ENGELLİ EMEKLİLİK ŞARTLARI NELERDİR?
ENGELLİ EMEKLİLİK NEDİR, KİMLERİ KAPSAR?
Engelli emeklilik, çalışma gücünde belirli oranda kayıp yaşayan sigortalılar için sosyal güvenlik sistemi içinde tanınan en önemli haklardan biridir. 2025 yılı itibarıyla engelli emeklilik şartları köklü biçimde değişmiş, vergi indirimiyle emeklilik uygulaması sona ermiş ve tüm değerlendirme süreci SGK Sağlık Kurulu yetkisine bırakılmıştır. Artık engelli emeklilikte 2008 öncesi ve sonrası sigorta girişi ayrımı bulunmamakta, engellilik oranı, prim gün sayısı ve sigorta statüsü esas alınmaktadır. Bu yeni sistem, engelli çalışanların erken emeklilik hakkına daha eşit, şeffaf ve standart bir şekilde erişmesini hedeflerken, başvuru süreçlerini de e-Devlet üzerinden daha hızlı ve izlenebilir hale getirmiştir.
Yeni düzenlemelerle birlikte SGK engelli emeklilik şartları; 4A, 4B ve 4C statüsündeki sigortalılar için ayrı ayrı belirlenmiş, %40 ve üzeri çalışma gücü kaybı bulunan bireyler için yaş şartı aranmaksızın erken emeklilik imkânı korunmuştur. Engelli emeklilik ile malulen emeklilik arasındaki farklar netleştirilmiş, hangi durumda hangi emeklilik türüne başvurulacağı açık biçimde düzenlenmiştir. Böylece engelli emeklilik sistemi, hem sosyal adaleti güçlendiren hem de engelli bireylerin uzun vadeli gelir güvencesini destekleyen daha kapsayıcı bir yapıya kavuşmuştur. Bu kapsamda güncel engelli emeklilik şartlarını doğru değerlendirmek, SGK mevzuatına uygun şekilde başvuru yapmak ve hak kaybı yaşamamak açısından büyük önem taşır.
Malulen emeklilik şartları ve SGK başvuru süreci hakkında ➔ Tıklayın
Avukata sor hizmeti için ➔ Tıklayın
YENİ ENGELLİ EMEKLİLİK DÜZENLEMESİ NE GETİRİYOR?
Yeni engelli emeklilik düzenlemesi, çalışma gücü kaybı bulunan sigortalılara yönelik erken emeklilik sistemini güncelleyen kapsamlı değişiklikleri içerir. Bu düzenlemenin temel amacı, çalışma gücünde belirli oranda kayıp yaşayan bireylerin sosyal güvenlik haklarına daha adil ve standart bir şekilde erişmesini sağlamaktır. SGK uygulamalarına göre, çalışma gücünde %40 ve üzeri kayıp bulunan sigortalılar, gerekli prim ve süre şartlarını sağladıklarında engelli emekliliğinden yararlanabilir.
Malulen emeklilik ise engelli emeklilikten farklı olarak, en az %60 oranında çalışma gücü kaybı bulunan ve bu durum sigorta başlangıcından sonra ortaya çıkan kişiler için uygulanır. Yeni sistemde, engelli emeklilik ile malulen emeklilik arasındaki farklar netleştirilmiş, her iki emeklilik türü için de prim ve rapor şartları açık şekilde belirlenmiştir. Başvuruların değerlendirilmesi ve emeklilik hesaplaması yetkisi tamamen SGK’ya bırakılmış, online başvuru imkânı sağlanmıştır.
2025 YILINDA ENGELLİ EMEKLİLİK ŞARTLARI NASIL DEĞİŞTİ?
2025 yılı itibarıyla engelli emeklilik şartlarında köklü değişiklikler yapılmıştır. 15 Ocak 2025 tarihinden sonra vergi dairesinden alınan engelli indirim belgesi uygulaması tamamen kaldırılmış, engellilik tespiti konusunda tek yetkili kurum SGK Sağlık Kurulu olmuştur. Bu değişiklikle birlikte, 2008 öncesi ve 2008 sonrası sigortalı ayrımı sona ermiş, tüm sigortalılar için aynı kriterler uygulanmaya başlanmıştır.
