NOTERDEN İSTİFA EDİNCE İHBAR SÜRELERİ - İHBAR TAZMİNATI HAKKI
Noterden Yapılan İstifada İhbar Süresi ve Tazminat Yükümlülüğü
İş hayatında sıkça karşılaşılan istifa süreçlerinde, işçinin noterden yaptığı fesih bildirimi hem resmi hem de geçerli bir yöntem olarak kabul edilir. Ancak bu yöntem kullanılsa bile, ihbar süresi yükümlülüğü ortadan kalkmaz. Belirsiz süreli iş sözleşmesini feshetmek isteyen işçi, İş Kanunu’nda belirtilen ihbar süresi boyunca çalışmaya devam etmekle yükümlüdür. Aksi takdirde, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Bu nedenle noter kanalıyla yapılan istifalarda da ihbar süresine dikkat edilmesi, işten ayrılış sürecinin hukuka uygun şekilde yürütülmesi açısından büyük önem taşır.
Noterden istifa bildirimi yaparken, işçinin haklı nedenle fesih hakkı bulunup bulunmadığı mutlaka değerlendirilmelidir. Örneğin işçiye maaş ödenmemesi, işyerinde mobbing uygulanması veya sağlık açısından çalışmanın mümkün olmaması gibi durumlarda işçi, noter aracılığıyla ihbar süresi beklemeksizin sözleşmesini sona erdirebilir ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulabilir. Ancak gerekçe haklı değilse, ihbar süresine uymadan yapılan istifa hem tazminat ödemesine yol açar hem de işçinin ileride dava açma haklarını zayıflatabilir.
İhbar Tazminatı Nedir ve Hangi Durumlarda Gündeme Gelir?
İşçi ile işveren arasındaki belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshedilmesinden önce, taraflardan biri diğer tarafa belirli bir süre önceden bilgi vermekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uyulmadığında, ihbar tazminatı gündeme gelir ve karşı tarafa bir ödeme yapılması gerekir.
İhbar Süresi Ne Kadardır?
Belirsiz süreli bir iş sözleşmesi, işveren ya da işçi tarafından tek taraflı bir irade beyanıyla sonlandırılabilir. Ancak bu fesih işlemi hemen değil, belirli bir sürenin sonunda geçerli olur. Bu sürelere “ihbar süresi” denir ve amacı taraflara işten ayrılmadan önce hazırlık yapma imkânı tanımaktır.
İş Kanunu’na göre belirlenen asgari ihbar süreleri şöyledir:
-
İşyerinde çalışması 6 aydan az süren işçi için, 2 hafta
-
6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışmış işçi için, 4 hafta
-
1,5 yıl ile 3 yıl arasında çalışan işçi için, 6 hafta
-
3 yıldan uzun süreyle çalışan işçi için, 8 hafta
Bu süreler taraflarca artırılabilir. Ayrıca işveren, dilerse ihbar süresine tekabül eden ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi derhal sona erdirebilir.
Noterden İstifa Edince İhbar Süresi
Noter aracılığıyla yapılan istifa bildirimleri, yazılı fesih bildirimi hükmündedir ve geçerlidir. Ancak noter kanalıyla istifa edilmesi, işçinin ihbar süresine uymama hakkı doğurmaz. Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan bir işçi, istifa ederken İş Kanunu’nda belirlenen ihbar sürelerine riayet etmekle yükümlüdür. Bu süre içinde çalışmaya devam etmeyen işçi, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
İhbar süresine uymadan noter kanalıyla istifa eden işçi, işvereni önceden bilgilendirmediği için, çalışması gereken sürenin ücretini tazminat olarak ödemekle yükümlü tutulabilir. Ancak istifa gerekçesi haklı bir nedene dayanıyorsa (örneğin mobbing, ücretin ödenmemesi, sağlık sorunları), bu durumda ihbar süresine uyma zorunluluğu ortadan kalkar ve işçi tazminat ödemez. Bu nedenle noter yoluyla istifa edilmeden önce istifa gerekçesinin niteliği dikkatle değerlendirilmelidir.
