SOSYAL MEDYADA HAKARET SUÇU

Giriş

Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret içerikli paylaşımlar, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında suç teşkil etmekte ve ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalınmasına yol açmaktadır. “Instagram’da hakaret”, “Twitter üzerinden hakaret” ya da “Facebook yorumunda hakaret” gibi durumlar, mağdur açısından hem ceza hem de tazminat davası açılmasını mümkün kılar.

Sosyal medyada hakaret suçu, yalnızca yazılı ifadelerle sınırlı olmayıp görsel, sesli ya da video içeriklerle de işlenebilmektedir. Bu suçun oluşabilmesi için mağdurun şeref ve onurunu zedeleyici sözlerin kasıtlı şekilde kullanılması ve eylemin kamuya açık bir biçimde gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Özellikle çok sayıda takipçiye ulaşan gönderilerde “aleni hakaret” suçu oluşur ve cezada artış öngörülür. Delil niteliği taşıyan ekran görüntüsü, paylaşım linki ve tanık beyanları, sosyal medya hakaret davasının seyri açısından belirleyici unsurlardır.

Hakarete uğrayan kişi, sosyal medya paylaşımına ilişkin içerikleri belgeleyerek savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Şikâyet süresi, suçu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıldır. Bazı durumlarda ise ön ödeme sistemiyle ceza yargılaması başlamadan süreç sona erdirilebilir. Ancak kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan hakaretlerde ya da suçun aleniyet taşıması halinde bu imkân ortadan kalkar. Kısacası, sosyal medya üzerinden hakaret, artık basit bir internet tartışması değil; hem ceza hukuku hem de özel hukuk bakımından sonuç doğuran ciddi bir ihlaldir.

Hakaret Sayılan Sosyal Medya Paylaşımları

Hakaret suçu, sadece küfürle sınırlı olmayıp kişinin değerini zedeleyebilecek her türlü sözlü, yazılı veya görsel ifade ile de işlenebilir. Örneğin:

"Ahlaksız", "onursuz", "şerefsiz" gibi doğrudan kişiliğe saldırı içeren sözler,
Fiziksel özelliklere ilişkin alaycı ve aşağılayıcı yorumlar,
Görseller veya videolarla yapılan küçültücü paylaşımlar.

Bu tür içerikler, ilgili kişinin itibarını zedeleyebilir ve ceza davasına konu olabilir.

Hakaret Sayılmayan Sosyal Medya İfadeleri

Her kaba ifade, Türk Ceza Kanunu kapsamında hakaret olarak değerlendirilmez. Bir sözün hakaret suçu oluşturabilmesi için kişilik haklarına yönelik doğrudan ve somut bir saldırı içermesi gerekir. Örneğin; “yalancı”, “edepsiz” gibi kaba ama doğrudan tehdit içermeyen ifadeler çoğu zaman ceza kapsamına girmez.

Benzer şekilde, "defol", "sayfamdan git" , "defol git işine" gibi sözler de çoğunlukla hakaret olarak değil, kaba bir üslup olarak değerlendirilir.

Beddua ve Sitem Niteliğindeki Sözler

"Allah belanı versin", "hakkımı helal etmiyorum" gibi ifadeler, Yargıtay içtihatlarına göre doğrudan hakaret olarak kabul edilmez. Çünkü bu sözlerde kişiye yönelik somut bir fiil isnadı bulunmamaktadır. Bu nedenle genellikle cezai yaptırım doğurmaz.

Instagram, Twitter, Facebook Gibi Sosyal Medya Platformlarında Hakaret Suçu

Instagram, TikTok, Twitter (X), Facebook gibi sosyal mecralarda yapılan hakaret içerikli paylaşımlar da Türk Ceza Kanunu kapsamında suç teşkil eder. Özellikle çok sayıda kişiye ulaşan ve aleni nitelik taşıyan paylaşımlar, cezai yaptırımı artırabilir.

Sosyal Medyada Hakarete Uğranırsa Ne Yapmalı?