Yeni sistem sayesinde başvuru süreçleri e-Devlet üzerinden daha hızlı ve tek merkezden yürütülür hale gelmiştir. Önceden farklı kurumlarca verilen raporlar nedeniyle yaşanan karışıklıklar ortadan kaldırılmış, engelli emeklilik şartları tüm vatandaşlar için eşitlenmiştir. Artık emeklilik hakkı yalnızca SGK’nın belirlediği çalışma gücü kaybı oranı ve prim gün sayısına göre değerlendirilir.
ENGELLİ PERSONEL İÇİN ERKEN EMEKLİLİK ESASLARI
Engelli personel emeklilik şartları, kamu veya özel sektörde çalışan tüm sigortalıları kapsar. 4A, 4B ve 4C statüsündeki çalışanlar, SGK Sağlık Kurulu tarafından belirlenen çalışma gücü kaybı oranına göre farklı koşullarda emekli olabilir. %40 ve üzeri engellilik oranı bulunan çalışanlar için yaş şartı aranmaz ve erken emeklilik hakkı tanınır.
Bu uygulama, özellikle uzun yıllar çalışmasına rağmen sağlık durumu nedeniyle iş gücünü sürdüremeyen engelli bireyler açısından önemli bir güvence oluşturur. Aynı zamanda SGK il müdürlüklerinde oluşturulan danışma birimleri sayesinde engelli çalışanlar, başvuru sürecini daha bilinçli ve doğru şekilde yürütebilir.
2008 ÖNCESİ ENGELLİ EMEKLİLİK UYGULAMASI NASILDI?
2008 öncesi engelli emeklilik şartları, sigorta giriş tarihine ve engel oranına göre farklılık gösteren bir sisteme dayanıyordu. Bu dönemde erken emeklilik hakkı, vergi dairesinden alınan engelli indirim belgesi esas alınarak değerlendirilirdi. Engel oranları, yetkili sağlık kurullarının verdiği raporlar doğrultusunda belirlenirdi ve her statü için farklı prim günleri uygulanırdı.
Eski sistemde engellilik oranları üç kademede ele alınırdı. %80 ve üzeri engeli bulunanlar için 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü yeterliydi. %60–79 arası engelliler için 18 yıl sigortalılık ve 4000 prim günü aranırken, %40–59 arası engellilerde 20 yıl sigortalılık ve 4400 prim günü şartı bulunuyordu. Ancak bu uygulama, 15 Ocak 2025 itibarıyla tamamen kaldırılmıştır.
2008 SONRASI ENGELLİ EMEKLİLİK ŞARTLARI NASIL UYGULANIYOR?
2008 sonrası engelli emeklilik şartları, engellilik oranına, sigorta türüne ve prim gün sayısına göre daha sistemli ve erişilebilir bir yapıya sahiptir. SGK engelli emeklilik şartları kapsamında ağır, orta ve hafif engelliler için ayrı prim ve süre kriterleri belirlenmiştir. Ancak, 2025 itibarıyla tüm sistem SGK Sağlık Kurulu değerlendirmesine bağlanmıştır.
- ➔ Ağır engelliler için (%60 ve üzeri) 15 yıl sigortalılık ve 3700 prim günü yeterlidir.
- ➔ Orta derecede engelliler (%50–59) için 16 yıl sigortalılık ve 3700 prim günü şartı uygulanmaktadır.
- ➔ Hafif engelliler (%40–49) için ise 18 yıl sigortalılık ve 4100 prim günü şartı uygulanır.
- ➔ Sigortalılar için engelli emeklilik, engellilik oranına göre belirlenir.
