- 03 / June 2024
ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMA CEZASI
Ülkemizde sürücü ehliyeti sahibi bireyler, istedikleri şekilde bir yerden bir yere araçlarıyla seyahat etme özgürlüğüne sahiptirler. Ancak bu seyahat özgürlüğünün bazı nedenlerle kısıtlanması gerekli görülmüştür. Zira, kendisi ya da başkalarının hayatını riske sokacak şekilde alkollü araç kullanmak kanunen yasaktır. Karayollarında uyuşturucu veya uyarıcı etkisi altındayken yahut belirli bir sınırın üzerinde alkollü olarak araç kullanmak yasaktır.
Hukuk sistemimiz, belirli bir promilin üzerinde alkollü olduğu hallerde araç kullanan sürücülere iki farklı ceza öngörmektedir. Bunlardan birisi idari para cezası, diğeri ise TCK’nın 179. maddesindeki cezai müeyyidedir.
Kişilerin ne kadar alkollü olduklarını belirlemeye yarayan araçlardan birisi alkolmetredir. Promil seviyesini ölçen bu alet trafik polisleri tarafından kullanılmaktadır. Bu alete üflemeyen sürücüler para cezası kabahat yaptırımına uğrarlar. Bu kabahatin cezası 2024 yılında 18.452 TL’ dir. Bunun yanı sıra kişilerin ehliyetine 2 yıl boyunca el konulmaktadır.
1. ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMA SUÇUNUN ADLİ YÖNDEN CEZASI
Mevzuatımıza göre alkollü kişilerin, kamu güvenliğini tehlikeye düşüreceği gerekçesiyle araç kullanmaları yasaktır. Ülkemizde meydana gelen trafik kazalara çoğunluğu alkollü olduğu halde araç kullanan kişiler sebep olmaktadır. Böylece alkol nedeniyle algılama yeteneği kaybolan kişiler araç kullandıklarında sebep oldukları kazalar sonucunda can ve mal kaybı oluşmaktadır.
Alkollü araç kullanmanın sonucunda kişilere müeyyide uygulanabilmesi için alkolün belirli bir seviyede alınmış olması gerekir. Bu promil ölçen bazı araçların yardımıyla ya da kan testiyle tespit edilebilen bir seviyedir. Kişiler bu seviyenin üzerinde alkollü olduğunda trafik güvenliğini tehlike altına alacak derecede algı yeteneklerini kaybetmektedirler. Bu nedenle belli seviyenin üzerinde alkollü olduklarında karayoluna çıkmaları yasaktır.
Araç sürücüleri, 1.00 promilden fazla alkollü olmaları halinde, trafik kazası meydana gelmese dahi TCK md 179/2. uyarınca cezalandırılırlar. Özel araçlarıyla seyahat edenler 0.50 promilden fazla alkollü oldukları halde, karayolunda araç kullandıklarında ve trafik kazası olduğunda TCK’nın 179/2. fıkrası uyarınca cezalandırılırlar. Ticari ve diğer araçları sürenler, 0.20 promilden fazla alkollü olduklarında ve trafik kazası meydana geldiğinde TCK’ nın 179/2. maddesi uyarınca cezalandırılırlar. Dolayısıyla 0.50-1.00 promil arasında alkollü olan özel araç sürücüleri ile 0.20-1.00 promil arasında alkollü olan ticari araç sürücüleri, trafik kazası meydana geldiğinde cezalandırılırlar. Bu sürücülerden özel araç sürücüleri 0,50 üzerinde alkollü olursa, ticari araç sürücüleri 0,20 üzerinde alkollü olursa, haklarında idari para cezası uygulanır. Dolayısıyla alkollü araç kullanmak çeşitli yaptırımlara sebep olabilir.
2. ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMA İDARİ YÖNDEN CEZASI
Kanunda belirli bir promilin üzerinde araç kullanan kişilerin idari para cezasıyla cezalandırılacağı belirtilmektedir.
Birinci kez alkollü olarak araç kullananlar 2024 yılı için geçerli olan 6.439 TL idari para cezasına çarptırılmaktadır. Bunun yanı sıra alkollü olarak araç kullananların araçları trafikten menedilmektedir. Sürücü belgeleri ise 6 ay boyunca el konulmaktadır. Ayrıca, 20 ceza puanı alırlar. Bunun yanı sıra bir sürücü 1.00 üzerinde alkollü iken yakalanmışsa trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu nedeniyle hakkında soruşturma yapılacaktır.