Hakarete uğrayan kişi;

İlgili paylaşımların ekran görüntüsünü ve URL’sini almalı,
Savcılığa suç duyurusunda bulunmalı,
Gerekirse sosyal medya platformuna şikâyet iletmelidir.

Silinen içerikler de, zamanında alınmış ekran görüntüleriyle delil olarak kullanılabilir.

Hakaret Suçunda Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı

Sosyal medyada hakaret suçu şikâyete bağlı bir suçtur. Mağdur, fiili öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde şikâyette bulunmalıdır. 2024 yılında yapılan değişiklikle, zamanaşımı süresi de 2 yıl olarak belirlenmiştir.

Yetkili Savcılık ve Yargılama Süreci

Genellikle mağdurun ikamet ettiği yer Cumhuriyet Başsavcılığı yetkilidir. Ancak failin tespiti açısından, failin yerleşim yerindeki savcılık da yetkili olabilir. BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) aracılığıyla IP sorgulaması yapılabilir.

Dava süresi delillerin gücüne ve mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişir, ancak genelde 1 ila 1,5 yıl arasında sonuçlanmaktadır.

Facebook, Instagram, Twitter vb. Mecralar Üzerinden Hakaretin Cezai Sonuçları

Sosyal Medyada yapılan hakaret içerikli yorumlar şu sonuçlara yol açabilir:

Adli para cezası,
HAGB (Hükmün açıklanmasının geri bırakılması),
Hapis cezası (aleni olması halinde artırımlı),
Manevi tazminat davası.

Silinen yorumlar da ekran görüntüsüyle ispatlanabilir.

Hakaretin Delil Olarak Sunulması

Ekran görüntüleri (tarih/saat görünür şekilde), paylaşım URL’leri, görsel ya da ses kayıtları delil olarak kullanılabilir. Gerekirse bilirkişi incelemesi de talep edilebilir.

Hakaret Suçunun Cezası

TCK 125’e göre:

3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir.
Aleni yapılmışsa ceza artırılır.
Kamu görevlisine yönelikse en az 1 yıl hapis cezası uygulanır.

Ön Ödeme ve Uzlaştırma Süreci

2024 itibarıyla bazı sosyal medya hakaret suçlarında ön ödeme imkânı tanınmakta, uzlaştırma ise bazı durumlarda kapsam dışı bırakılmıştır. Failin adli para cezasını 10 gün içinde ödemesi halinde dava açılmaz ve sabıka kaydı oluşmaz.

Ancak kamu görevlisine yönelik hakaret ya da aleni durumlarda bu imkânlar geçerli olmaz.

Yargıtay’ın Sosyal Medya Hakaret Suçuna Yaklaşımı

Yargıtay, sosyal medya üzerinden yapılan hakaret eylemlerinde özellikle paylaşımların kamuya açık olmasına ve mağdurun kişilik haklarının zedelenip zedelenmediğine odaklanmaktadır. Kararlarda, kullanılan ifadelerin ağırlığı, doğrudan hedef gösterme durumu ve aleniyet unsuru dikkate alınarak değerlendirme yapılmaktadır.

Örnek kararlar:

Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2018/10097 E.: “Seni sürüm sürüm süründüreceğim” ifadesi, mağdurun onurunu rencide edici bulunduğu için hakaret olarak kabul edilmiştir.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2019/11905 E.: Facebook’taki küçültücü yorumlar hakaret suçunun unsurlarını taşıdığı gerekçesiyle ceza konusu yapılmıştır.

Bu kararlar, sosyal medya paylaşımlarının içeriğinin yanı sıra ifade özgürlüğü sınırlarının da gözetilmesi gerektiğini göstermektedir.

Sosyal Medyada Hakaret Suçu ile Siber Zorbalık Arasındaki Fark

Sosyal medya hakaret suçu çoğu zaman tekil bir paylaşım üzerinden işlenirken, siber zorbalık daha çok tekrar eden ve sistematik olarak mağdura psikolojik baskı uygulayan bir süreçtir. Ancak bazı durumlarda siber zorbalık kapsamında işlenen fiiller, aynı zamanda hakaret suçunu da oluşturabilir. Bu nedenle her olay, bağlamı içinde ve faillerin davranış örüntüsü dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

Sosyal Medyada Hakaret Suçunda Adli Para Cezası Ne Kadardır?