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar süresine uyulmadan yapılan fesihlerde, sözleşmeyi sona erdiren taraf, karşı tarafa bu sürenin karşılığı olan ücret kadar ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Örneğin 3 yılın üzerinde çalışan bir işçi, işveren tarafından haber verilmeden işten çıkarılırsa, 8 haftalık maaşı kadar ihbar tazminatına hak kazanır.
İhbar Süresi İçinde Çalışma Zorunluluğu Var mıdır?
İhbar süresi boyunca iş sözleşmesi hâlâ geçerlidir. Bu nedenle işçi çalışmaya devam etmek, işveren ise işçiye görev vermeye devam etmek zorundadır. Eğer bu süre dolmadan işten çıkış yapılırsa, fesheden taraf ihbar tazminatını öder.
İşçiye ayrıca bu süre zarfında yeni bir iş bulabilmesi için günlük en az 2 saatlik iş arama izni verilmelidir. Eğer işçi bu izinde çalıştırılırsa, o süreye ilişkin ücret %100 zamlı olarak ödenir.
İş Arama İzni ve Haklar
İhbar süresi içinde işveren, işçiye iş arama izni vermekle yükümlüdür. Bu izin günde en az 2 saat olmalı ve iş saatleri içinde ücret kesintisi yapılmadan kullandırılmalıdır. İşçi isterse bu izinleri birleştirip toplu olarak kullanabilir; ancak toplu kullanım durumunda işten ayrılmadan önceki günlerde kullanılmak üzere işverene bildirim yapılmalıdır.
İşveren, iş arama iznini eksik kullandırırsa ya da hiç kullandırmazsa, bu süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. Ayrıca bu sürede çalıştırılırsa, hem normal maaşı hem de çalışılan saatlerin karşılığı %100 zamlı ücret ödenmelidir.
İhbar Tazminatının Ödenmeyeceği Haller
Her durumda ihbar tazminatı ödenmesi gerekmez. Aşağıda belirtilen bazı özel durumlarda taraflar ihbar süresine uymadan sözleşmeyi sonlandırabilir:
-
Belirli Süreli İş Sözleşmeleri:
Sadece belirsiz süreli iş sözleşmeleri için ihbar yükümlülüğü geçerlidir. Belirli süreli sözleşmelerde ihbar süresi ya da tazminatı söz konusu değildir. -
İşçinin Haklı Nedenle Derhal Feshi (İK m.24):
İşçi, işverenin onur kırıcı davranışları gibi haklı sebeplerle bildirim süresini beklemeden sözleşmeyi feshedebilir. Örneğin işverenin işçinin ya da ailesinin şerefine hakaret etmesi, işçiye derhal fesih hakkı tanır. -
İşverenin Haklı Nedenle Derhal Feshi (İK m.25):
İşveren de işçinin hırsızlık yapması veya işyerindeki düzeni ağır biçimde ihlal etmesi gibi nedenlerle, ihbar süresini beklemeden iş sözleşmesini sonlandırabilir. Bu durumda ihbar tazminatı ödenmez.
İhbar Tazminatı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
1. Noterden istifa etmek yasal mı?
Evet, noter aracılığıyla yapılan istifa bildirimi yasaldır ve geçerliliği tamdır. İş Kanunu kapsamında işçinin istifa iradesini noter vasıtasıyla bildirmesi, yazılı bildirim şartını yerine getirir ve taraflar arasında ihtilaf doğmasını önler.
2. Noterden yapılan istifada ihbar süresi geçerli midir?
Evet, noter yoluyla yapılan istifa bildiriminde de ihbar süresi geçerlidir. İşçi, belirsiz süreli sözleşmesini feshederken İş Kanunu’nda belirtilen ihbar sürelerine uymak zorundadır. Aksi halde işverene ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olur.
3. İhbar süresine uymadan istifa edersem ne olur?
İşçi, ihbar süresine uymadan istifa ederse, çalışması gereken sürenin ücretini işverene tazminat olarak ödemek zorundadır. Bu durumda işveren, ihbar tazminatı için yasal yollara başvurabilir.
4. İstifa ederken noter zorunlu mu?
Hayır, noter aracılığıyla istifa etmek zorunlu değildir. Ancak resmi ve ispatlanabilir bir yol olduğu için tercih edilmesi, ileride çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların önüne geçer.
