

Kombi arızaları, kiracı ile ev sahibi arasındaki en yaygın uyuşmazlık konularından biridir. Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümleri uyarınca kombi, dairenin sabit tesisatı yani demirbaşı sayılır. Bu nedenle kombi tamiri veya değişimi genellikle ev sahibinin sorumluluğundadır. Ancak yıllık bakım yapılmaması, yanlış kullanım veya ihmal gibi durumlarda masraf kiracıya yüklenir. TBK m.301 ve m.317 maddeleri bu ayrımı net biçimde düzenler.
Kiracının, arıza durumunda öncelikle ev sahibine yazılı bildirimde bulunması ve makul bir süre tanıması gerekir. Eğer bu sürede tamirat yapılmazsa, kiracı kombiyi kendi imkanlarıyla tamir ettirip masrafı kira bedelinden düşebilir veya bedelin tahsili için icra takibi başlatabilir. Ancak bu işlemlerin yasal zeminde geçerli sayılabilmesi için fatura, servis formu, ihtarname ve diğer delillerin eksiksiz olması gerekir. Böylece TBK m.306 kapsamında “mahsuben tamir” hakkı güvenli biçimde kullanılabilir ve kiracı, olası tahliye veya dava riskinden korunur.
Kombi, hem kiracının kullanımına hem de ev sahibinin mülkiyetine bağlı bir eşyadır. Bu nedenle, “kim öder?” sorusunun yanıtı her zaman arıza sebebine göre değişir:
Doğru bakım, düzenli iletişim ve belgeli süreç, tarafların haklarını korur.
Kombi arızaları, kiracılar ve ev sahipleri arasında en sık tartışılan konulardan biridir. Kiracı, bozulduğunda masrafı kimin ödeyeceğini; ev sahibi ise sorumluluğun kendisinde olup olmadığını sorgular. Bu durumda Türk Borçlar Kanunu (TBK) hükümleri ve Yargıtay kararları belirleyici rol oynar.
Kirada oturmak, birçok ek gideri beraberinde getirir. Ancak Türk Borçlar Kanunu bazı durumlarda kiracının yaptığı masrafları kira bedelinden düşebilmesine olanak tanır. Bu hak, özellikle evde ortaya çıkan arızalar veya yapısal sorunlarda devreye girer.
Peki kiracılar hangi masrafları kira bedelinden indirebilir, hangi durumlarda bu hak geçerli olmaz? İşte detaylar…
Türk Borçlar Kanunu’nun 317. maddesi, kiracı ile ev sahibi arasındaki onarım ve bakım giderlerini “olağan kullanım” ve “demirbaş” kavramlarıyla ayırır.
Bu denge, kira ilişkilerinde hem hakkaniyeti hem de pratik adaleti sağlar.
Kombi arızası, kiracı-ev sahibi ilişkilerinde en çok tartışılan konulardan biridir. Kural nettir:
Yargıtay da aynı görüştedir: Düzenli bakım yapılmasına rağmen arıza çıkarsa ev sahibi sorumludur; bakım ihmali varsa kiracı.
Kiracının Sorumluluğundakiler (Küçük Onarım ve Bakım) |
Ev Sahibinin Sorumluluğundakiler (Demirbaş ve Ana Yapı) |
Ampul, priz, sigorta değişimi |
Kombi, klima, buzdolabı gibi demirbaşların arızası/değişimi |
Musluk contası, duş başlığı değişimi |
Su ve elektrik tesisatındaki büyük arızalar |
Kapı kolu, pencere kolu tamiri |
Çatı akması, duvar çatlakları |
Tıkanan lavabo borularının açılması |
Dış cephe onarımı, mantolama işleri |
Boya badana (evi aldığı gibi teslim etme kapsamında) |
Kapı ve pencere doğramalarının eskimesi veya değişimi |
Yorum: Bu tablo, hangi tamiratın kime ait olduğunu özetler. Küçük işler kiracıya, yapısal masraflar ev sahibine düşer.