Hakaret suçu, bazı durumlarda adli para cezasına çevrilmektedir. Türk Ceza Kanunu’na göre bir günlük adli para cezası 20 TL ile 100 TL arasında belirlenebilir. Örneğin 90 günlük bir ceza, failin maddi durumuna göre 1.800 TL ile 9.000 TL arasında olabilir. Ceza miktarı, hakaretin ağırlığına, failin ekonomik gücüne ve aleniyet durumuna göre artış gösterebilir.

Sosyal Medyada Hakaret Suçunda Ön Ödeme Mekanizması

Ön ödeme, adli sürecin başlamadan sonlandırılmasını sağlayan bir yoldur. Sosyal medya hakaretlerinde belirli şartların sağlanması halinde uygulanabilir. Süreç şu şekilde işler:

Cumhuriyet Savcılığı tarafından şüpheliye tebligatla ön ödeme teklifi sunulur.
Şüpheli 10 gün içinde belirtilen tutarı öderse dava açılmaz.
Bu ödeme sabıka kaydına işlenmez.
Ön ödeme sadece uzlaştırmaya tabi olmayan ve kamu görevlisine yönelik olmayan hakaretlerde uygulanabilir.

Ön ödeme kabul edilmediğinde veya süresi içinde ödeme yapılmadığında kamu davası açılır ve yargılama süreci başlar.

Hakaret Suçunun Tekrarlanması Halinde Ne Olur?

Türk Ceza Kanunu’nun 75/6. maddesine göre; ön ödeme uygulanan bir kişi, bu işlemden sonraki 5 yıl içinde aynı suçu tekrar işlerse, bir daha ön ödeme hakkından faydalanamaz. Bu durumda savcılık doğrudan dava açar. Ayrıca, 2024 sonrası yapılan yasal düzenlemeyle uzlaştırma kapsamı daraltıldığından, tekrar eden suçlarda uzlaştırma imkânı da tanınmayabilir.

Sosyal Medyada Karşılıklı Hakaret Durumunda Ne Yapılır?

TCK’nın 129/3. maddesi, karşılıklı hakaretlerde her iki tarafa da ön ödeme teklifi yapılabileceğini düzenlemektedir. Eğer taraflardan biri teklifi kabul edip ödeme yaparsa, onun hakkında dava açılmaz. Ancak ödeme yapmayan taraf için kamu davası açılabilir. Bu tür dosyalarda karşılıklı ifadelerin niteliği ve yoğunluğu belirleyici rol oynar.

Ön Ödeme Kabul Edilirse 5 Yıllık Süre Nasıl İşler?

Ön ödeme sonrası savcılık tarafından verilen KYOK (kovuşturmaya yer olmadığına dair karar) ya da mahkemece verilen düşme kararının kesinleşmesiyle birlikte 5 yıllık denetim süresi başlar. Bu süre içinde benzer bir suç tekrar işlendiğinde, artık ön ödeme veya HAGB gibi kolaylaştırıcı yollardan faydalanılamaz.

Sosyal Medyada Hakaret Suçu Hakkında Çok Sorulan Sorular

1. Sosyal medya üzerinden hakaret suçu nedir?
Sosyal medya üzerinden hakaret suçu, bir kişinin dijital platformlar aracılığıyla başka bir kişinin şeref, onur ve saygınlığına saldırı niteliğinde ifadelerde bulunmasıdır. Bu durum, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi uyarınca suç kabul edilir.

2. Sosyal medyada hakaret suçunun cezası nedir?
TCK 125’e göre, sosyal medya aracılığıyla hakaret eden kişi 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ya da adli para cezasıyla cezalandırılabilir. Hakaret aleni şekilde yapılmışsa ceza artırılır.

3. Instagram’da hakarete uğrarsam ne yapmalıyım?
Instagram’da hakarete uğrayan kişi, öncelikle ekran görüntüsü almalı, paylaşımın linkini kaydetmeli ve delillerle birlikte en geç 2 yıl içinde savcılığa başvurarak suç duyurusunda bulunmalıdır.