Bir kimse ikinci defa alkollü olduğu halde araç kullanırken yakalandığında, 2024 yılı için geçerli olan 8.075 TL idari para cezasına çarptırılmaktadır. Bunun yanı sıra alkollü olarak araç kullananların araçları trafikten menedilmektedir. Sürücü belgeleri ise 2 yıl boyunca el konulmaktadır. Ayrıca, 20 ceza puanı alırlar. Bunun yanı sıra, bir sürücü 1,00 üzerinde alkollü iken yakalanmışsa trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu nedeniyle hakkında soruşturma yapılacaktır.
Bir kimse üçüncü defa alkollü olduğu halde araç kullanırken yakalandığında, 2024 yılı için geçerli olan 12.977 TL idari para cezasına çarptırılmaktadır. Bunun yanı sıra alkollü olarak araç kullananların araçları trafikten menedilmektedir. Sürücü belgeleri ise 5 yıl boyunca el konulmaktadır. Ayrıca, 20 ceza puanı alırlar. Bunun yanı sıra en az 6 ay hapis cezası ile cezalandırılır. Bunun yanı sıra bir sürücü 1,00 üzerinde alkollü iken yakalanmışsa trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu nedeniyle hakkında soruşturma yapılacaktır. Dolayısıyla alkollü araç kullanmak idari yönden çeşitli cezalara sebep olabilir.
3. ALKOLLÜ ARAÇ KULLANANLARIN TRAFİK KAZASI
Kişilerin belirli bir promil üzerinde alkollü araç kullanmaları halinde trafiğin güvenliğini tehlikeye sokacakları açıktır. Çünkü, alkol aldığında kişilerin algı yetenekleri kaybolur, araç sürmeleri halinde kendisi ve etrafına zarar verecek duruma gelirler. Bu hallerde yaralama ya da ölüm olayları sık görülmektedir. Alkollü araç kullanırken kişiler taksirle ölüm ya da yaralamalı trafik kazası meydana getirebilirler. Trafik kazaları neneniyle kusur oranının tespitine ilişkin makalemize bu linkten ulaşabilirsiniz.
Kişiler alkollü olarak araç kullandıklarında, idari ve adli yönden ceza alabilirler. Ayrıca bu kişilerin hukuki anlamda sorumlulukları da vardır. Buna göre alkolün etkisiyle başkalarına zarar verdiklerinde, zarara uğrayanların maddi ve manevi zararlarını karşılamaları gerekecektir. Bu durumda genel hükümlere göre haksız fiilden ya da KTK’ nın 85. maddesi uyarınca araç işletenin sorumluluğundan dolayı bu zararları karşılamaları gerekir.
Alkollü araç kullananlar, trafik kazalarında can kayıplarının yanında mal kaybına ya da başkaca hasarlara neden olabilirler. Buna göre meydana gelen zararların sigortası varsa, sigortadan ya da kaskodan karşılanıp karşılanmadığı sorusu gündeme gelecektir. Ancak, kişilerin alkollü olmaları dolayısıyla yaptıkları kazalardan meydana gelen can ve mal kayıpları sigorta ya da kasko tarafından karşılanmamaktadır. Alkol dışında bir neden varsa, bu durumda sigorta ya da kasko şirketine gidilebilir. Dolayısıyla alkollü araç kulanmak, sigorta ya da kasko şirketinin sorumluluğu arasında bulunmamaktadır.
4. ALKOLLÜ ARAÇ KULLANANLARIN CEZALARA İTİRAZ USULÜ
Özel araç sürücüleri 0.50 promilin üzerinde, ticari araçlar 0.20 promilin üzerindeyken trafik kazası meydana getirdiklerinde, haklarında idari ve cezai işlem yapılır. Bu durumda kişilerin tebliğ itibariyle (tutanak varsa, bu tarihten itibaren) 15 gün içerisinde sulh ceza hakimliğine giderek itiraz etme hakkı vardır. Alkollü araç kullanmak nedeniyle ceza alındığında buna itiraz edilebilecektir.