Kiracı, ev sahibinin sorumluluğunda olan bir arıza (ayıp) fark ettiğinde aşağıdaki adımları izlemelidir:
Yorum: Bildirim yapılmadan tamir yaptırmak risklidir. Yazılı uyarı, kiracının elini güçlendirir ve ispat kolaylığı sağlar.
Kiracılar çoğu zaman depozito, emlak komisyonu, bakım veya tadilat gibi giderlerle karşılaşır. Ancak bazı durumlarda binadan kaynaklı sorunlar varsa, bu giderlerin sorumluluğu ev sahibine aittir. Örneğin:
Yorum: Binadan kaynaklı kusurlar, “ayıp” niteliğindedir ve TBK 304-306 kapsamında ev sahibinin sorumluluğundadır. Kiracının bu masrafları üstlenmesi gerekmez.
Kiracı eve taşındıktan sonra da bazı teknik sorunlarla karşılaşabilir. Örneğin:
Bu durumda kiracı:
Eğer ev sahibi sorumluluktan kaçarsa, kiracı yasal olarak mahkemeye başvurarak hakkını arayabilir.
Yorum: Kiracının elindeki en güçlü delil, tamir faturası ve yazılı bildirimdir. Bunlar olmadan “kiradan düşme” işlemi risklidir.
Kiracının bu konudaki hakkı Türk Borçlar Kanunu ile açıkça korunmaktadır:
Bu hükümler, kiracının ayıp nedeniyle yaptığı zorunlu giderleri kira bedelinden indirebilmesinin yasal temelini oluşturur.
Yorum: TBK 306, kiracının “mahsuben tamir” hakkını tanır. Ancak bunun kullanılabilmesi için önceden bildirim ve faturalandırma şarttır.
Her masraf kira bedelinden indirilemez. Kiracının şu durumlarda yaptığı harcamalar, kira bedelinden düşülemez:
Bu tür müdahaleler ev sahibinin iznine bağlıdır. Aksi halde, kiracı hem tazminat hem de tahliye riskiyle karşılaşabilir.
Yorum: TBK’ya göre kiracı, “izin alınmadan yapılan değişiklikler” nedeniyle zarardan sorumlu tutulabilir. Bu nedenle her işlem öncesinde yazılı onay şarttır.
TBK 301. maddeye göre kiraya veren, kiralanan konutu “kullanılabilir halde” teslim etmek ve sözleşme boyunca bu durumda tutmakla yükümlüdür. Bu kapsamda:
Yorum: Kombi, evin temel altyapı parçası olarak kabul edildiği için kiracıdan bu tür masrafların karşılanması beklenmez.
Kiracı, TBK 317. madde uyarınca olağan bakım ve temizlik giderlerinden sorumludur. Buna göre:
Yorum: Kiracının temel görevi, evi dikkatli kullanmak ve düzenli bakım yaptırmaktır. Aksi halde masraflar kendisine yansır.
Kiracı, kombide arıza olduğunda bunu hemen ev sahibine bildirmeli ve tamir için makul bir süre tanımalıdır. Eğer bildirim yapılmazsa:
Yorum: Yazılı bildirim, tarafları koruyan en önemli delildir. WhatsApp veya e-posta yoluyla bile yapılabilir.
Yorum: Yargıtay kararları, kusurun kimde olduğunu ve sürecin nasıl yönetileceğini açıkça ortaya koyar.
Eğer kiracı arızayı ev sahibine bildirip süre tanımasına rağmen sonuç alamazsa:
Yorum: Bu durum TBK’da “mahsuben tamir” olarak bilinir; keyfi uygulanmamalıdır.
Ev sahibi şu durumlarda masraflardan sorumludur:
Yorum: Arıza kiracının hatasından kaynaklanmıyorsa, tamir ya da değişim masrafını ev sahibi ödemek zorundadır.
Aşağıdaki hallerde kombi giderleri kiracıya aittir:
Yorum: Bu tür ihmaller “kullanım ayıbı” oluşturur ve sorumluluk tamamen kiracıya aittir.