4. Twitter’da yapılan hakaret suç sayılır mı?
Evet, Twitter’da yapılan hakaret içerikli paylaşımlar da Türk Ceza Kanunu’na göre suç teşkil eder. Özellikle aleni ve doğrudan kişiyi hedef alan ifadeler cezai yaptırıma tabidir.

5. Facebook'ta yorumla hakaret edilirse ne yapılmalı?
Facebook üzerinden yapılan hakaret içerikli yorumlar ekran görüntüsü alınarak, zaman ve içerik bilgileriyle birlikte savcılığa suç duyurusu yapılmak suretiyle adli sürece taşınabilir.

6. TikTok'ta video ile hakaret edilmesi suç mudur?
Evet. Görsel, işitsel ya da yazılı olarak TikTok gibi platformlarda yapılan onur kırıcı paylaşımlar da hakaret suçunu oluşturur.

7. DM (özel mesaj) yoluyla hakaret edilirse ceza uygulanır mı?
Özel mesaj yoluyla yapılan hakaretlerde aleniyet unsuru olmasa da kişilik hakları ihlal edildiği için cezai sorumluluk doğar ve şikayet halinde yargılama başlatılır.

8. Sosyal medyada hakaret ettiğim iddia ediliyor, ne yapmalıyım?
Bu durumda, ifade vermeden önce bir avukata danışmanız, hakkınızdaki iddiaları değerlendirdikten sonra hukuki savunma hazırlamanız gerekir. Suç unsuru içermeyen eleştiriler için cezai sorumluluk doğmayabilir.

9. Hakaret içeren paylaşımı sildim, yine de dava açılır mı?
Evet. Paylaşım silinse dahi ekran görüntüsü veya diğer dijital kayıtlarla içerik tespit edilebiliyorsa dava açılabilir ve cezai sorumluluk devam eder.

10. Sosyal medyada hakaret suçunda delil nasıl toplanır?
Delil olarak ekran görüntüleri (tarih ve kullanıcı bilgisi görünür şekilde), paylaşım URL’si ve tanık beyanları kullanılabilir. Gerekirse bilirkişi incelemesi de talep edilebilir.

11. Sosyal medya hakaretinde ön ödeme nedir?
Ön ödeme, şüphelinin adli para cezasını dava açılmadan ödeyerek ceza almadan dosyanın kapatılmasını sağlayan bir mekanizmadır. Uygulama sadece belirli durumlarda geçerlidir.

12. Ön ödeme yaptıktan sonra sabıka kaydı oluşur mu?
Hayır. Ön ödeme yapıldığında dosya kapanır ve bu durum kişinin adli siciline işlenmez. Ceza alındığı sayılmaz.

13. Hakaret kamu görevlisine yapılırsa ceza farklı mı olur?
Evet. Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret edilirse cezanın alt sınırı 1 yıl hapis olarak uygulanır ve ön ödeme ya da uzlaştırma hükümleri genellikle uygulanmaz.

14. Aleni hakaret nedir?
Aleni hakaret, çok sayıda kişinin görebileceği bir ortamda yapılan hakarettir. Sosyal medya gibi açık platformlarda yapılan hakaretler aleni kabul edilir ve cezada artırıma neden olur.

15. Sosyal medya paylaşımı aleni sayılır mı?
Evet. Profilin açık olması, çok sayıda kişiye ulaşması veya yorumların herkese açık şekilde paylaşılması aleniyet şartını oluşturur.

16. Hakaret suçunda uzlaştırma olur mu?
2024 sonrası düzenlemelere göre bazı hakaret suçları artık uzlaştırmaya tabi değildir. Ancak bazı hafif nitelikli hakaretlerde uzlaştırma yine de uygulanabilir. Kararı savcılık verir.

17. Hakarete uğrayan tazminat davası açabilir mi?
Evet. Ceza davasından bağımsız olarak mağdur, manevi tazminat davası açarak kişilik haklarına verilen zararın telafisini talep edebilir.