5. Noterden istifa bildirimi gönderirsem ne zaman geçerli olur?
Noter aracılığıyla yapılan istifa, işverene tebliğ edildiği tarihte geçerli olur. Bu tarihten itibaren ihbar süresi başlar ve işçinin çalışması beklenir.
6. Noter istifasında işverenin kabulü gerekir mi?
Hayır, istifanın geçerli olması için işverenin kabulü gerekmez. Noter bildirimi tek taraflı bir irade beyanıdır ve işverene ulaşmasıyla birlikte hukuken sonuç doğurur.
7. İhbar süresine uymadan işten ayrılabilir miyim?
Sadece haklı bir neden varsa ihbar süresine uymadan işten ayrılabilirsiniz. Aksi halde işverene ihbar tazminatı ödenmesi gerekir.
8. Noterden istifa eden işçinin tazminat hakkı var mı?
Kendi isteğiyle istifa eden işçi, kıdem tazminatına genellikle hak kazanamaz. Ancak istifa, haklı nedene dayanıyorsa ve kanıtlanabiliyorsa, kıdem tazminatı talep edilebilir.
9. İşveren noter istifasını kabul etmezse ne olur?
İşverenin noter istifasını kabul etmemesi bir anlam ifade etmez. Çünkü bu bildirim, tebliğ tarihi itibarıyla geçerli olup hukuki sonuç doğurur.
10. İhbar tazminatını işveren nasıl talep eder?
İşveren, işçinin ihbar süresine uymadan ayrıldığını ispat ederek iş mahkemesinde ihbar tazminatı davası açabilir ya da bu talebiyle birlikte arabuluculuğa başvurabilir.
11. İşçi noter istifasında gerekçe belirtmek zorunda mı?
Hayır, işçi istifa bildirimi yaparken gerekçe belirtmek zorunda değildir. Ancak haklı nedene dayanıyorsa, bu gerekçeyi yazılı şekilde belirtmesi tazminat haklarını koruyabilir.
12. Noter istifasında istifa tarihi nasıl belirlenir?
İstifa tarihi, işverenin noter tebligatını aldığı gün olarak kabul edilir. İhbar süresi de bu tarihten itibaren işlemeye başlar.
13. Haklı nedenle istifa edersem ihbar süresi geçerli olur mu?
Hayır, haklı nedenle yapılan istifalarda ihbar süresine uyma zorunluluğu bulunmaz. Ancak haklı nedenin açık şekilde belirtilmesi ve ispatlanabilir olması önemlidir.
14. Noter masrafını kim öder?
Noter aracılığıyla yapılan istifa bildiriminin tüm masrafları işçi tarafından karşılanır. Bu masraflar, belgenin sayfa sayısı ve tebliğ edilecek yerin uzaklığına göre değişebilir.
15. Noterden istifa ettikten sonra çalışmaya devam etmek zorunda mıyım?
Eğer istifa haklı nedene dayanmıyorsa, ihbar süresi boyunca çalışmaya devam etmek gerekir. Bu süre içinde işe gitmemek işverene ihbar tazminatı talep hakkı doğurur.
16. Noter istifası sonrası işveren işçiyi çıkarabilir mi?
İşveren, noter istifasını aldıktan sonra ihbar süresi bitmeden işçiyi işten çıkarırsa, ihbar süresinin geri kalan kısmının ücretini peşin ödemek zorundadır.
17. Noter istifası sonrası işçi işe gitmezse ne olur?
İşçi ihbar süresini beklemeden işten ayrılırsa, işveren bu süreye karşılık gelen ihbar tazminatını talep edebilir. Ayrıca devamsızlık nedeniyle tutanak tutulabilir.
18. Noterden istifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi?
Hayır, istifa eden işçi, kendi isteğiyle işten ayrıldığı için işsizlik maaşı alma hakkını kaybeder. Ancak haklı nedenle yapılan fesihlerde istisnalar olabilir.
19. Noter istifasında hangi bilgiler yer almalı?
İstifa dilekçesinde işçinin adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, işveren bilgileri, çalışılan pozisyon, işyerinin adresi ve fesih tarihi yer almalıdır.