Kombi çalışmaz hale gelmiş, tamiri mümkün değilse veya güvenlik riski oluşturuyorsa, kiracı ev sahibine bildirim yaparak değişim talep edebilir. Ev sahibi bu talebi karşılamazsa, kiracı sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir.
Yorum: Bu hak, TBK 305 kapsamında “kullanılamaz hale gelen taşınmaz” için tanınan önemli bir güvencedir.
Kira kontratında şu bilgiler yer almalıdır:
Fotoğraflı belgelemeler ileride doğabilecek uyuşmazlıkları önler.
Yorum: Sözleşmeye eklenecek bir “teslim tutanağı”, hem kiracının hem ev sahibinin elini güçlendirir.
1.Kombi bozulduğunda masrafı kim öder?
Kombi arızası, ev sahibinin sorumluluğunda olan bir demirbaş problemidir. Türk Borçlar Kanunu’na göre ev sahibi, kiralanan konutu kullanılabilir durumda tutmakla yükümlüdür. Eğer kombi düzenli bakıma rağmen bozulduysa, tamir veya değişim masrafını ev sahibi karşılamalıdır. Ancak arıza kiracının yanlış kullanımından veya bakım ihmali nedeniyle oluştuysa gider kiracıya aittir.
2.Kiracı kombi masrafını kiradan düşebilir mi?
Evet, TBK m.306 uyarınca kiracı, arızayı ev sahibine bildirdikten sonra makul süre verilmesine rağmen tamirat yapılmazsa masrafı kendi cebinden karşılayıp faturayla birlikte kira bedelinden düşebilir. Bu işlem için yazılı bildirim ve belge şarttır. Aksi halde kiracı haksız kira kesintisi yapmış sayılabilir ve tahliye riski doğabilir.
3. Kombi tamiri için ev sahibine nasıl bildirim yapılmalı?
Bildirim noter aracılığıyla yapılabileceği gibi e-posta veya WhatsApp yazışmalarıyla da ispatlanabilir. Yazılı ve tarihli bir ihtarname, kiracının elini güçlendirir. Bu bildirimin içinde arızanın türü, tespit tarihi ve verilen süre açıkça yazılmalıdır. Bildirim yapılmadan yapılan tamirlerde, giderin kiradan düşülmesi hukuken risklidir.
4.Yıllık kombi bakımı kime aittir?
Yıllık bakım gideri kiracıya aittir. TBK m.317 gereği kiracı, olağan bakım ve temizlik giderlerinden sorumludur. Filtre temizliği, basınç kontrolü, gaz kaçağı testi gibi rutin işlemler bu kapsamdadır. Ancak cihazın eskimesi veya üretim hatasından kaynaklı arızalar ev sahibinin sorumluluğundadır.
5.Kombi değişimi gerektiğinde ne yapılmalı?
Kombi tamirle düzelmiyor, ömrünü tamamlamışsa veya güvenlik riski oluşturuyorsa, kiracı ev sahibine yazılı olarak değişim talebinde bulunabilir. Ev sahibi bu talebi karşılamazsa kiracı TBK m.305’e göre sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir. Değişim masrafını kiracının karşılaması ancak kendi hatası varsa mümkündür.
6.Kiracı, ev sahibine haber vermeden kombiyi tamir ettirebilir mi?
Hayır, kural olarak kiracı, ev sahibine haber vermeden tamir yaptırmamalıdır. Sadece acil durumlarda (örneğin gaz kaçağı veya su basması gibi zaruret hâlleri) önceden izin alınmadan tamir yapılabilir. Ancak bu durumda bile kiracı faturayı saklamalı ve sonrasında yazılı bildirimle ev sahibine durumu iletmelidir.
7.Kombi bakımını yaptırmayan kiracının sorumluluğu nedir?
Kombi bakımını yaptırmamak, kiracının sözleşmeden doğan yükümlülüğünü ihlal etmesi anlamına gelir. Bu durumda cihazın arızalanması veya performans düşüklüğü yaşanırsa, masraf kiracıya yüklenir. Yargıtay kararları da yıllık bakım yapılmamasını kiracının kusuru saymaktadır.