- ➔ %40 ve üzeri çalışma gücü kaybı olanlar için yaş şartı aranmaz.
- ➔ 15 – 16 – 18 yıl sigortalılık süresi ve gerekli prim gün sayısı yeterlidir.
- ➔ Değerlendirme ve rapor süreci yalnızca SGK Sağlık Kurulu tarafından yapılır.
- ➔ Vergi indirimiyle emeklilik uygulaması tamamen kaldırılmıştır.
SİGORTA STATÜSÜNE GÖRE ENGELLİ EMEKLİLİK ŞARTLARI UYGULANIYOR?
4A kapsamında çalışan işçiler, engellilik oranına göre belirlenen prim gününü tamamladıklarında yaş şartı olmadan emekli olabilir. Örneğin %60 ve üzeri engeli bulunan bir 4A’lı, 15 yıl sigortalılık ve 3700 prim günü ile emekliliğe hak kazanır.
4B yani Bağ-Kur kapsamında çalışan engelliler için prim gün şartı daha yüksektir. %60 oranında engeli bulunan bir Bağ-Kur’lu, 15 yıl sigortalılık ve 3960 prim günüyle engelli emekliliğinden yararlanabilir. %40–49 arası engeli olan Bağ-Kur sigortalılarında ise 4680 prim günü şartı aranır ve primlerin kesintisiz yatırılması zorunludur.
4C statüsündeki kamu görevlileri için ise 2008 sonrası girişliler malulen emeklilik hükümlerine tabidir. %60 ve üzeri çalışma gücü kaybı bulunan memurlar, gerekli prim gününü tamamladıklarında yaş şartı olmaksızın emekli olabilir. Bu süreçte SGK Sağlık Kurulu raporu belirleyici rol oynar.
- ➔ 4A (SSK): Engel oranına göre prim ve süre tamamlanınca yaş beklemeden emeklilik mümkündür.
- ➔ 4B (Bağ-Kur): Prim gün sayısı daha yüksektir, primlerin kesintisiz yatırılması gerekir.
- ➔ 4C (Memur): Genellikle malulen emeklilik hükümleri uygulanır, SGK raporu esastır.
- ➔ Tüm statülerde belirleyici olan unsur çalışma gücü kaybı oranıdır.
Bu düzenlemeler, engelli bireylerin çalışma hayatını sürdürebilirken aynı zamanda erken emeklilik hakkından yararlanabilmesini amaçlar.
ENGELLİ EMEKLİLİĞİN GELECEK GÜVENCESİ BOYUTU
Engelli bireyler için erken emeklilik, yalnızca bugünün değil geleceğin de planlanması anlamına gelir. Emeklilik sonrası dönemde maddi istikrarı korumak için sosyal güvenlik gelirinin yanında bireysel birikimler de önemlidir. Bu noktada Bireysel Emeklilik Sistemi, engelli çalışanlar için ek bir güvence sunar.
Düzenli katkı payları ve devlet katkısı avantajıyla birikimlerinizi artırmak, emeklilik döneminde ekonomik özgürlüğünüzü güçlendirebilir. Bugünden planlama yaparak hem SGK emeklilik haklarınızı hem de uzun vadeli tasarruflarınızı güvence altına almanız mümkündür.
ENGELLİ EMEKLİLİK ŞARTLARI HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
1. Engelliler kaç yaşında emekli olur?
Engelli emekliliğinde yaş şartı aranmaz. Sigortalılık süresi ve prim gün sayısı tamamlandığında, engellilik oranına göre emeklilik hakkı doğar. Buna göre 15, 16 veya 18 yıl çalışma şartını tamamlayan engelli sigortalılar, yaklaşık 33, 34 veya 38 yaşlarında dahi yaş beklemeden emekli olabilir.
