiye girmek.
5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek.
Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak.
Kurumların huzur, sükûn ve çalışma düzenini bozmak.
Gerçeği saklamak amacı ile rapor ve belge düzenlemek.
Amirlerine ve diğer memurlara karşı küçük düşürücü, aşağılayıcı veya hakaret edici fiil ve hareketlerde bulunmak.
Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olmak, bu örgütlere yardım etmek, kamu imkân ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanmak ya da kullandırmak, bu örgütlerin propagandasını yapmak.

Bu haller dışında, memuriyetin şeref ve haysiyetini zedeleyici davranışlarda bulunmak, görevini kötüye kullanmak veya devletin güvenliğini tehlikeye atacak fiillerde bulunmak gibi ciddi durumlar da memurluktan çıkarma cezasını gerektirebilir.

2. MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINI KİM VERİR?

Memurluktan çıkarma cezası, ilgili disiplin kurulunun kararı ve atamaya yetkili amirin onayı ile verilir. Bu süreç, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda belirlenen usul ve esaslara göre yürütülür. Memur, kendisine verilen bu cezaya karşı idari yargı yoluna başvurma hakkına sahiptir.

Memurlara verilen disiplin cezaları, ilgili disiplin amirleri veya kurulları tarafından karara bağlanır. Memurluktan çıkarma cezası en ağır disiplin cezası olduğu için, bu ceza genellikle daha üst düzey disiplin kurulları tarafından değerlendirilir.

Disiplin kurulu tarafından memurluktan çıkarma cezası verilmesine karar verildikten sonra, bu kararın uygulanabilmesi için atamaya yetkili amirin onayı gereklidir. Atamaya yetkili amir, genellikle memurun bağlı olduğu kurumun en üst yöneticisidir.

3. MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASI USULÜ

Öncelikle memurun disiplin suçu işlediği iddiasıyla hakkında disiplin soruşturması başlatılır. Soruşturma sonunda, disiplin kuruluna sunulmak üzere bir rapor hazırlanır. Rapor, disiplin kurulu tarafından değerlendirilir ve memurluktan çıkarma cezası verilmesine karar verilir. Disiplin kurulunun verdiği karar, atamaya yetkili amir tarafından onaylanır. Onaylanan ceza, ilgili memura tebliğ edilir.

Memur, kendisine verilen memurluktan çıkarma cezasına karşı idari yargıya başvurma hakkına sahiptir. Bu durumda, cezanın hukuka uygun olup olmadığını idari mahkemeler denetler.

Disiplin cezalarının verilmesi ve uygulanması sürecinde, memurun savunma hakkı korunur ve adil bir soruşturma süreci izlenir. Bu sayede, cezanın hukuka uygun ve adil bir şekilde verilmesi sağlanır.

4. MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINDA ZAMANAŞIMI

Memurluktan çıkarma cezasında zamanaşımı süreleri, disiplin suçlarının işlenmesinden sonra belirli bir süre içerisinde soruşturma başlatılmadığı veya ceza verilmediği takdirde, ilgili disiplin suçunun zamanaşımına uğraması ve ceza verilemez hale gelmesi anlamına gelir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na göre disiplin cezalarında zamanaşımı süreleri şu şekildedir;

Disiplin suçunun işlenmesinden itibaren: memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiiller için zamanaşımı süresi 6 aydır. Bu süre, disiplin amirlerinin veya disiplin kurullarının, disiplin suçunu öğrendikleri tarihten itibaren işlemeye başlar. Disiplin soruşturması, bu süre içinde başlatılmalıdır. Aksi takdirde, disiplin soruşturması başlatılamaz ve ceza verilemez.
Disiplin soruşturmasının tamamlanmasından itibaren disiplin cezasının verilmesi için zamanaşımı süresi 2 yıldır. Disiplin soruşturması başlatıldıktan sonra, soruşturmanın tamamlanıp cezanın verilmesi bu süre içinde gerçekleşmelidir. Soruşturma tamamlandıktan sonra ceza verilmezse, ceza zamanaşımına uğrar ve uygulanamaz.
5. MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASININ İPTALİ DAVASI

Memurluktan çıkarma cezasının iptali davası, bir memurun kendisine verilen memurluktan çıkarma cezasının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek, bu cezanın iptali için idari yargıya başvurmasıdır. Bu dava, idari yargı mercilerinde açılır ve cezanın iptali istenir.

Memurluktan çıkarma cezası tebliğ edildikten sonra memurun 60 gün içinde idare mahkemesine dava açma hakkı vardır.

Ceza, memura yazılı olarak bildirilir ve tebliğ tarihi önemlidir. Tebliğ tarihinden itibaren dava açma süresi işlemeye başlar.

Memurlara verilen disiplin cezalarının iptali davaları, idari yargının konusu olduğundan dolayı idare mahkemelerinde görülür. İdare mahkemeleri, idarenin işlem ve eylemlerine karşı açılan davaları karara bağlamakla görevlidir. Memurluktan çıkarma cezasını veren idarenin merkezinin bulunduğu yerin idare mahkemesi yetkilidir. Örneğin, ceza Ankara'da bulunan bir bakanlık tarafından verilmişse, yetkili mahkeme Ankara İdare Mahkemesi olacaktır. Eğer memurluktan çıkarma cezası, merkezi idarenin taşra teşkilatı tarafından verilmişse, taşra teşkilatının bulunduğu yer idare mahkemesi yetkilidir.

Yetkili mahkeme, genel olarak dava konusu işlemi yapan idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre yetkili mahkemenin belirlenmesinde bazı kurallar dikkate alınır. Memurluktan çıkarma cezasını veren idarenin merkezinin bulunduğu yerin idare mahkemesi yetkilidir. Örneğin, ceza Ankara'da bulunan bir bakanlık tarafından verilmişse, yetkili mahkeme Ankara İdare Mahkemesi olacaktır.

Memurluktan çıkarma cezasının iptali için idare mahkemesinde açılan davalarda, bu mahkemeler yetki ve görev kurallarına uygun olarak başvuruları değerlendirir ve hukuka uygun bir karar verir.

6. MEMURLUKTAN ÇIKARMA CEZASINDA YÜRÜTMENİN DURDURULMASI TALEBİ

Memurluktan çıkarma cezasının iptali davasında, memur cezanın uygulanmasının dava sonuçlanıncaya kadar durdurulması için yürütmenin durdurulması talebinde bulunabilir. Bu talep, idari işlemin hukuka aykırı olduğu ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğuracağı iddialarına dayanır. Buna göre idari işlemin açıkça hukuka aykırı olduğunun ortaya konulması ve idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğacağına ilişkin somut deliller sunulması durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verilebilecektir.

Yürütmenin durdurulması talebi, dava dilekçesi ile birlikte veya dava açıldıktan sonra ayrı bir dilekçe ile mahkemeye sunulabilir. Dilekçede, işlemin hukuka aykırılığı ve uygulanmasının doğuracağı zararlar ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Hukuka aykırılığı ve zararları kanıtlayan deliller dilekçeye eklenmelidir.

Yürütmenin durdurulması kararı ile birlikte memurluktan çıkarma cezasının uygulanması durdurulur. Memur, dava sonuçlanıncaya kadar görevine devam edebilir. Yürütmenin durdurulması kararı, dava sonucuna kadar geçici bir önlemdir ve nihai karar değildir. Yürütmenin durdurulması kararı, dava sonucuna kadar geçici bir önlemdir ve nihai karar değildir.