8.Ev sahibi, kombi tamir ücretini ödemeyi reddederse ne yapılır?
Kiracı, ev sahibinin tamiri yapmadığını ispatlarsa, icra takibi veya alacak davası açabilir. Servis formları, faturalar ve yazılı bildirim bu süreçte en güçlü delillerdir. Kiracı ayrıca kira bedelinden mahsup etme yoluna da gidebilir, fakat bu yöntemde tahliye riski bulunduğundan dikkatli olunmalıdır.
9.Kombi masrafı nedeniyle kiracı kira ödemesini durdurabilir mi?
Hayır, kiracı kira ödemesini tamamen durduramaz. TBK’ya göre kiracı, yalnızca zorunlu tamir bedelini belgeli olarak kiradan düşebilir. Kiranın tamamını ödememek sözleşmeye aykırıdır ve tahliye sebebi olabilir. Bu nedenle kısmi mahsup yapılması daha güvenlidir.
10.Kombi masrafı için ev sahibine karşı dava açılabilir mi?
Evet, TBK m.306 uyarınca kiracı, ev sahibinin sorumluluğundaki arızalar için yaptığı harcamaları alacak davası olarak mahkemede talep edebilir. Bu davada masrafın zorunlu olduğu, arızanın kiracı kusurundan kaynaklanmadığı ve bildirim şartlarının yerine getirildiği ispatlanmalıdır.
11.Kombi masrafı icra takibiyle istenebilir mi?
Evet, kiracı elindeki belgelerle icra takibi başlatabilir. Takip, doğrudan kiraya verene yöneltilmelidir. İtiraz edilirse, dosya mahkemeye taşınır ve bilirkişi raporu alınabilir. Bu yöntem kira kesintisine göre daha güvenlidir çünkü tahliye riski yoktur.
12.İhtardan önce yapılan kombi tamirleri geçerli midir?
İhtardan önce yapılan masraflar kural olarak zayıf delil niteliğindedir. Ancak arıza acilse ve konutun kullanılmasını engelliyorsa, zorunlu gider sayılır ve iadesi istenebilir. Bu durumda kiracı aciliyetini servis raporları veya fotoğraflarla belgelemelidir.
13.Ev sahibi vekil aracılığıyla işlem yapıyorsa kime başvurulmalı?
Kiracı, takip veya bildirimleri doğrudan kiraya verene (asile) yapmalıdır. Vekile yapılacak tebligatlar, ancak vekâletname ibraz edilirse geçerli olur. Kira sözleşmesinde vekil imzası varsa, vekilin yetki sınırları dikkatle incelenmelidir.
14.Kiracı, kombi masrafını belgeleyemezse ne olur?
Belge olmadan yapılan harcamalar ispatlanamaz ve kiradan düşme hakkı geçersiz hale gelir. Servis formu, tamir faturası veya banka dekontu olmadan yapılan ödemeler, mahkemede delil olarak kabul edilmez. Bu nedenle her işlem mutlaka yazılı olmalıdır.
15.Kombi arızası nedeniyle kira indirimi istenebilir mi?
Evet, kiracı ev sahibine bildirip süre tanımasına rağmen tamirat yapılmazsa, TBK m.305 uyarınca kira bedelinde indirim talep edebilir. Arıza, konutun konforunu veya kullanımı doğrudan etkiliyorsa bu indirim hakkı geçerlidir. Ancak arızanın küçük veya geçici olması halinde indirim oranı düşük olur.
16.Ev sahibi kombiyi yenilemezse kiracı sözleşmeyi feshedebilir mi?
Evet, kombi kullanılamaz hale gelmiş ve ev sahibi buna rağmen değişim yapmıyorsa kiracı sözleşmeyi haklı nedenle feshedebilir. TBK’ya göre kiralanan, amacına uygun kullanılabilir durumda olmalıdır. Kombi olmadan yaşam alanı bu niteliğini kaybediyorsa, fesih geçerlidir.
17.Kiracı evden çıkarken kombi masrafını geri isteyebilir mi?