2. Engelli bireyler emeklilik başvurusunu nasıl yapar?
Engelli bireyler, emeklilik başvurularını bağlı oldukları Sosyal Güvenlik Merkezi’ne (SGK) şahsen ya da e-Devlet üzerinden gerçekleştirebilir.
3. Engelli emekliliğinde sigortalılık süresi ne kadardır?
Engelli emeklilik süresi, engellilik oranına ve sigorta statüsüne göre değişir. Genel olarak 15 ila 18 yıl sigortalılık süresi tamamlandığında emeklilik hakkı kazanılır.
4. Engelli emekliliğinde güncel olarak hangi düzenlemeler uygulanıyor?
Günümüzde, 2025 yılı Ocak ayı itibarıyla yürürlüğe giren engelli emeklilik düzenlemeleri uygulanmaktadır.
5. Engelli emekliliğinde sigortalılık süresi ve prim şartı nasıldır?
Engellilik oranına bağlı olarak 15, 16 veya 18 yıl sigortalılık süresiyle emekli olunabilir. Bu süre içinde gerekli prim günlerinin eksiksiz yatırılmış olması da zorunludur.
6. Engelli emeklilik nedir?
Engelli emeklilik, çalışma gücünde belirli oranda kayıp bulunan sigortalılara, yaş şartı aranmaksızın daha erken emekli olma hakkı tanıyan bir sosyal güvenlik uygulamasıdır. Bu sistem, engelli bireylerin sağlık durumları nedeniyle uzun süre çalışmakta zorlanabileceği gerçeğine dayanır ve SGK tarafından belirlenen engelli emeklilik şartları kapsamında uygulanır.
7. Engelli emeklilik şartları 2025 yılında değişti mi?
Evet, 2025 itibarıyla engelli emeklilik şartları önemli ölçüde değişmiştir. Vergi indirimiyle emeklilik tamamen kaldırılmış, engellilik tespiti ve emeklilik değerlendirmesi yalnızca SGK Sağlık Kurulu yetkisine bırakılmıştır. Ayrıca 2008 öncesi ve sonrası sigorta ayrımı sona ermiştir.
8. Engelli emeklilik için minimum engel oranı kaçtır?
Engelli emeklilikten yararlanabilmek için çalışma gücü kaybı oranının en az %40 olması gerekir. Bu oran SGK Sağlık Kurulu tarafından verilen raporla tespit edilir ve erken emeklilik hakkının temel koşulunu oluşturur.
9. Engelli emeklilikte yaş şartı var mı?
Hayır, engelli emeklilikte yaş şartı aranmaz. Gerekli prim gün sayısı ve sigortalılık süresi tamamlandığında, engellilik oranına bağlı olarak yaşa bakılmaksızın emekli olunabilir.
10. Engelli emeklilik ile malulen emeklilik arasındaki fark nedir?
Engelli emeklilik, sigorta başlangıcından önce veya doğuştan engeli bulunan kişileri kapsarken; malulen emeklilik, çalışma hayatına başladıktan sonra en az %60 çalışma gücü kaybı yaşayan sigortalılar için geçerlidir. Bu iki emeklilik türünün prim ve rapor şartları farklıdır.
11. 2008 öncesi sigortalılar için ayrı bir engelli emeklilik şartı var mı?
Hayır, yeni düzenlemeyle birlikte 2008 öncesi ve sonrası sigortalılar arasındaki fark kaldırılmıştır. Tüm sigortalılar için SGK engelli emeklilik şartları aynı şekilde uygulanmaktadır.
12. Engelli emeklilik başvurusu nasıl yapılır?
Engelli emeklilik başvurusu e-Devlet üzerinden veya SGK il müdürlükleri aracılığıyla yapılabilir. Başvurunun değerlendirilmesi için SGK Sağlık Kurulu raporu esas alınır ve tüm süreç SGK tarafından yürütülür.