18. Sosyal medya hakaret davası ne kadar sürer?
Davanın süresi delillerin niteliğine ve mahkemenin iş yüküne göre değişmekle birlikte genellikle 1 yıl ila 1,5 yıl arasında sonuçlanır.

19. Hakaret içerikli paylaşımı ben değil başkası yaptı ama ben paylaştım, suç mu?
Evet. Başkasına ait hakaret içeriklerini yaymak da suçtur ve paylaşan kişi de cezai sorumluluk altına girer.

20. Hakaret suçu için zamanaşımı süresi ne kadardır?
Mağdurun suçu öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde şikâyet hakkını kullanması gerekir. Aksi takdirde dava hakkı düşer.

21. Şikâyet süresi geçerse dava açılabilir mi?
Hayır. 2 yıllık yasal süre dolduysa, şikâyet yapılsa dahi savcılık dosyayı işleme koymaz.

22. Paylaşımda ismim geçmiyor ama bana yönelik olduğunu düşünüyorum, dava açabilir miyim?
Eğer paylaşımın açıkça sizi hedef aldığı somut delillerle ispatlanabiliyorsa dava açma hakkınız vardır.

23. Sosyal medyada beddua etmek hakaret midir?
Genellikle hayır. “Allah belanı versin” gibi beddua ifadeleri kişisel isnat içermediği sürece Yargıtay tarafından hakaret suçu kapsamında değerlendirilmemektedir.

24. Şaka yollu yazılan sözler hakaret sayılır mı?
Şaka amacıyla yazılmış olsa dahi, eğer ifade kişinin onurunu zedeleyecek nitelikteyse hakaret sayılabilir. Mahkemeler içeriği ve bağlamı dikkate alır.

25. Paylaşımı silip özür dilersem dava açılmaz mı?
Özür dilemek ve paylaşımı silmek iyi niyet göstergesidir ancak bu, dava açılmasını engellemez. Savcılık soruşturmayı sürdürebilir.

26. Sosyal medyada hakaret suçu çocuklar için de geçerli midir?
12 yaşını doldurmuş çocuklar Türk Ceza Kanunu’na göre sınırlı sorumlulukla yargılanabilir. 15 yaşından itibaren tam ceza sorumluluğu uygulanabilir.

27. Paylaşım başka bir ülkeden yapılmışsa Türkiye'de dava açılabilir mi?
Evet. Mağdur Türkiye’de yaşıyorsa ve kişilik hakları burada ihlal edildiyse Türk yargı mercileri yetkilidir.

28. Hakaret suçu için avukat tutmak zorunlu mu?
Avukat tutmak zorunlu değildir ancak süreç karmaşık olabileceğinden hukuki destek almak davanın seyri açısından faydalı olabilir.

29. Sosyal medyada karşılıklı hakaret olursa ne olur?
Karşılıklı hakaret durumunda her iki tarafa da ön ödeme teklifi yapılabilir. Kabul etmeyen taraf için dava açılır.

30. Aynı suç tekrar edilirse ne olur?
Beş yıl içinde aynı suç tekrar işlenirse fail hakkında bir daha ön ödeme uygulanmaz. Bu durumda doğrudan kamu davası açılır ve cezai süreç işletilir.

31. Sosyal medya hakaret suçunda ceza ne kadar?
3 aydan 2 yıla kadar hapis ya da adli para cezası verilebilir. Aleni işlenmişse cezada artırım uygulanır.

32. Instagram’da hakarete uğradım, ne yapmalıyım?
Delilleri (ekran görüntüsü, URL) toplayarak en geç 2 yıl içinde savcılığa başvurmalısınız.

33. DM üzerinden hakaret suçu sayılır mı?
Evet, aleniyet olmasa da kişilik haklarına saldırı varsa suç teşkil eder.

34. İçerikler silinirse dava düşer mi?
Hayır. Ekran görüntüsü gibi delillerle içerik silinmiş olsa bile yargılama devam edebilir.

35. Ön ödeme yapılırsa dava açılır mı?
Hayır. Ön ödeme süresi içinde ödeme yapılırsa dava açılmaz.