Eğer kiracı, ev sahibinin sorumluluğundaki arızayı kendi cebinden giderdiyse ve belgeleri varsa, bu bedelin iadesini talep edebilir. Ancak sözleşme bitmeden önce ev sahibine bu talep yazılı şekilde iletilmelidir.
Faturasız harcamalar iade kapsamında değerlendirilemez.
18.Ev sahibi, kiracının kombiyi yanlış kullandığını iddia ederse ne olur?
Ev sahibi, kiracının hatalı kullanım yaptığını ispatlamakla yükümlüdür. Servis raporunda arızanın kullanıcı hatasından kaynaklandığı belirtilmişse masraf kiracıya yüklenir. Ancak raporda üretim hatası veya ömrünü doldurma tespiti varsa, masraf ev sahibine aittir.
19.Kombi arızası nedeniyle ısınamayan kiracı ne yapabilir?
Kiracı, ev sahibine yazılı olarak durumu bildirip onarım talep etmelidir. Süre verilmesine rağmen ısınma sağlanmazsa kira indirimi, tamir masrafının iadesi veya sözleşme feshi gibi yasal yollar devreye girer.
Belgeli süreç izlemek kiracının en güçlü savunmasıdır.
20.Kombi arızası tekrar ederse kiracının hakkı nedir?
Eğer kombi sürekli arızalanıyor ve kalıcı çözüm sağlanamıyorsa, bu durum “ayıplı kiralanan” sayılır. Kiracı TBK m.306 kapsamında tamiratın sürekli tekrarlanması halinde kira bedelinde indirim isteyebilir, masrafı talep edebilir veya sözleşmeyi feshedebilir. Bu durumda servis kayıtları süreklilik göstergesi olarak delil niteliği taşır.
Kombi arızaları, kiracı ile ev sahibi arasındaki en hassas hukuki sorumluluk alanlarından biridir. Türk Borçlar Kanunu’nun 301, 306 ve 317. maddeleri, bu konuda tarafların görev ve haklarını net biçimde tanımlar. Kombi gibi demirbaş niteliğindeki unsurların tamiri, olağan kullanım sonucu bozulmuşsa ev sahibine; bakım eksikliği veya kullanıcı hatasından kaynaklanmışsa kiracıya aittir. Kiracının, arıza durumunda yazılı bildirim yaparak makul süre tanıması ve işlemleri belgeli yürütmesi, kira bedelinden mahsup veya icra takibiyle tahsil hakkını güvence altına alır.
Sonuç olarak, kombi giderleri ve onarım masrafları konusunda doğru hukuki adımlar atan kiracılar hem kira ilişkisini sağlıklı biçimde sürdürür hem de haksız tahliye riskinden korunur. Ev sahipleri açısından ise düzenli bakımın sağlanması, tesisat ve kombi arızalarının erken giderilmesi, olası uyuşmazlıkların önüne geçer. Kira sözleşmesinin ayrıntılı hazırlanması, noter ihtarlarının düzenlenmesi ve tüm tamirat süreçlerinin belgelendirilmesi, hem kiracı hem de ev sahibi için uzun vadeli hukuki güvence sağlar.
Kombi arızasının kimin sorumluluğunda olduğu arıza nedenine göre belirlenir:
Her iki tarafın da sorumluluklarını TBK’ya uygun yerine getirmesi, olası uyuşmazlıkları önleyecektir. Detaylı, belgeli kira sözleşmeleri hem ev sahibinin hem kiracının haklarını korur.
Kombi veya tesisat arızaları, kiracı-ev sahibi anlaşmazlıklarının başlıca nedenidir. Eğer hakkı olan onarımı yaptıramayan bir kiracıysanız veya haksız taleplerle karşılaşan bir ev sahibiyseniz, profesyonel hukuki destek almak en doğru adımdır. Avukat desteği, sürecin TBK hükümlerine uygun yürütülmesini sağlar ve ileride çıkabilecek dava risklerini azaltır.
Hangi yolu seçmelisiniz?