13. Engelli raporu nereden alınır?
Engelli emeklilik için kullanılacak rapor yalnızca SGK Sağlık Kurulu tarafından düzenlenir. Hastanelerden alınan raporlar doğrudan emeklilik hakkı doğurmaz, SGK tarafından değerlendirilerek kesinleştirilir.
14. Vergi indirimiyle emeklilik tamamen kalktı mı?
Evet, 15 Ocak 2025 itibarıyla vergi indirimiyle engelli emekliliği uygulaması tamamen kaldırılmıştır. Artık emeklilik hakkı yalnızca SGK’nın belirlediği çalışma gücü kaybı oranına göre tanınmaktadır.
15. 4A (SSK) kapsamında engelli emeklilik şartları nelerdir?
4A’lı çalışanlar, engellilik oranına göre belirlenen prim gününü ve sigotalılık süresini tamamladıklarında yaş şartı olmadan emekli olabilir. Örneğin %60 ve üzeri engeli olan bir sigortalı, 15 yıl ve 3700 prim günüyle emekliliğe hak kazanır.
16. 4B (Bağ-Kur) sigortalıları engelli emekliliğinden yararlanabilir mi?
Evet, Bağ-Kur’lu engelliler de engelli emeklilik hakkından yararlanabilir. Ancak Bağ-Kur’da prim gün sayısı daha yüksektir ve primlerin kesintisiz yatırılmış olması şarttır.
17. 4C (memur) statüsünde engelli emeklilik nasıl uygulanır?
Kamu görevlileri için engelli emeklilik uygulaması, büyük ölçüde malulen emeklilik hükümleriyle birlikte değerlendirilir. %60 ve üzeri çalışma gücü kaybı bulunan memurlar, gerekli prim şartını sağladıklarında yaş şartı olmadan emekli olabilir.
18. Engelli emeklilikte prim gün sayısı neye göre belirlenir?
Prim gün sayısı, engellilik oranına ve sigorta statüsüne göre belirlenir. Engel oranı yükseldikçe gerekli prim gün sayısı düşer, bu da erken emeklilik imkanını artırır.
19. Engelli emeklilik hakkı kazanıldıktan sonra çalışılabilir mi?
Engelli emeklilik sonrası çalışmak mümkündür, ancak çalışılan statüye göre emekli aylığında kesinti veya sosyal güvenlik destek primi uygulanabilir. Bu durum SGK mevzuatına göre değerlendirilir.
20. Engelli emeklilik başvurusu reddedilirse ne yapılabilir?
Başvurunun reddedilmesi halinde, SGK kararına karşı itiraz hakkı bulunur. Gerekli görülürse sağlık raporu yeniden değerlendirmeye alınabilir veya hukuki yollara başvurulabilir.
21. Engelli emeklilikte sağlık raporu sürekli mi olmalıdır?
Hayır, raporun sürekli olması şart değildir. Ancak SGK Sağlık Kurulu, rapor süresine ve hastalığın niteliğine göre kontrol muayenesi isteyebilir.
22. Engelli emeklilik maaşı nasıl hesaplanır?
Engelli emeklilik maaşı, ödenen prim gün sayısı, prime esas kazanç ve emeklilik türüne göre hesaplanır. Engel oranı maaş tutarını doğrudan değil, emekliliğe hak kazanma koşullarını etkiler.
23. Engelli emeklilik hakkı iptal edilebilir mi?
SGK tarafından yapılan kontrol muayenelerinde çalışma gücü kaybının ortadan kalktığı tespit edilirse, engelli emeklilik aylığı kesilebilir. Bu nedenle rapor değerlendirmeleri önemlidir.
24. Engelli emeklilikte en sık yapılan hatalar nelerdir?
En sık yapılan hatalar arasında eski vergi indirimi belgelerine güvenmek, SGK Sağlık Kurulu raporu almadan başvuru yapmak ve prim gün sayısını yanlış hesaplamak yer alır. Bu hatalar emeklilik sürecini uzatabilir.