20. İhbar süresi boyunca iş arama izni alınabilir mi?
Evet, ihbar süresi içinde işçi günlük en az iki saat iş arama izni kullanabilir. İşveren bu izni vermekle yükümlüdür; aksi halde işçiye ücret ödemek zorundadır.
21. Noter istifası sonrası işyeri feshi kabul etmese işlem geçerli olur mu?
İşveren istifayı reddetse bile noter kanalıyla yapılan istifa bildirimi tek taraflı bir irade beyanı olduğundan geçerlidir. İşverenin rızasına gerek yoktur.
22. Haklı neden varsa noter istifası gerekmez mi?
Haklı neden varsa noter şart değildir. Ancak yine de noter kanalıyla yapılan fesih, yazılı delil teşkil edeceği için ispat açısından önemlidir.
23. Noter istifasında işe gelmeye devam etmezsem tazminat öder miyim?
Evet, ihbar süresi içinde çalışmazsanız, bu sürenin karşılığı olan ihbar tazminatını işverene ödemek zorunda kalırsınız.
24. Noter istifası sonrası işçi başka bir işe başlayabilir mi?
İhbar süresi içinde çalışmak zorunda olan işçi, bu sürede başka bir işe başlamamalıdır. Aksi takdirde hem mevcut işyerindeki haklarını kaybedebilir hem de ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
25. Noter istifasıyla birlikte yıllık izin kullanılabilir mi?
İşveren kabul ederse, ihbar süresi içinde yıllık izin kullanılabilir. Ancak bu süreyi yıllık izinle geçirmek, işçinin iş görme borcunu yerine getirdiği anlamına gelmez.
26. Noter istifasıyla kıdem tazminatı alınabilir mi?
İstifa eden işçi kural olarak kıdem tazminatı alamaz. Ancak istifa, evlilik, askerlik ya da sağlık gibi haklı nedenlere dayanıyorsa kıdem tazminatı ödenebilir.
27. İhbar tazminatı ne kadar sürede talep edilebilir?
İşverenin, ihbar tazminatı talebi için 5 yıllık zaman aşımı süresi bulunur. Bu süre, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
28. Noterden istifa eden işçi SGK çıkışı ne zaman yapılır?
SGK çıkışı, işveren tarafından istifanın geçerli olduğu tarihten itibaren yapılmalıdır. Bu tarih genellikle ihbar süresi sonudur.
29. Noter istifası iptal edilebilir mi?
Noter istifası, işverene ulaşmadan önce iptal edilebilir. Ancak işverene tebliğ edildikten sonra iptali yalnızca karşılıklı anlaşma ile mümkündür.
30. Noter istifası sonrası haklı nedenle dava açılabilir mi?
İşçi, noter aracılığıyla istifa etmiş olsa bile, istifasının haklı nedene dayandığını sonradan ispat edebilirse kıdem tazminatı ve diğer hakları için dava açabilir.
Sonuç: Noter Yoluyla İstifa ve İhbar Tazminatı Sürecinde Hak Kayıplarını Önleyin
İşçinin noterden istifa etmesi, hukuken geçerli bir fesih yöntemi olsa da, bu süreçte ihbar süresi ve ihbar tazminatı gibi kritik unsurlar göz ardı edilmemelidir. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin sona erdirilmesinde, işçinin haklı bir neden olmaksızın ihbar süresine uymadan işten ayrılması, işverene tazminat ödeme yükümlülüğü doğurabilir. Bu nedenle noter aracılığıyla yapılan istifalarda bile, İş Kanunu’nda belirtilen yasal prosedürlere dikkat edilmesi büyük önem taşır.
Ayrıca işçinin istifa gerekçesinin haklı nedene dayanıp dayanmadığı, kıdem tazminatı ve diğer hakların elde edilip edilemeyeceği konusunda belirleyici olacaktır. Noter bildirimi resmi bir yol olsa da, her istifanın arkasında yatan nedenin hukuken geçerli olması gerekir. Bu süreçte, hak kaybı yaşamamak için ihbar süresi, iş arama izni ve tazminat koşulları dikkatle incelenmeli; gerektiğinde profesyonel bir hukuk danışmanından destek alınmalıdır.