36. Ön ödeme süresi nedir?
Savcılık tebligatından itibaren 10 gündür.

37. Ön ödeme yapılan dosyada sabıka kaydı oluşur mu?
Hayır. Ön ödeme ile sonuçlanan dosyalar adli sicile işlenmez.

38. Ön ödeme hangi durumlarda uygulanmaz?
Kamu görevlisine yapılan hakaretlerde veya uzlaşma kapsamındaki suçlarda uygulanmaz.

Sonuç

Sosyal medya, bireylerin fikirlerini ifade ettiği, haberleştiği ve toplumla etkileşim kurduğu güçlü bir araçtır. Ancak bu dijital alan, kişilik haklarının ihlali gibi ciddi sonuçlar doğurabilecek fiillere de zemin hazırlamaktadır. Özellikle sosyal medya üzerinden hakaret suçu, bireylerin onur ve saygınlığına yönelik tehdit oluşturan davranışlar nedeniyle Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında cezai yaptırımlara tabidir. Instagram, Facebook, Twitter, TikTok gibi platformlarda yapılan aleni paylaşımlar, bu suçun oluşması açısından en çok rastlanan durumlardandır.

Hakaret suçunun dijital mecrada işlenmesi halinde, delil niteliği taşıyan ekran görüntüsü, mesaj içerikleri ve URL gibi dijital izler kritik rol oynar. Aleni şekilde yapılan hakaretler, suça ek nitelik kazandırır ve ceza artırımıyla sonuçlanabilir. Bu tür durumlarda savcılığa yapılacak suç duyurusu, mağdurun adalet arayışında ilk adımı oluşturur. Şikâyet süresinin 2 yıl ile sınırlı olduğu göz önüne alındığında, zamanında başvuru büyük önem taşır. Ayrıca bazı durumlarda ön ödeme ya da uzlaşma gibi alternatif çözüm yolları da devreye girer.

Özetle, sosyal medya üzerinden hakaret suçu, artık sıradan bir dijital tartışma değil; hapis cezasından tazminat davalarına kadar uzanabilen ciddi bir hukuki süreçtir. Bu nedenle hem bireylerin iletişim diline dikkat etmesi hem de mağdurların haklarını bilinçli şekilde kullanması büyük önem taşır. Sosyal medya hakaret davalarında, TCK 125’e göre yürütülen yargılamalarda bilinçli adımlar atmak, hem hukuki korunmayı hem de toplumsal dijital saygıyı güçlendirecektir.

Sosyal Medyada Hakaret Suçlamasıyla Karşılaşırsanız Ne Yapmalısınız?

Suç isnadıyla karşı karşıya kalan kişiler, öncelikle paylaşımlarında kişisel haklara doğrudan saldırı içerip içermediğini değerlendirmelidir. Aşağıda örnek bir savunma dilekçesi yer almaktadır:

Savcılığa Sunulacak Örnek Savunma Dilekçesi

T.C. …………… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA
(Soruşturma No: 2025/……)

ŞÜPHELİ:
Adı Soyadı – T.C. Kimlik No – Adres

MÜŞTEKİ:
Adı Soyadı – Adres

KONU:
Sosyal medya üzerinden hakaret suçuna dair savunma dilekçesidir.

AÇIKLAMALAR:

Olay, taraflar arasında yaşanan uyuşmazlık nedeniyle kamuya açık bir sosyal medya paylaşımında kullanılan genel ifadelerden ibarettir.
Paylaşımda müştekinin adı geçmemekte, herhangi bir küçük düşürücü söz yer almamaktadır.
İfade özgürlüğü kapsamında değerlendirilen bu sözler, suç unsuru içermemektedir.
Müvekkilim paylaşımı silmiş, özür dilemiş ve pişmanlık göstermiştir.

SONUÇ VE TALEP:
Müvekkilim hakkında yürütülen soruşturmanın kovuşturmaya yer olmadığına dair karar ile sonuçlandırılmasını arz ederim.
Tarih – İmza

Şüpheli Müdafii