25. Engelli emeklilikte doğru başvuru neden önemlidir?
Engelli emeklilik, geri dönüşü zor bir hak olduğu için başvurunun doğru zamanda ve doğru şartlarla yapılması büyük önem taşır. Güncel SGK engelli emeklilik şartlarına uygun hareket etmek, hak kaybı yaşanmaması açısından belirleyicidir.
MİMOZA HUKUK BÜROSU OLARAK HUKUKİ HİZMETLERİMİZ
Mimoza Hukuk Bürosu olarak, engelli emeklilik şartları ve malulen emeklilik süreçleri başta olmak üzere sosyal güvenlik hukuku alanında kapsamlı avukatlık hizmeti sunuyoruz. 2025 yılı itibarıyla değişen SGK engelli emeklilik mevzuatı kapsamında; çalışma gücü kaybı oranının doğru tespiti, SGK Sağlık Kurulu rapor sürecinin takibi, prim gün sayısı ve sigorta statüsüne göre emeklilik hakkının değerlendirilmesi, e-Devlet ve SGK başvurularının eksiksiz yapılması ile olası ret kararlarına karşı itiraz ve dava süreçlerini titizlikle yürütüyoruz. Amacımız, engelli bireylerin erken emeklilik haklarına doğru zamanda, doğru hukuki zeminde ve hak kaybı yaşamadan ulaşmalarını sağlamaktır.
İSTANBUL AVUKAT İLETİŞİM BİLGİLERİ
| BİLGİ | DETAY |
|---|---|
| İstanbul Avukatı | Fatma Türkan Kamış |
| Telefon | 0532 685 61 40 |
| Adres | AC MOMENT PLAZA / Soğanlık Yeni Mah. Baltacı Mehmet Paşa Sk. B Blok Kat:18 D No:152, Kartal / İstanbul |
| E-posta | mimozahukuk@gmail.com |
| Hizmet Alanları | Ceza, Boşanma, Kira, Gayrimenkul, İcra, Ticaret, Yabancılar, İş Hukuku |
| Avukata Sor Hattı | ➔ Tıklayın |
SONUÇ
2025 yılı itibarıyla yürürlüğe giren düzenlemeler, engelli emeklilik şartları açısından daha net, eşit ve denetlenebilir bir yapı oluşturmuştur. Vergi indirimiyle emekliliğin kaldırılması, tüm değerlendirme yetkisinin SGK Sağlık Kurulu’na devredilmesi ve 2008 öncesi–sonrası ayrımının sona ermesi, engelli emeklilik sisteminde yıllardır yaşanan karmaşayı büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır. Artık engelli emeklilik hakkı, çalışma gücü kaybı oranı, prim gün sayısı ve sigorta statüsü esas alınarak belirlenmekte; 4A, 4B ve 4C kapsamındaki sigortalılar için erken emeklilik süreci daha öngörülebilir hale gelmektedir. Bu değişiklikler, SGK engelli emeklilik şartları çerçevesinde hem başvuru sürecini sadeleştirmiş hem de uygulamada birlik sağlamıştır.
Yeni sistemin ortaya koyduğu en önemli sonuç, engelli çalışanların sosyal güvenlik haklarına daha bilinçli ve güvenli şekilde erişebilmesidir. Engelli emeklilik ile malulen emeklilik arasındaki farkların açıkça tanımlanması, hangi durumda hangi emeklilik türüne başvurulacağını netleştirerek hak kayıplarının önüne geçmektedir. Güncellenen sağlık değerlendirme kriterleri ve dijital başvuru imkânları sayesinde engelli bireyler, erken emeklilik haklarını daha etkin biçimde kullanabilmekte, emeklilik sonrasında ise gelir güvencesini planlayabilmektedir. Bu yönüyle 2025 sonrası engelli emeklilik sistemi, sosyal adalet ilkesini güçlendiren ve uzun vadeli ekonomik güvenliği destekleyen sürdürülebilir bir yapı sunmaktadır.
